ZARÛRİYYÂT الضروريّاتZihnin zorunlu olarak kabul ettiği, kesin bilgi içeren önermeler için kullanılan mantık ve felsefe terimi.…Mantık, felsefe, kelâm gibi aklî ilimlerde - zanniyyât ın…
…hakkındaki bilgiler, ya sırf akla dayandığı ya sırf duyu…
…melekenin tesiri de olmadan, aklın sadece iki kavramı tasavvur…
…büyüktür” önermesinde akıl “bütün” ve “parça”…
…bilgi aracını kullanmadan aklın doğrudan vardığı hükümler”…
…evveliyyât, sağlıklı bir aklın herhangi bir dış sebep…
…kavradığı hükümlerdir. Akıl bu önermelerin terimlerini…
…açıklamasına göre evveliyyât aklın duraksamadan kabul ettiği…
…evveliyyâta dahil hükümler aklın varlığıyla birlikte onda yer…
…onda yer eder; hatta akıl sahibi bunları ezelden beri…
…ve “hâdis” kavramları akılda ayrı ayrı belirir; düşünme…
…s. 102). 2. Müşâhedât. Aklın, iç veya dış duyulardan…
…bu hallerin idraki için akıl sahibi olmak gerekmez;…
…duyum ve gözlemin sonucunda akıl, sürekli olarak veya…
…buna eksik istikrâ denir; akılda kuşkuya yer kalmayacak…
…s. 221). 4. Hadsiyyât. Aklın sezgi yoluyla ulaştığı…
…Cürcânî’ye göre hadsiyyât, aklın kesin hüküm elde etmek için…
…zihinde hazır olduğu anda aklın elde etme çabası…
…göre ilimlerin ilkeleri aklın hemen kavradığı veya duyu,…
…veya duyu, tecrübe yahut akılda apaçık olan bir kıyasla…
...