NİHAT AZAMAT - TDV İslâm Ansiklopedisi

ABDÜLAZİZ MECDİ EFENDİ
Mutasavvıf, şair, siyaset adamı, Şer‘iyye ve Evkaf Vekâleti müsteşarı.

ABDÜLHAKİM ARVÂSÎ
Nakşibendî-Hâlidî şeyhi.

ABDÜLKĀDİR-i BELHÎ
Nakşibendî ve Melâmî-Hamzavî şeyhi.

ABDÜRRAHÎM-i RÛMÎ
Mutasavvıf-şair.

ABDÜRRAÛF es-SİNKİLÎ
Şettâriyye tarikatına mensup Açeli mutasavvıf ve fıkıh âlimi.

ABDÜSSAMED el-PELİMBÂNÎ
XVIII. yüzyılda yaşayan Semmâniyye tarikatına mensup Malezyalı âlim ve mutasavvıf.

ABDÜSSELÂMİYYE
Sa‘diyye tarikatının Abdüsselâm eş-Şeybânî’ye (ö. 1165/1752) nisbet edilen bir kolu.

ÂDİLE SULTAN
II. Mahmud’un kızı, Osmanlı hânedanı mensupları arasında yetişen tek kadın şair.

ÂDİLİYYE
Ebû Ömer Bedreddîn Muhammed b. Ömer el-Âdilî el-Abbâsî’ye (ö. 970/1562) nisbet edilen bir tarikat.

AFÎFÎ
Şâzeliyye tarikatının Afîfiyye kolunun kurucusu.

AHMED AMİŞ EFENDİ
Mutasavvıf, şeyh, Fâtih türbedarı.

AHMED b. İDRÎS
İdrîsiyye tarikatının kurucusu Faslı mutasavvıf.

AHMEDÎ, Akkoyunlu
Akkoyunlular zamanında yaşayan Türk şairi.

ALEMİYYE
Abdullah eş-Şerîf b. İbrâhim el-Alemî’ye (ö. 1089/1678) nisbet edilen bir tarikat.

ALİ BEHCET EFENDİ
Mutasavvıf, Nakşibendî ve Mevlevî şeyhi.

ALİ b. MEYMÛN
Şâzeliyye tarikatına mensup Kuzey Afrikalı meşhur sûfî.

AMÛDİYYE
XIII. yüzyılda yaşamış olan Ebû Îsâ Saîd b. Îsâ el-Amûdî’ye nisbet edilen bir tarikat.

AŞÇI İBRÂHİM DEDE MECMUASI
Derviş Aşçı İbrâhim Dede’nin (ö. 1906’dan sonra) XIX. yüzyılın sonlarında kaleme almaya başladığı hâtırat ve seyahatnâme türündeki eseri.

AYDÎ, Mehmed
Mutasavvıf, şair.

BAHŞÎ
Halvetiyye tarikatının Bahşiyye kolunun kurucusu.

BÂLÎ EFENDİ, Sarhoş
Halvetiyye tarikatının Ramazâniyye koluna mensup mutasavvıf-şair.

BAYRAMİYYE
Hacı Bayrâm-ı Velî (ö. 833/1429-30) tarafından Ankara ve çevresinde kurulan bir Türk tarikatı.

BEKKİNE, Abdülaziz
Nakşibendî-Hâlidî şeyhi, âlim.

BERTHELS, Evgenii Eduardoviç
Tasavvuf tarihi, Orta Asya Türk ve İran edebiyatları konusundaki çalışmalarıyla tanınan Rus şarkiyatçısı.

BUHÂRİYYE
Sühreverdiyye tarikatının Celâleddin el-Ahmer Hüseyin b. Ahmed el-Buhârî’ye (ö. 691/1292) nisbet edilen bir kolu.

BÜLBÜL ŞAH
Sühreverdiyye tarikatının Hindistan’daki şeyhlerinden.

CÂHİDÎ AHMED EFENDİ
Halvetiyye-Uşşâkıyye tarikatının Câhidiyye kolunun kurucusu, mutasavvıf-şair.

CÂMİU’l-USÛL
Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin (ö. 1893) tarikatların usul ve âdâbı ile tasavvuf terimlerini ihtiva eden eseri.

CEVÂHİRÜ’l-EBRÂR
Hazînî’nin Ahmed Yesevî ve Yeseviyye tarikatı hakkındaki temel eseri.

ÇERKEŞÎ MUSTAFA EFENDİ
Halvetiyye-Şâbâniyye tarikatının Çerkeşiyye kolunun kurucusu.

DİVANE MEHMED ÇELEBİ
Mevlevîliğin yayılmasında önemli rol oynayan Mevlevî şeyhi ve divan şairi.

ELİF EFENDİ, Hasîrîzâde
Hasîrîzâde Sa‘dî Dergâhı’nın son şeyhi, âlim ve şair.

EMÎR SULTAN
Bursalı meşhur sûfî, Yıldırım Bayezid’in damadı.

ERDEBÎLÎ, Alâeddin
Safeviyye tarikatı şeyhlerinden.

EVHADÜDDÎN-i KİRMÂNÎ
Mutasavvıf-şair.

FAHREDDİN EFENDİ
Cerrâhî şeyhi.

FÜTÛHU’l-GAYB
Abdülkādir-i Geylânî’nin (ö. 561/1165-66) tasavvufa dair mev‘iza türündeki eseri.

HACI BAYRÂM-ı VELÎ
Bayramiyye tarikatının kurucusu.

HAMZA BÂLÎ
Bayramî-Melâmî tarikatına mensup sûfî.

İBNÜ’l-ARÎF
Meḥâsinü’l-mecâlis adlı eseriyle tanınan Endülüslü sûfî.

İBRÂHİM EFENDİ, Olanlar Şeyhi
Mutasavvıf-şair.

İBRÂHİM GÜLŞENÎ
Halvetiyye-Gülşeniyye tarikatının kurucusu, şair.

İDRÎS-i MUHTEFÎ
Melâmî-Hamzavî kutbu.

KĀDİRİYYE
Abdülkādir-i Geylânî’ye (ö. 561/1165-66) nisbet edilen İslâm dünyasının ilk ve en yaygın tarikatı.

KALENDERİYYE
Kalenderî bir hayat tarzını benimseyen çeşitli tasavvufî zümrelerin ortak adı.

KAYGUSUZ ABDAL
Alevî-Bektaşî edebiyatının kurucusu olarak kabul edilen mutasavvıf şair.

KEMAHLI İBRÂHİM HAKKI
Mevlevî şeyhi.

KEMÂLÎ EFENDİ
Mutasavvıf-şair.

KİLİSLİ ABDULLAH SERMEST
Nakşibendî şeyhi, şair.

KUŞADALI İBRÂHİM EFENDİ
Halvetî-Şâbânî tarikatının Kuşadaviyye kolunun kurucusu.

LÂ‘LÎZÂDE ABDÜLBÂKİ
Bayramî-Melâmî tarikatına mensup sûfî.

MARAŞLI AHMED TÂHİR EFENDİ
Kadı, dersiâm, vâiz, Halvetî-Şâbânî şeyhi.

MEHMED TEVFİK BOSNEVÎ
Halvetî-Şâbânî şeyhi.

MELÂMET
Bir tasavvuf terimi; III. (IX.) yüzyılda Horasan bölgesinde ortaya çıkıp daha sonra bütün İslâm dünyasında yaygınlık kazanan tasavvuf anlayışı.

MELEKÛT
Gayb âlemini veya vücûd mertebelerinden birini ifade eden tasavvuf terimi.

MUHAMMED NÛRÜ’l-ARABÎ
Mutasavvıf, üçüncü dönem Melâmîliğinin kurucusu.

NÂSIR-ı HÜSREV
İsmâilî filozof, şair, âlim ve seyyah.

NAZMİ EFENDİ, Hüseyin
Kādirî şeyhi.

OSMAN ŞEMS EFENDİ
Kādiriyye tarikatının Enveriyye kolunun kurucusu, şair.

SÂRBÂN AHMED
Bayramî Melâmîliği’ne mensup sûfî ve şair.

SARI ABDULLAH EFENDİ
Reîsülküttâb, Mes̱nevî şârihi, âlim ve sûfî.

SENÛSÎ, Ahmed Şerîf
Senûsiyye tarikatı şeyhi.

ÜFTÂDE
Aziz Mahmud Hüdâyî’nin şeyhi, mutasavvıf-şair.