FERHAT KOCA - TDV İslâm Ansiklopedisi

FERHAT KOCA

Müellif toplam 89 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    Fıkıh, İslam Tarihi ve Medeniyeti, Tasavvuf, Türk Tarihi ve Medeniyeti
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
EMÎR PÂDİŞAH
Hanefî fakihi.
FAGNAN, Edmond
Fransız şarkiyatçısı.
el-FAKĪH ve’l-MÜTEFAKKİH
Hatîb el-Bağdâdî’nin (ö. 463/1071) fıkıh usulüne dair eseri.
el-FERÂİZÜ’s-SİRÂCİYYE
Hanefî fakihi Muhammed b. Muhammed es-Secâvendî’nin (ö. 596/1200'den sonra) İslâm miras hukukuna dair eseri.
el-FETÂVA’t-TATARHÂNİYYE
Hindistanlı Hanefî fakihlerinden Âlim b. Alâ’nın (ö. 786/1384) fıkha dair Arapça eseri.
el-FETÂVA’l-VELVÂLİCİYYE
Ebü’l-Feth Abdürreşîd b. Ebû Hanîfe el-Velvâlicî’nin (ö. 540/1146’dan sonra) Hanefî fıkhına dair eseri.
FETVAHÂNE
Osmanlı Devleti’nde meşihat makamı içerisinde fetva işlemlerini yürütmekle görevli birim.
FUDAYL ÇELEBİ, Zenbillizâde
Osmanlı hukukçusu ve kadı.
GULÛL
Ganimet malına hıyanet etmek anlamında fıkıh terimi.
HÂDİMÎ, Abdullah
Ebû Saîd el-Hâdimî’nin oğlu, Hâdim müftüsü.
HÂHERZÂDE
Hanefî fakihi.
HALİL FEVZİ EFENDİ
Osmanlı âlimi, Mecelle Cemiyeti âzası.
HANBELÎ MEZHEBİ
Dört büyük Sünnî fıkıh mezhebinden biri.
HARAM / 2. Bölüm: FIKIH
Yapılması din tarafından yasaklanan fiil.
HAS
Tek bir vaz‘ ile bir tek mânayı ifade etmek üzere konulmuş lafız anlamında fıkıh usulü terimi.
HASAN EFENDİ, Yahyalılı
Nakşibendî-Hâlidî şeyhi.
HATTÂB
Mâlikî fakihi.
HAVLÂNÎ, Ebû Bekir
Mâlikî hukukçusu.
HELÂL / 2. Bölüm: FIKIH
Yapılması dinen serbest olan fiil.
HİKMET / 3. Bölüm: FIKIH
Din ve felsefe alanında kullanılan geniş kapsamlı bir terim.
HUDARÎ
Mısırlı hukukçu ve tarihçi.
HUKŪK-ı İSLÂMİYYE ve ISTILÂHÂT-ı FIKHİYYE KĀMUSU
Ömer Nasuhi Bilmen’in (ö. 1971) İslâm hukukuna dair eseri.
İBADET / 3. Bölüm
Kulun Allah’a karşı sevgi, saygı ve bağlılığını gösteren duygu, düşünce ve davranış biçimleri için kullanılan terim.
İBN ABDÜLBER es-SÜBKÎ
Şâfiî fakihi.
İBN ABDÜLHÂDÎ, Şemseddin
Hanbelî fakihi ve muhaddis.
İBN DUVEYYÂN
Hanbelî fakihi ve tabakat yazarı.
İBN EBÜ’l-CÂRÛD
İmam Şâfiî’nin talebelerinden.
İBN EBÜ’l-İZ
Hanefî fakihi.
İBN KUDÂME, Muvaffakuddin
Hanbelî fakihi ve usulcüsü.
İBN MÜFLİH, Şemseddin
Hanbelî fakihi ve muhaddis.
İBN TEYMİYYE, Fahreddin
Hanbelî fakihi, hatip ve müfessir.
İBN TEYMİYYE, Takıyyüddin / 1. Bölüm
Görüş ve eleştirileriyle İslâm düşüncesinin gelişmesine tesir eden Selefî âlimi, müctehid.
İBNÜ’l-HÜMÂM
Hanefî fakihi, usul ve kelâm âlimi.
İBNÜ’l-MÂRİSTÂNİYYE
Hanbelî fakihi.
İBNÜ’l-MİBRED
Hanbelî fakihi ve muhaddis.
İBNÜ’n-NECCÂR el-FÜTÛHÎ
Hanbelî fakihi, kādılkudât.
İKRAR
Kendi aleyhine başkasına ait bir hakkı haber verme anlamında fıkıh terimi.
İSTİDLÂL / 2. Bölüm: FIKIH
Bir veya birden çok önermeden başka bir önerme çıkarma, akıl yürütme anlamında mantık terimi.
İSTİNBAT
Naslardan hüküm çıkarma anlamında fıkıh usulü terimi.
İSTİSNA / 2. Bölüm: FIKIH
Bir şeyi küllî hüküm veya kural dışında tutmak anlamı çerçevesinde Arap edebiyatı, fıkıh ve kelâm ilminde kullanılan bir terim.
İTİRAF
Kişinin kendi aleyhine başkasına ait bir hakkı haber vermesi, suçu kabul etmesi anlamında fıkıh terimi.
İZMÎRÎ, Mevlânâ Mehmed
Osmanlı âlimi.
KĀDÎ ABDÜLVEHHÂB
Mâlikî fakihi.
KARÂFÎ, Bedreddin
Mâlikî fakihi ve biyografi yazarı.
KÂSÂNÎ
Hanefî fakihi.
