MEHMET ŞEKER

Konya’da doğdu (nüfus kaydına göre İzmir; 1947). İzmir İmam-Hatip Okulu’ndan (1966) ve İzmir Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1970) mezun oldu. Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi’nde “Gelibolulu Mustafa ʻÂlî ve Mevâʿıdü’n-nefāis Fî-Ḳavâʿıdi’l-Mecâlis” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (danışman: Prof. Dr. Hüseyin Gazi Yurdaydın, 1978). 1989’da doçent, 1995’te profesör oldu.

Yüksek İslâm Enstitüsü öğrencilik yıllarında Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde vâiz olarak görev yaptı (1967-1970). Ardından Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmenlik yaptı (1970-1975). 1975’te Erzurum Yüksek İslâm Enstitüsü’ne öğretim üyesi olarak intisap etti ve 1979’da İzmir Yüksek İslâm Enstitüsü’ne naklen atandı. Aynı zamanda müdür yardımcılığı yaptığı bu enstitünün Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ne dönüşmesinden (1982) sonra uzun yıllar İslâm Tarihi Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak çalıştı ve akademik kariyerini burada tamamlandı. Aynı zamanda farklı idarî görevler üstlendiği bu fakülteden 2014 yılında emekli oldu.

Alanıyla ilgili araştırmalar yapmak üzere 1973’te Bağdat ve Şam’da, 1984-1986 yılları arasında Tunus’ta bulundu. Aynı zamanda kurucuları arasında yer aldığı İslâm Tarihçileri Derneği’nin (2010) başkanlığını Mayısı 2019 tarihine kadar yürüttü.

Hâlen Uşak Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi’nde öğretim üyesidir.

1971 yılında Milliyet gazetesinin açtığı Türk Anadolu Yarışması’nda “Fetihlerle Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması” adlı çalışmasıyla ikincilik ödülü aldı. 1991’de Kültür Bakanlığı’nın açtığı Ahîlik Kültürünü Araştırma Yarışması’nda, “İbn Batuta’ya Göre Anadolu’nun Sosyal, Kültürel ve İktisadî Hayatı ile Ahîlik” konulu eseriyle mansiyon ödülüne ve 2012 yılında The Abdullah Quilliam Society (İngiltere) tarafından “Sheikh Abdullah Quilliam Awards” ödülüne lâyık görüldü.

İlmî ve akademik çalışmaları İslâm tarihi alanında, özellikle de Anadolu’nun İslâmlaşması, Osmanlı tarihi ve Osmanlı paleografyası üzerinde yoğunlaşmıştır.

Fetihlerle Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması (İstanbul 1973, Ankara 2011), İslâm Türk Medeniyeti Tarihi (Ziya Kazıcı ile birlikte, İstanbul 1981; Türk İslâm Medeniyeti Tarihi adıyla İstanbul 2018), İslâm’da Sosyal Dayanışma Müesseseleri (Ankara 1984, 2007), Gelibolulu Mustafa ʻÂlî ve Mevâʿıdü’n-nefāis Fî-Ḳavâʿıdi’l-Mecâlis (Ankara 1997), Anadolu’da Bir Arada Yaşama Tecrübesi: Türkiye Selçukluları ve Osmanlılarda Müslim – Gayri Müslim İlişkileri (Ankara 2000, 2012), Fatih Devri Osmanlı Müelliflerinden Ali b. Hüseyin el-Amâsî ve Tarîkü’l-Edeb’i (Ankara 2002), Osmanlı Belgelerinde İhtidâ Kavramı ve Mühtedîler (İstanbul 2007), Türk-İslâm Medeniyetinde Ahilik ve Fütüvvetnâmelerın Yeri: Seyyid Hüseyin el-Ğaybî’nin “Muhtasar Fütüvvet-nâmesi”si (İstanbul 2011) başlıca eserleri arasında sayılabilir.