https://islamansiklopedisi.org.tr/cumhur-ilahisi
“Topluca okunan ilâhi” anlamına gelir. Mevleviyye ve Bektaşiyye dışındaki tarikatlara ait tekkelerde kelime-i tevhid zikrinden sonra ism-i celâl zikrine geçilmeden önceki arada okunurdu.
Cumhur ilâhilerini diğerlerinden ayıran en önemli özellik, bu ilâhilerin hazır bulunanlar tarafından birlikte okunmasıdır. Güfteleri tanınmış mutasavvıf şairlerin manzumelerinden seçilmiştir. Devr-i hindî usulündeki çok az istisnaları dışında hep evsat usulü ile ölçülmüşlerdir. Esasında tekkelere mahsus olan cumhur ilâhilerinin nâdiren bazı dinî merasimler münasebetiyle camilerde ve sarayda huzûr-ı hümâyunda okunduğu da olmuştur.
BİBLİYOGRAFYA
Hızır İlyas, Târîh-i Enderûn, İstanbul 1276, s. 190-191.
Mehmed Rûşen Efendi, Mecmûa-i İlâhiyyât, Hacı Selim Ağa Ktp., Hüdâî Efendi, nr. 1804, vr. 7b, 12b, 17b, 56a.
Ergun, Antoloji, I, 161.
Karadeniz, Türk Mûsikîsi, s. 161-162, 658, 713.
Şengel, İlâhîler, I, 24-25, 28-35; II, 14-17, 66-70.
Töre, İlâhîler, V, 18-29, 80-83.
Halil Can, “Dinî Türk Musikisi Lûgatı”, MM, sy. 217 (1966), s. 14.
Saadet Gültaş, “Saadeddin Heper ile Mülâkat”, Kök, I, İstanbul 1981, s. 18.
TA, XI, 263.
Pakalın, I, 310.