KİNAYE / 2. Bölüm: FIKIH
Beyân ilminde söz içinde anılan lâzım unsurla melzûmun kastedildiği edebî sanat.
KUDÂME AİLESİ
XII-XVI. yüzyıllarda birçok ilim adamı yetiştiren Hanbelî mezhebine mensup bir aile.
el-MAHSÛL
Fahreddin er-Râzî’nin (ö. 606/1210) fıkıh usulüne dair eseri.
MÂNİ‘
Şer‘î bir hükmün veya sebebinin gerçekleşmesini engelleyen vasıf ya da durum anlamında fıkıh usulü terimi.
MANTÛK
Sözde zikri geçen ve ifade edilen mâna anlamında usûl-i fıkıh terimi.
el-MANZÛMETÜ’n-NESEFİYYE
Necmeddin en-Nesefî’nin (ö. 537/1142) hilâf ilmine dair eseri.
MECAZ / 2. Bölüm: FIKIH
Bir ilgi ve karîne ile gerçek anlamı dışında kullanılan kelime veya terkibi ifade eden belâgat terimi.
MEFHUM
Lafzın sözde zikri geçmeyen mânaya delâlet etmesini ifade eden usûl-i fıkıh terimi.
MEFSEDET
Şer‘an yasak fiillerin içerdiği veya hakkında özel hüküm bulunmasa da dinin temel amaçlarını ihlâl eden zararlar ve kötülükler anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MEKRUH
Şâriin yapılmamasını kesin ve bağlayıcı olmayan bir tarzda istediği fiil anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MENÂRÜ’l-ENVÂR
Ebü’l-Berekât en-Nesefî’nin (ö. 710/1310) fıkıh usulüne dair eseri.
MENÂT
Hükmün kendisine bağlandığı vasıf, illet anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MENDUP
Şâriin yapılmasını kesin ve bağlayıcı olmayan bir tarzda istediği fiil anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MERDÂVÎ, Ali b. Süleyman
Hanbelî fakihi.
MERDÂVÎ, Yûsuf b. Muhammed
Hanbelî fakihi, kādılkudât.
MERGĪNÂNÎ, Burhâneddin
el-Hidâye adlı eseriyle tanınan Hanefî fakihi.
MESUD EFENDİ
Osmanlı âlimi.
MEZHEP / 4. Bölüm: FIKIH
Dinin inanç esaslarını veya amelî hükümlerini anlama ve yorumlama konusunda kendine özgü yaklaşımlara sahip düşünce sistemi; bu yaklaşımlar etrafında meydana gelen ekolleşmenin ürünü olan ilmî ve fikrî birikim.
MİNHÂCÜ’l-VÜSÛL
Kādî Beyzâvî’nin (ö. 685/1286) fıkıh usulüne dair eseri.
MİR’ÂTÜ’l-USÛL
Molla Hüsrev’in (ö. 885/1480) fıkıh usulüne dair eseri.
MOLLA HÜSREV
Osmanlı âlimi ve müftüsü.
el-MUHTASAR
Kudûrî’nin (ö. 428/1037) Hanefî fıkhına dair eseri.
el-MUHTASAR
İbnü’l-Hâcib’in (ö. 646/1249) fıkıh usulüne dair eseri.
el-MUKNİ‘
Hanbelî fakihi Muvaffakuddin İbn Kudâme’nin (ö. 620/1223) fıkha dair eseri.
MÛSÂ KÂZIM EFENDİ
Osmanlı şeyhülislâmı.
MUTLAK
Kayıtlanmamış lafız anlamında fıkıh usulü terimi.
MÜCMEL
Sözün sahibi tarafından bir açıklama yapılmadıkça kendisiyle neyin kastedildiği anlaşılmayan lafız mânasında usûl-i fıkıh terimi.
MÜEVVEL
Zannî delile dayanılarak mânalarından biri tercih edilen müşterek lafız anlamında fıkıh usulü terimi.
MÜFESSER
Hükme açık biçimde delâlet eden, te’vil ve tahsis ihtimali taşımayan lafız anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MÜSELLEMÜ’s-SÜBÛT
Bihârî’nin (ö. 1119/1707) fıkıh usulüne dair eseri.
MÜŞKİL
Sîgasında bulunan kapalılıktan dolayı kendisiyle kastedilen mânanın başka deliller yardımıyla veya derinlemesine düşünme yoluyla anlaşılabildiği lafız anlamında usûl-i fıkıh terimi.
MÜŞTEREK / 2. Bölüm: FIKIH USULÜ
Birden çok anlamı olan kelime kategorisi, bu tür kelime ve ifadelerin şiir ve nesirde kullanılması.
NESİH / 3. Bölüm: FIKIH
Şer‘î bir hükmün daha sonra gelen şer‘î bir delille kaldırılması.
PEZDEVÎ, Ebü’l-Usr
Hanefî fakihi ve Hanefî fıkıh usulü müellifi.
RAVZATÜ’n-NÂZIR
Muvaffakuddin İbn Kudâme’nin (ö. 620/1223) fıkıh usulüne dair eseri.
SÂLİH b. AHMED b. HANBEL
Ahmed b. Hanbel’in oğlu ve önde gelen talebesi.
SÜNNET
Farz yahut vâcip derecesinde olmaksızın yapılması dinen istenen fiil anlamında fıkıh usulü terimi.
TAHSİS
Âm bir lafızla, kapsadığı fertlerden bir kısmının kastedildiğinin bir delille açıklanması anlamında fıkıh usulü terimi.
TÛFÎ / 2. Bölüm: FIKIH
Kelâm âlimi, Hanbelî fakihi ve müfessir.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER