Amasya Akyazı’da doğdu (1937; nüfus kaydına göre 1940). Çorum İmam-Hatip Okulu’ndan (1963) ve İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1967) mezun oldu. “İslâm Açısından Mûsiki ve Semâ” başlıklı takdim teziyle (danışman: Prof.Dr. İbrahim Âgâh Çubukçu) Kayseri Yüksek İslâm Enstitüsü’nde öğretim üyesi oldu (1972). Daha sonra Bursa Yüksek İslâm Enstitüsü’ne naklen atandı (1975) ve bu enstitünün Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ne dönüşmesi üzerine aynı yıl “İslâm Tasavvufunda Musikinin Değeri” başlıklı teziyle doktora unvanı aldı (1982). Aynı fakültede 1987 yılında doçent, 1995 yılında profesör oldu.
Bir süre Kastamonu İmam-Hatip Okulu’nda (1967-1970) öğretmenlik yaptıktan sonra Kayseri Yüksek İslâm Enstitüsü’nde (1970-1975), Bursa Yüksek İslâm Enstitüsü’nde (1975-1982) ve Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı ve bu fakülteden emekli oldu (1982-2007).
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne başlangıcından itibaren müellif-redaktör, Tasavvuf İlim Heyeti Başkanı ve üyesi olarak hizmet verdi; 232 madde veya madde bölümü telif etti, bir çok maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı.
İbn Haldun’dan yaptığı
Mukaddime çevirisiyle Türkiye Yazarlar Birliği “Yılın Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları Ödülleri” kapsamında tercüme dalında ödüle (1982) ve Türkiye Milli Kültür Vakfı Çeviri Ödülü’ne (1983),
İran’a ve Turan’a Seyahat (İstanbul 2002) adlı eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği “Yılın Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları Ödülleri” kapsamında gezi dalında ödüle (2002), Memur-Sen tarafından “Yılın En’leri” arasında 2006 Yılının Bilim Adamı Ödülü’ne (2007), Türkiye Yazarlar Birliği “Yılın Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları Ödülleri” kapsamında Üstün Hizmet Ödülü’ne (2011), Kerim Vakfı tarafından “13. ‘Dost’ İslâm’a Hizmet Ödülleri” kapsamında Türkiye ödülüne (2016) ve T.C. Kültür veTurizm Bakanlığı “Kültür Sanat Özel Ödülleri” kapsamında tasavvuf tarihi dalında ödüle (2017) lâyık görüldü.
İlmî ve akademik çalışmaları tasavvuf (özellikle tasavvuf tarihi) ve İslâm düşüncesi alanlarında yoğunlaşmakla birlikte İslâm ilimlerinin farklı alanlarında çok sayıda telif ve tercüme eser kaleme almıştır.
İslam Açısından Musikî ve Sema (İstanbul 1976;
İslam ve Musikî adıyla İstanbul 2015),
İslâm Düşüncesinin Yapısı: Selef, Kelam, Tasavvuf, Felsefe (İstanbul 1979, 2013),
İslâm’da Emir ve Yasakların Hikmetleri (Ankara 1987);
İslâm’da Faiz Meselesine Yeni Bir Bakış (İstanbul 1988),
Tasavvuf Terimleri Sözlüğü (İstanbul 1991, 2016),
Hayata Sufi Gözüyle Bakmak (İstanbul 1995, 2015),
İslâm Siyaset İlişkileri (İstanbul 1998, 2016) ve
Dört Kapı Kırk Eşik: İslâm Toplumlarında Sûfî Gelenekler ve Derviş Tipleri (İstanbul 2009) başlıca telif eserleridir. Ayrıca Gazzâlî’nin
Faysalü’t-tefrika’sı (
İslâm’da Müsamaha adıyla, İstanbul 1972, 2016), İbn Haldun’un
Şifâü’s-sâil’i (
Tasavvufun Mahiyeti adıyla, İstanbul 1976, 1984) ve
Mukaddime’si (İstanbul 1982, 2018), Teftâzânî’nin
Şerhu’l-Akâid’i (
Kelam İlmi ve İslâm Akaidi: Şerhu’l-Akâid adıyla, İstanbul 1982), Kuşeyrî’nin
Risâle’si (İstanbul 1981) ve Feridüddîn Attâr’ın
Tezkiretü’l-evliyâ’sı (İstanbul 1982) gibi pek çok klasik eseri Türkçe’ye kazandırmıştır.
Güncelleme Tarihi: 30.12.2018
x
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER