Sergi Arşivi - TDV İslâm Ansiklopedisi

Sergi Arşivi
MUHAMMEDİYYE محمّديّه
Sergi Tarihi: 18 Eylül 2021 - 8 Kasım 2022
Yazıcıoğlu Mehmed Efendi’nin (ö. 855/1451), Hz. Peygamber’in hayatını sade, samimi ve akıcı bir üslûpla anlattığı, siyer-mevlid türü bu manzum eseri Osmanlı dinî-tasavvufî kültürünün en önemli kaynaklarından biridir.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEKTEP المكتب
Sergi Tarihi: 14 Şubat 2022 - 5 Ekim 2022
Başlangıçta çocuklara Kur’an, dil ve temel din eğitimi verilen mekânları ifade eden mektep, XIX. yüzyıldan itibaren bütün öğretim kurumlarını kapsayacak şekilde ve bugünkü okul anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MAHYA ماهيه
Sergi Tarihi: 22 Nisan 2022 - 5 Ekim 2022
Mübarek gün ve gecelerde camilerin kandillerle donatılması, İslâmiyet’in ilk asırlarından beri süregelen bir âdet olmuş ve Osmanlılar’da minareler arasına ipler ve kandillerle mahya kurma geleneğine ilham vermiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
Sergi Tarihi: 3 Mart 2022 - 5 Ekim 2022
Çanakkale ve İstanbul boğazlarının uluslararası statüsünü düzenleyen ve Lozan Antlaşması’yla askerden arındırılmış olan Boğazlar’da Türkiye’nin egemenlik haklarını yeniden tanıyan Montrö Boğazlar Sözleşmesi
20 Temmuz 1936 tarihinde imzalandı.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
KURBAN القربان
Sergi Tarihi: 7 Temmuz 2022 - 17 Eylül 2022
Önceki din ve kültürlerde de önemli bir yeri olan kurban âdeti, İslâm dininde birtakım olumsuz unsurlardan temizlenerek sadece Allah’ın rızasını kazanmak ve O’na yakınlaşmak amacıyla yapılan, malî ve sosyal yönleri de olan bir ibadet halini almıştır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
SAİD HALİM PAŞA
Sergi Tarihi: 13 Aralık 2021 - 17 Eylül 2022
Müslümanların geri kalmışlığına çare olarak İslâmlaşmayı ve Avrupa medeniyetinin “millîleştirilerek” benimsenmesini savunan Osmanlı devlet adamı ve İslâmcılık akımının önde gelen mütefekkiri Said Halim Paşa 5 Aralık 1921’de Roma’da şehit edildi.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MUSİBET المصيبة
Sergi Tarihi: 22 Nisan 2022 - 7 Temmuz 2022
İnsana sorumluluklarını ve alması gereken tedbirleri hatırlatan Kur’ân-ı Kerîm, her şeye rağmen başlarına gelen belâ, musibet ve acıları manevî açıdan sabırla karşılayıp “İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn” diyerek Allah’ın hükmüne rıza gösteren müminleri müjdeler.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
eş-ŞEKĀİKU’n-NU‘MÂNİYYE الشقائق النعمانيّة
Sergi Tarihi: 15 Temmuz 2021 - 22 Nisan 2022
Taşköprizâde Ahmed Efendi’nin, gözlerinin rahatsızlığı sebebiyle bir öğrencisine yazdırdığı ve 25 Ramazan 965’te (11 Temmuz 1558) tamamladığı, Osmanlı ulemâ biyografisine dair türünün ilk örneği sayılan eş-Şeḳāʾiḳu’n-nuʿmâniyye, üzerine yapılan çalışmalarla zengin bir külliyata dönüşmüştür.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Sergi Tarihi: 23 Nisan 2021 - 27 Mart 2022
Bütün halk kesimlerini ve farklı düşünceleri temsil eden, Millî Mücadele’yi yöneten ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni kuran Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de dualarla açıldı.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
CANSEVER, Turgut
Sergi Tarihi: 10 Şubat 2021 - 14 Şubat 2022
Geçmişi anlama gayretiyle, bugünün imkân ve çıkmazlarına dikkat çekerek ve gelecek üzerinde tahakküm kurmama anlayışıyla mimari eserler veren ve 22 Şubat 2009’da vefat eden Cansever, Türk mimari ve düşünce tarihinin ender şahsiyetlerinden biridir.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
İSTİKLÂL MARŞI
Sergi Tarihi: 11 Mart 2021 - 13 Aralık 2021
Millî Mücadele ruhunu derinden hisseden Mehmed Âkif Ersoy’un büyük bir heyecan ve vecd ile yazdığı İstiklâl Marşı’nın kabulünün 100. yılı vesilesiyle 2021 yılı TBMM tarafından “İstiklâl Marşı Yılı” olarak ilan edildi.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
HİLYE حلية
Sergi Tarihi:
28 Ekim 2020 - 17 Ekim 2021
5 Ekim 2022 - 8 Kasım 2022
Hz. Muhammed’e (s.a.v.) derin bir sevgiyle bağlı olan müslümanların, onun fizikî vasıflarını incelikle anlatma gayretlerinin ürünü olarak gelişen edebî eserler ve hat levhaları Osmanlı kültüründe hilye adı ile anılır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
SELİM I سليم
Sergi Tarihi:
22 Eylül 2020 - 17 Ağustos 2021
18 Eylül 2022 - 5 Ekim 2022
Osmanlı dinî düşüncesinin siyasî şartlar çerçevesinde biçimlenmesinde ve Osmanlı Devleti’nin İslâm dünyasında merkezî otorite haline gelmesinde tarihî bir rol üstlenen Yavuz Sultan Selim beş yüz yıl önce 21 Eylül gecesi vefat etti.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
AYASOFYA
Sergi Tarihi: 1 Ağustos 2020 - 15 Temmuz 2021
Fethin sembolü olarak camiye çevrildikten sonra ihya edilip korunan ve etrafına inşa edilen yapılar sayesinde bir külliye vasfı kazanan Ayasofya İstanbul’da dinî, kültürel ve sosyal hayatın nabzının attığı mâbedlerden biri olmuştur.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
HİCRET الهجرة
Sergi Tarihi: 1 Eylül 2020 - 10 Mayıs 2021
Hz. Peygamber’in 622 yılının Eylül ayında Mekke’den Medine’ye hicreti, İslâmiyet’in yayılıp güç kazandığı ve müslümanların insanlığa örnek olacak bir toplum düzeni inşa ettiği yeni bir dönemi başlatmıştır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEŞRUTİYET
Sergi Tarihi: 1 Temmuz 2020 - 23 Nisan 2021
Osmanlı Devleti’nde ilk kez 1876’da uygulamaya konan ve şer‘î ilkelere uygun “anayasalı ve meclisli saltanat-hilâfet rejimi” şeklinde tanımlanabilecek olan meşrutiyet, 1878’de başlayan uzun tatil sürecinin ardından 23 Temmuz 1908’de ikinci kez yürürlüğe konmuştur.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
HAMDULLAH EFENDİ, Şeyh
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2020 - 11 Mart 2021
Geliştirdiği yazı formlarıyla hat geleneğini yeniden şekillendiren ve “kıbletülküttâb” unvanıyla anılan, Osmanlı hat ekolünün kurucusu Şeyh Hamdullah vefatının 500. yılında sanat dünyası için etkileyici ve ilham verici bir otorite olmayı sürdürüyor.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
İBRÂHİM HAKKI ERZURÛMÎ
Sergi Tarihi: 1 Haziran 2020 - 10 Şubat 2021
22 Haziran 1780’de vefat eden İbrâhim Hakkı, dinî ilimler ve sosyal bilimlerin yanında anatomi ve astronomi gibi fen bilimlerinde de çağının gelişmelerini takip eden ve bu birikimini özellikle Mârifetnâme adlı eserine yansıtan çok yönlü bir âlim ve mutasavvıftır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
KARANTİNA
Sergi Tarihi: 19 Mart 2020 - 27 Aralık 2020
Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:
“Bir yerde veba hastalığı olduğunu işitirseniz oraya gitmeyiniz. Şayet veba sizin bulunduğunuz yerde ortaya çıkmışsa, bu hastalıktan kaçmak amacıyla orayı terk etmeyiniz” (Buhârî, “Ṭıb”, 30).
