https://islamansiklopedisi.org.tr/hindal-mirza
1519’da Kâbil’de doğdu. Asıl adı Ebû Nâsır Muhammed’dir. Hindal lakabını, babası Bâbür’ün Hindistan seferi sırasında doğmuş olması sebebiyle almıştır. Bâbür’ün hayatta kalan oğullarının en küçüğüdür. Annesi Orta Asya sûfîlerinden Ahmed-i Câmî’nin soyundan Dildâr Begüm’dür.
Ağabeyi Hümâyun’un annesi ve Bâbür’ün ilk hanımı olan Mâhım Begüm’ün gözetiminde yetişti. 1530’da Bâbür’ün ölümü sırasında Bedahşan’da Özbekler’e karşı savaşan orduda bulunuyordu. Babasının ölümü ve Hümâyun’un tahta geçmesi üzerine Kâbil’e dönerek yeni hükümdara bağlılık arzetti; daha sonra kendisine câgîr olarak verilen Elver’e gitti. 1533’te henüz on dört yaşında iken, Gucerât Sultanı Bahadır Şah Gucerâtî ile iş birliği yaparak Hümâyun’a karşı ayaklanan Tatar Han’ın üzerine gönderildi.
Hindal, Hümâyun’un o sırada Bengal’e hâkim olan ve Doğu Hindistan’daki hâkimiyet sahasını genişletmeye çalışan Şîr Şah üzerine yürümesini (Safer 944 / Temmuz 1537) fırsat bilerek Agra’da isyan etti ve Gucerât Sultanı Bahadır Şah ile iş birliği yaptı. Sarayda bir padişah gibi hüküm sürmeye, adına hutbe okutup ferman çıkarmaya başladı. Bunun üzerine Hümâyun, Gavriyye tarikatının kurucusu Gvalyorlu Muhammed Gavs’ın ağabeyi Şeyh Behlûl’ü isyandan vazgeçirmek için onun yanına gönderdi. Ancak Şeyh Behlûl hıyanetle suçlanarak Hindal’ın emriyle öldürüldü. Bundan çok müteessir olan Hümâyun kardeşinin üzerine yürümek istediyse de o esnada Sûrîler’den Şîr Şah tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğundan anlaşma yolunu tercih etti. Fakat Hindal, Çavsa savaşında da Şîr Şah Sûr önünde zor duruma düşen Hümâyun’u yalnız bıraktı ve diğer âsi kardeşi Kâmrân ile birleşti (946/1539).
Kunduz savaşında (953/1546) gösterdiği cesaret dolayısıyla Hindal’a Bedahşan arazisi verildi. Hindal daha sonra Doğu Afganistan’daki Cûy-i Şâhî civarında yaptığı bir keşif harekâtı sırasında Kâmrân’ın adamlarının âni saldırısı sonucu öldürüldü (21 Zilkade 958 / 20 Kasım 1551) ve geçici olarak oraya gömüldü; ardından naaşı Kâbil’e götürülerek babası Bâbür’ün türbesinin yanına defnedildi.
BİBLİYOGRAFYA
Bâbür, Bābur-nāma: Memoirs of Bābur (trc. A. S. Beveridge), London 1922, I, 385, ayrıca bk. İndeks.
Gülbeden Begüm, The History of Humāyūn: Humāyūn-nāma (trc. A. S. Beveridge), London 1902, bk. İndeks; a.e. (trc. Abdürrab Yelgar – Eymen Manyas), Ankara 1987.
Ebü’l-Fazl el-Allâmî, The Akbar-nāma (trc. H. Beveridge), Calcutta 1948, bk. İndeks.
a.mlf., The Ā-īn-i Akbarī (trc. Blochmann), Delhi 1989, I, 321, 448, 532.
Abdülkādir el-Bedâûnî, Muntak̲h̲abu-t-tawārīk̲h̲ (trc. G. S. A. Ranking), Delhi 1986, I, bk. İndeks.
Mutemed Han, İḳbâlnâme-i Cihângîrî, Kalküta 1865, s. 251.
Cevher Âftâbecî, Teẕkiretü’l-vâḳıʿât (trc. S. Muînü’l-hak), Karaçi 1955, bk. İndeks.
Abbas Han Servânî, Târîḫ-i Şîr Şâhî (nşr. S. M. İmâmüddin), Dakka 1964.
Haydar Mirza Duglat, Tārīkh-i Rashīdī (trc. N. Elias – E. D. Ross), London 1898.
Bâyezîd Beyât, Teẕkire-i Hümâyûn ve Ekber, Kalküta 1941, bk. İndeks.
W. Erskine, A History of India under the Two First Sovereigns of the House of Taimur, Báber and Humáyun, London 1854, bk. İndeks.
Richard Burn, “Humayun”, Cambridge History of India, Cambridge 1937, IV, 23, 27, 28, 30-38, 40-42.
Ahmed Yâdgâr, Târîḫ-i Şâhî: Târîḫ-i Selâṭîn-i Afâġine (nşr. M. Hidâyet Hüseyin), Kalküta 1358 hş./1939.
Bayur, Hindistan Tarihi, II, 45-50.
Ishvari Prasad, The Life and Times of Humayun, Calcutta 1956, bk. İndeks.
M. Beveridge, “Hindal Mirza”, İA, V/1, s. 510.
A. S. Bazmee Ansari, “Mirzā Hindāl”, EI2 (İng.), III, 455-456.
S. Digby, “Humāyūn”, a.e., III, 576.
