HAYREDDİN KARAMAN

Çorum’da doğdu (1934). Konya İmam-Hatip Okulu’ndan (1959) ve İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1963) mezun oldu. Aynı enstitüde “Başlangıçtan Dördüncü Asra Kadar İslâm Hukukunda İctihâd” başlıklı teziyle öğretim üyesi oldu (1971). İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nün Marmara Üniversitesi’ne bağlı İlâhiyat Fakültesi’ne dönüştürülmesinin ardından, daha önce hazırladığı öğretim üyeliği teziyle doktor unvanı aldı (1984). 1986’da doçent, 1991’de profesör oldu.

Bir süre İstanbul İmam-Hatip Okulu’nda öğretmenlik yaptı (1963-1965). Daha sonra İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde (1965-1971, 1975-1982), İzmir Yüksek İslâm Enstitüsü'nde (1971-1975) ve Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde (1982-2000) öğretim üyesi olarak çalıştı, çeşitli idarî görevlerde bulundu. Bu fakülteden emekli olduktan sonra Hollanda’da bulunan Avrupa Uluslararası İslâm Üniversitesi’nde misafir profesör olarak dersler verdi (2001-2004).

Kuruluş aşamasından (1981-1982) itibaren TDV İslâm Ansiklopedisi çalışmalarının içinde yer aldı; Müşavere Heyeti, İdare Meclisi, Danışma Kurulu ve İnceleme Kurulu üyeliklerinde bulundu (1988-1998). İslâmî ilimler alanında araştırmalar yapmak ve araştırmacı yetiştirmek amacıyla kurulan (1988) ve bir süre sonra TDV İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü ile birleştirilen (1993) Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi’ne (İSAM), kuruluşundan itibaren özellikle araştırmacıların yetiştirilmesi konusunda önemli katkıları oldu.

Türkiye Millî Kültür Vakfı Özel Ödülü’ne (1982), Türkiye Yazarlar Birliği Üstün Hizmet Ödülü’ne (1997), Katılım Bankaları Birliği Büyük Ödülü’ne ve TDV İslâm Ansiklopedisi’ne hizmetleri sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, “Yüzyılın İslâm Kültür Hizmeti Onur ve Hizmet Ödülleri” kapsamında onur ödülüne lâyık görüldü (2014).

Kurucuları arasında bulunduğu Nesil dergisinin yanı sıra İslâm’ın İlk Emri Oku, İzlenim, Gerçek Hayat, Eğitim-Bilim gibi dergilerde yazılar yazdı. Halen Yeni Şafak gazetesinde başlangıcından beri yürüttüğü köşe yazarlığına devam etmektedir. İlmî ve akademik çalışmaları daha ziyade fıkıh (İslâm hukuku) alanında, özellikle de mukayeseli fıkıh, fıkıh tarihi ve içtihat konuları üzerinde yoğunlaşmıştır.

İslâm Hukukunda İctihad (Ankara 1975, 2015), Mukayeseli İslâm Hukuku (I, İstanbul 1974; II, İstanbul 1982; III, İstanbul 1991; I-III, 2012), Günlük Hayatımızda Haramlar ve Helaller (İstanbul 1979, 2016), İslâm’da İşçi İşveren Münasebetleri (İstanbul 1981), İslâm’ın Işığında Günün Meseleleri (I-II, İstanbul 1982; III, İstanbul 1992; I-III, 2010), İmam Rabbani ve İslâm Tasavvufu (İstanbul 1987, 2013), Başlangıçtan Zamanımıza Kadar İslâm Hukuk Tarihi (İstanbul 1989, 2016), Laik Düzende Dini Yaşamak (İstanbul 1997, 2001), Bir Varmış Bir Yokmuş: Hayatım ve Hatıralarım (İstanbul 2008) başlıca eserleridir. Ayrıca Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayımlanan Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali (1993’ten bu yana çok sayıda baskısı yapıldı) ile Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan Kur’an Yolu: Türkçe Meâl ve Tefsir (2003’ten bu yana çok sayıda baskısı yapıldı) adlı tefsiri ve Kur’an Yolu Meâli (Ankara 2014) adlı meali hazırlayan heyetler içinde yer aldı.