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
TEMİZLİK
Sergi Tarihi: 1 Nisan 2020 - 28 Ekim 2020
Allah yeryüzünün hayat bulması ve insanların her türlü kirden temizlenmesi için gökten tertemiz ve tatlı bir su indirmektedir. (el-Enfâl 11; el-Furkān 48-49; Fussılet 39; el-Vâkıa 68-70)
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
HİYEL الحيل
Sergi Tarihi:
1 Ağustos 2019 - 22 Eylül 2020
5 Ekim 2022 - 8 Kasım 2022
Avrupa mekanik teknolojisinin makine elemanı, makine yapım tekniği, kontrol mekanizmaları ve kendi kendini dengeleyen sistemler konusunda, hiyel ilmini geliştiren müslümanlara çok şey borçlu olduğu kabul edilmektedir.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEHMED ÂKİF ERSOY
Sergi Tarihi: 1 Aralık 2019 - 31 Ağustos 2020
Millî Mücadele’nin mânevî önderlerinden, karakter âbidesi, İstiklâl Marşı ve Safahat şairi Mehmed Âkif Ersoy 27 Aralık 1936’da vefat etti.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
RAMAZAN
Sergi Tarihi: 24 Nisan 2020 - 30 Temmuz 2020
Müslümanların coşkuyla karşıladığı ramazan, onların oruç, namaz ve infak başta olmak üzere ibadet yoğunluğunu artıran, yardımlaşma duygularını güçlendiren; onları Kur’an’a yaklaştıran ve tefekküre sevkeden; böylece onlara yenilenme ve Allah’a yakınlaşma fırsatı sunan mübarek bir aydır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
TERCÜMÂN-ı HAKÎKAT ترجمان حقيقت
Sergi Tarihi: 1 Ocak 2020 - 30 Haziran 2020
II. Abdülhamid’in eğitim ve kültür politikalarıyla uyumlu bir yayın politikası benimseyen Ahmed Midhat Efendi’nin çıkardığı Tercümân-ı Hakîkat gazetesi, genç kalemlere kapılarını açarak gelişme aşamasındaki Türk basını için bir mektep vazifesi gördü.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
ÜÇ AYLAR
Sergi Tarihi: 1 Şubat 2020 - 1 Haziran 2020
Üç ayların ilki olan receb ayı girdiğinde Hz. Peygamber’in (s.a.v.) şöyle dua ettiği rivayet edilmiştir: “Allahım! Receb ve şâbanı bize mübarek kıl ve bizi ramazana ulaştır!”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEVLİD المولد
Sergi Tarihi:
1 Kasım 2019 - 24 Nisan 2020
5 Ekim 2022 - 8 Kasım 2022
Resmî mevlid kutlamaları Mısır Fâtımîleri döneminde başlamış, Eyyûbîler, Memlükler ve Osmanlılar bu geleneği sürdürmüşlerdir. Osmanlı mevlid geleneğinde, Mısır ve Kuzey Afrika gibi bölgelerde görülen ve dinî ölçüleri zedeleyen uygulamalardan titizlikle kaçınılmıştır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
ELHAMRA SARAYI
Sergi Tarihi: 1 Ekim 2019 - 1 Nisan 2020
“Endülüs mimarisi kadar bütün İslâm sanatı için de büyük bir gurur kaynağı teşkil eden Elhamra Sarayı’nın ... ‘kızıl’ anlamına gelen el-hamrâ sıfatıyla tanımlanması, inşaatta kullanılan kil harcın kızıla çalan renginden dolayıdır.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
TARİKAT الطريقة
Sergi Tarihi: 1 Haziran 2019 - 19 Mart 2020
“... Sûfîler, dinin zâhirî ve şeklî kısmı olan şeriatın kurallarına uyulmadan tarikatla hakikate ulaşılamayacağını vurgulamıştır.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
TOPÇU, Nurettin
Sergi Tarihi: 1 Temmuz 2019 - 1 Şubat 2020
“Anadolu milliyetçiliğini İslâm merkezli bir yoruma taşıyan; Batı, Doğu ve İslâm medeniyetlerini mukayeseli şekilde inceleyen; kapitalizm, sosyalizm, kültür ve medeniyet gibi meseleleri farklı bir üslûp ve muhteva ile tartışan Topçu 10 Temmuz 1975’te vefat etti.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MUZIKA-yi HÜMÂYUN موزيقۂ همايون
Sergi Tarihi: 1 Eylül 2019 - 1 Ocak 2020
1826’da Yeniçeri Ocağı ile birlikte lağvedilen mehterhânenin yerine saray bando ve orkestrası olarak Avrupa bandosu örnek alınarak Muzıka-yi Hümâyun kuruldu
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
CEVDET PAŞA
Sergi Tarihi: 1 Mayıs 2019 - 30 Kasım 2019
Başarılı hizmetleri ve ıslahatçı görüşleriyle Osmanlı devlet teşkilâtında, tarih kitaplarıyla Osmanlı tarihçiliğinde ve Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ile İslâm-Osmanlı hukuk tarihinde önemli bir yer edinen Cevdet Paşa 26 Mayıs 1895’te vefat etti.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
SAVAŞ
Sergi Tarihi:
1 Nisan 2019 - 31 Ekim 2019
5 Ekim 2022 - 8 Kasım 2022
“İslâmiyet’e göre savaş, İslâm ülkesinin ve müslümanların güvenliğini tehdit eden ve Allah’ın gönderdiği son dinin insanlara ulaşmasını engelleyen güçlerle mücadele etmenin nihaî çaresidir.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEDRESE المدرسة
Sergi Tarihi: 1 Ağustos 2018 - 30 Eylül 2019
“Medreseler varlıklarını sultanların, nüfuzlu devlet adamlarının ve zenginlerin himayesinde kurulan vakıfların gelirleriyle sürdürmüştür. ... Vakfiyeler medreselerdeki görevliler ve öğrenciler hakkında önemli bilgiler içermektedir.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEKKE مكّة
Sergi Tarihi: 1 Ekim 2018 - 31 Ağustos 2019
Kâbe’nin müşriklerden kurtarılması ve Kureyş’in Araplar üzerindeki otoritesinin sona erdirilmesi anlamına gelen Mekke’nin fethi, aynı zamanda kalplerin Allah’ın dinine ve İslâm kapısının bütün insanlığa açılışını ifade eder.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
HAK DİNİ KUR’AN DİLİ
Sergi Tarihi: 1 Ağustos 2018 - 31 Temmuz 2019
“Hak Dini Kur’an Dili’nin dirâyet ilimleriyle ilgili muhtevası, müfessirin lisanî, şer‘î ve aklî ilimler çerçevesinde te’vil yapabilme kabiliyeti olarak tanımladığı dirâyet metodundaki maharet ve başarısını yansıtır.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
BAKARA SÛRESİ سورة البقرة
Sergi Tarihi: 1 Eylül 2018 - 30 Haziran 2019
“Kur’ân-ı Kerîm’in en kısa özeti Fâtiha sûresi ise de Kur’an hükümlerinin hemen hepsini içinde toplamış olması bakımından Bakara sûresi de bütün Kur’an’ın icmal yoluyla bir başka özeti sayılabilir.”
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-i RÛMÎ مولانا جلال الدين رومی
Sergi Tarihi: 1 Aralık 2018 - 31 Mayıs 2019
"Mevlânâ’daki dinî-tasavvufî düşüncenin kaynağı Kur’an ve Sünnet’tir. ... ‘Pergel gibiyim; bir ayağımla şeriat üstünde sağlamca durduğum halde öbür ayağımla yetmiş iki milleti dolaşıyorum’ diyerek bir müslüman olarak insanlığı kucaklayabildiğini belirtmiştir."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MESCİD-i AKSÂ المسجد الأقصى
Sergi Tarihi:
1 Eylül 2018 - 30 Nisan 2019
4 Şubat 2022 - 5 Ekim 2022
"Hz. Peygamber’in mi‘rac yolculuğuna çıkmadan önce müslümanların kıblesi olan Mescid-i Aksâ’ya getirildiği İsrâ sûresinin ilk âyetinde açıkça belirtilmektedir. Hicretin ardından buranın kıble oluşu on altı - on yedi ay kadar sürmüştür."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
KUŞEVİ
Sergi Tarihi: 1 Ekim 2018 - 31 Mart 2019
"Osmanlı mimarisinde XVI. yüzyıldan itibaren örneklerine rastlanan kuşevleri ... kuşların düşmanlarının ulaşamayacağı yüksekliklere, güneşten ve yağıştan korunmaları için geniş saçakların, kornişlerin ve konsolların altına yerleştirilmiştir."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEHMED II محمد
Sergi Tarihi: 1 Temmuz 2018 - 28 Şubat 2019
"Fâtih’in bütün hareketlerine, amansız önlemlerinde olduğu kadar ilmi ve sanatı himaye ve teşviklerinde şu esas fikir hâkimdir: Devletini her bakımdan dünyanın en üstün ve kudretli imparatorluğu haline getirmek."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
SEMERKANT
Sergi Tarihi: 1 Ağustos 2018 - 31 Ocak 2019
"Sâmânîler döneminde bir süre başşehir olan Semerkant’ta çok sayıda büyük âlim yetişmiştir. ... Adını doğup büyüdüğü Semerkant’ın Mâtürid mahallesinden alan kelâmcı İmam Mâtürîdî bunların başında gelmektedir."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
NİĞBOLU SAVAŞI
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2017 - 3 Ocak 2019
"Haçlı seferleri tarihinde amaç, hedef ve katılım bakımından klasik anlamda vurgular taşıyan son savaş olarak tanımlanır. 21 Zilhicce 798’de (25 Eylül 1396) Niğbolu Kalesi önlerinde meydana gelmiş ve kısa sürede kalabalık Haçlı güçlerinin bozguna uğramasıyla sonuçlanmıştır."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
PÎRÎ REİS
Sergi Tarihi:
27 Aralık 2017 - 30 Kasım 2018
"Gelibolu’da çizdiği 919 (1513) tarihli dünya haritası İspanya, Portekiz ve Batı Afrika kıyıları ile Amerika kıtasının doğu kıyılarını; 935’te (1528-29) çizdiği ikinci dünya haritası ise Atlas Okyanusu’nun kuzeyini, Kuzey ve Orta Amerika kıyılarını göstermektedir."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
KUDÜSالقدس
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2017 - 31 Ekim 2018
"Osmanlı Devleti, Kudüs’ü yönetimi altına aldıktan kısa bir süre sonra ona atfettiği özel önemi gösterir icraatlara başladı. Özellikle Kanûnî Sultan Süleyman döneminde büyük imar faaliyetleri gerçekleştirildi."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
SULTAN AHMED CAMİİ ve KÜLLİYESİ
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2017 - 30 Eylül 2018
"Padişahın namazdan önce ve namazdan sonra bir süre dinlendiği ve belki de bazı işlerini yürüttüğü hünkâr kasrı Osmanlı mimarisinde ilk defa bu camide görülür."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
KÂBEالكعبة
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2017 - 31 Ağustos 2018
"Hz. Peygamber’in, Medine’ye hicret edince on altı veya on yedi ay Kudüs’e yönelerek namaz kıldığı ve ‘Yüzünü Mescid-i Harâm tarafına çevir, siz de yüzünüzü onun bulunduğu yöne çevirin’ meâlindeki âyetle (el-Bakara 2/144) Kâbe’nin kıble yapıldığı bilinmektedir."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
ENDÜLÜS
Sergi Tarihi: 27 Aralık 2017 - 31 Temmuz 2018
"Endülüs, 711 yılından itibaren müslümanların ve gayri müslim tebaanın çeşitli sahalardaki faaliyetleriyle yüksek ve parlak bir medeniyetin doğuşuna beşiklik ederken Batı, dine aykırı kabul edildiği için aklî faaliyetlerin yasaklandığı ‘karanlık çağ’ denilen bir dönemi yaşıyordu ve müslümanların kaydettikleri gelişmelerin pek farkında değildi."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
ABDÜLHAMİD IIعبد الحميد
Sergi Tarihi: Mart 2018 - 30 Haziran 2018
"Abdülhamid’in en başarılı yönü dış politikasıdır... Abdülhamid, Avrupa devletlerinin Türkiye üzerinde birbiriyle çelişen çıkar ve ihtiraslarından faydalandı. Bu yüzden dış politikası milletlerarası ilişkilerde yeni şartlar oluştukça değişti."
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
MEHMED VIمحمد
Sergi Tarihi:1 Ocak 2018 - 10 Mart 2018
Son Osmanlı padişahı (1918-1922).
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde oku
Otuz üç yıllık birikim, yeni yüz: TDV İslâm Ansiklopedisi İnternet sitesi test yayınında. Daha fazla bilgi
DOSYALAR
»
SERGİ ARŞİVİ
»
RASTGELE
Her hakkı mahfuzdur. 2016-2023 TDV İslâm Araştırmaları Merkezi | Kullanım Şartları | İletişim Formu
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER