…zıddı olarak genellikle “bilgisizlik” anlamı verilir ( Cevherî,…
…“bilgisizlik” anlamı verilir ( Cevherî, eṣ-Ṣıḥâḥ ,…
…söz ederek “nefsin bilgiden yoksun olması” şeklindeki…
…doğru olanın tersine inanma” ve “bir konuda yapılması…
…bakımından ism-i mensub veya yapma (mec‘ul) masdardır.…
…gibi mânalara gelen câhilî ve bunun müennesi olan…
…ifade etmek üzere Kur’an ve hadislerde, diğer İslâm…
…Bu durumda tek başına veya isim tamlaması içinde…
…dan önceki inanç, tutum ve davranışlarını İslâmî…
…önceki dönemine “Câhiliye” veya “Câhiliye çağı”…
…inançlarını, tutum ve davranışlarını anlatırken…
…ve davranışlarını anlatırken veya Hz. Peygamber’e o dönemde…
…(6/628) müşriklerin ve Hz. Peygamber’le…
…Allah da resulüne ve müminlere sükûnetini indirdi…
…müminlere sükûnetini indirdi ve onları takvâ sözü (kelime-i…
…Câhiliye çağının taassup ve barbarlığına, müşrik…
…hâkim olan şiddet, kin ve nefrete işaret edilmektedir.…
…uygulamalarda bulunan haksız ve zalim idaresine dikkat…
…bakımından geri kalmaları, bilgisizlik ve gaflet içerisinde göçebe…
…geri kalmaları, bilgisizlik ve gaflet içerisinde göçebe ve…
...

…“sakin, doğru yolu gösteren” veya “faziletli” anlamlarına…
…dillerinde Câlînûs adı Galen veya Galien şekillerinde…
…beş yaşına kadar aritmetik ve geometri öğretmiş, ardından…
…Smyrna (İzmir), Corinthos ve İskenderiye’de tıp öğrenimi…
…oradan Roma’ya getirildi ve kralın küçük oğlu…
…boş zamanı sağlamış, tıp ve felsefe konularında dersler…
…felsefe konularında dersler verip çok sayıda eser yazmış,…
…Roma yangınında Aristo ve Anaksagoras gibi ünlü…
…hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Ölüm yeri olarak…
…Mısır’ın doğusundaki Ferma veya Sicilya gibi farklı bölgeler…
…araştırmalara göre ise Roma veya Bergama’da 200 yılı…
…200 yılı dolaylarında vefat ettiği sanılmaktadır ( ER…
…yanlıları (ashâbü’l-kıyâs) ve deney-gözlem yanlıları…
…telakkiye göre tıp bir Tanrı vergisidir ve bunda ilhamın payı…
…tıp bir Tanrı vergisidir ve bunda ilhamın payı büyüktür.…
…Dolayısıyla sadece gözlem ve deneyle tıbbın künhüne…
…tıp yemini üzerine yazdığı ve İslâm dünyasında “Fî Tefsîri…
…bir şart olduğunu savunmuş ve bu fikir tıp tarihinde hayli…
…Câlînûs, Hipokratik tıp ilmi ve ahlâkına sıkı sıkıya bağlı…
…etmemiş, bizzat Hipokrat ve takipçilerinin tecrübî…
...

…I. DİNÎ ve SOSYOKÜLTÜREL TARİHİ A)…
…TARİHİ A) Cami ve Mescid Kavramları. Arapça…
…Ömer el-Kindî’nin el-Vülât ve’l-ḳuḍât ’ında kadıların…
…tabirine yer verildiği halde zeylinde zaman zaman…
…içinde cuma namazı kılınan ve hatibin hutbe okuması için…
…hukukçularından Mâverdî ve Ebû Ya‘lâ da bu ayırımı…
…Nebevî, Mescid-i Aksâ ve genellikle mezhep…
…Kur’ân-ı Kerîm, hadisler ve ilk İslâm kaynaklarında cami…
…kökenli dillerde telaffuz ve anlam bakımından benzerleri…
…önce I. yüzyılda yaşayan ve “Ölüdeniz yazmaları”…
…bana -teyemmüm için- temiz ve mescid kılındı” hadisini…
…girmeyi yasaklayan ve onları tahribe çalışandan…
…kiliseler, havralar ve mescidler yıkılıp giderdi ki…
…yasakladığı resim ve heykellerdi (bk. Buhârî,…
…kelimesi Kur’an’da tekil ve çoğul olarak, ayrıca sıfat…
…birçok yerde geçer. Kâbe ve çevresini ifade eden…
…beş yerde, Mescid-i Nebevî veya Mescid-i Kubâ’nın…
…Mescid-i Aksâ (el-İsrâ 17/1) ve münafıkların Hz. Peygamber’e…
…aynı zamanda mimli masdar ve alet isminin de çoğulu…
…âyeti, “Secde organları veya secde yerleri (mescidler)…
...

…İbn Miskeveyh’e pek az yer veren klasik biyografi…
…Câvîdân-ḫıred ’den veya eserin bazı yazmalardaki…
…diğer adı olan Âdâbü’l-Arab ve’l-Fürs ’ten söz…
…İbn Miskeveyh hakkında geniş bilgi verilmiş, hem de eserleri…
…hakkında geniş bilgi verilmiş, hem de eserleri arasında…
…bu esere Farsça bir ad vermesinden onun erken bir dönemde…
…da ( ʿAṣrü’d-düvel ve’l-imârât , s. 468) bizzat…
…(bk. s. 5-6) geleneksel inanca göre bu adı taşıyan ilk…
…sürülen, demirin bulunması ve kullanılması, sulama…
…önce bir din kurucusu ve adalet timsali diye…
…adlı bir İran hükümdarı ve bilgesine aittir. İbn…
…de Câhiz’e nisbet ettiği ve hakkında başkaca bilgi…
…ettiği ve hakkında başkaca bilgi bulunmayan…
…hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan Kencûr b.…
…nisbet edilen ve Yetîmetü’s-sulṭân adını…
…hiç söz edilmemesi ve müellif olarak…
…yapılmış bir tercüme veya bizzat onun bir telifi olma…
…Kitâbü Taṣfiyeti’l-eẕhân ve nefâẕü’l-fikr ve…
…ve nefâẕü’l-fikr ve şahzü’l-ḳulûb başlığını…
…aykırı sözleri ayıklamak veya bazı düzeltmeler yapmak gibi…
...

…gerisinde ise İslâm inancının evrenselliği yatar. İkbal…
…eseri ona ithaf etmekte ve onun şahsında sonsuza doğru…
…kalbi çeşitli duygu, düşünce ve tasalarla yanıp…
…yapılan yolculuk takip eder ve kitap felekler ötesi âlemde…
…son bulur. Münâcât esere -ve yolculuğa- bir başlangıçtır.…
…de insan ruhunun zaman ve mekânın ötesine nasıl…
…Bişvamitra’dır). Tefekkür ve teemmül üzere olan Cihan…
…Buda, Zerdüşt, Hz. Îsâ ve Hz. Muhammed’in…
…yani bu kişileri ve onların insanlığa…
…İslâm dünyasının ünlü fikir ve aksiyon adamlarıyla, bir…
…süzgeçten geçirme fırsatı verir. Efgānî Rus halkına bir mesaj…
…halkına bir mesaj gönderir ve emperyalizmin gayri insanî…
…bir peygamber” (dinsiz ve ateist) olduğu için de onu…
…artık Mevlânâ’nın kendisine verdiği “Zinderûd” (yaşayan ırmak)…
…Peygamber bu pınardan çıkan ve daha sonra bütün öteki…
…eski İran tanrısı Marduh ve Araplar’ın tanrısı Baal gibi…
…zihniyet, “Fesat çıkar, böl ve hâkim ol” zihniyetidir. Şair…
…mâruz kaldığını belirtir ve ırkçılık, maddî gelişme,…
…maddî gelişme, makam ve şöhret gibi “putlar” uğruna…
…uğruna muhteşem iman ve ahlâk binasının feda…
...

…sahip olmadığını, zihnî ve amelî bütün fiillerinin…
…dahilinde gerçekleştiğini ve bu tür fiillerin, kulun…
…konusu olsa bile ilâhî irade ve kudretten bağımsız olarak…
…Buna göre kadere inanan ve kullara ait fiillerin…
…yalnız ilâhî irade ve kudretin tesiriyle…
…tesiriyle gerçekleştiğini ve insanların gerçek anlamda…
…Kur’ân-ı Kerîm’de cebr veya cebriyye kelimeleri yer…
…yerde de zorba insanlara verilen bir isim veya sıfat olarak…
…insanlara verilen bir isim veya sıfat olarak kullanılmıştır…
…her şeyi kuşattığını ve Allah’ın mutlak kudret…
…ayrı olarak kadere imanı ve ilâhî iradenin yaratıklar…
…kendisine has irade, kudret ve fiillerinin bulunduğunu…
…Kökleri düşünce tarihinin ve dinlerin başlangıç dönemine…
…izlerine Câhiliye döneminde ve Asr-ı saâdet Arapları’nda da…
…121-122). Pratik sonuçlar vermeyen, çözümü zor bu tür konular…
…önceki devreye ait sade ve teslimiyetçi tavır değişerek…
…kabul edilen “cebir” ve “ihtiyar” meselesi…
…mümkündür. 1. Siyasî ve Sosyal Sebepler. Hz.…
…olan müslümanların onun vefatından sonra farklı siyasî…
…otoritelerini hâkim kılmak ve yanlış icraatlarından dolayı…
...

…bir yere düşürmek; düşmanlık veya tartışmada çetin olmak,…
…gibi anlamlara gelen cedl veya cedel kökünden isim olup…
…Terim olarak mantık, felsefe ve ilgili diğer ilimlerde…
…“meşhur olan (meşhûrât) ve doğru kabul edilen…
…kıyas” demektir. Felsefe ve kelâmda farklı tarifleri…
…cedel, bir tezin doğruluk veya yanlışlığını göstermek…
…Tartışmada başvurulan ve “delil” anlamına gelen…
…“karşılıklı tartışma ve delil getirme” mânasında…
…kelimeler). Kur’an’da gerçek bilgiye ve kesin delile dayanmayan,…
…Kur’an’da gerçek bilgiye ve kesin delile dayanmayan,…
…suretiyle hakikati reddetme ve bâtılı savunma amacına…
…buna karşılık kesin delil ve gerçek bilgiden hareketle…
…kesin delil ve gerçek bilgiden hareketle yanlış fikirleri…
…yanlış fikirleri çürütme ve gerçeği ispat edip savunma…
…direnen müşrikleri susturmak veya ikna etmek için tartışmalara…
…tartışmalardan da örnekler verilir. Kur’an’ın sergilediği…
…gelmeyen itirazlarına cevap verilirken insanın bütün yetenek ve…
…insanın bütün yetenek ve özellikleri dikkate alınarak…
…psikolojik, sosyolojik ve tarihî bilgiler ihtiva eden…
…sosyolojik ve tarihî bilgiler ihtiva eden delillerden…
...

…metotlarla gelecekten haber verdiği iddia edilen ilmi veya bu…
…verdiği iddia edilen ilmi veya bu ilmi kapsayan eserleri…
…kapsayan eserleri ifade eder ve cifr olarak da anılır.…
…soyundan gelenlerin geçmiş ve gelecekle ilgili olarak…
…bulundukları bütün gizli bilgileri bir kuzu veya oğlak (cefr)…
…gizli bilgileri bir kuzu veya oğlak (cefr) derisinin…
…bundan dolayı bu çeşit bilgilere ve eser türüne cefr…
…dolayı bu çeşit bilgilere ve eser türüne cefr…
…Cefr ile uğraşanlara cefrî veya ceffâr denilir. Daha çok…
…ihtiva ettiği öne sürülen ve Hz. Ali ile Ca‘fer…
…de genellikle “el-Cefr” veya “el-Cefr ve’l-câmia” adı…
…“el-Cefr” veya “el-Cefr ve’l-câmia” adı verilir. Bu son…
…“el-Cefr ve’l-câmia” adı verilir. Bu son adlandırmadan dolayı…
…bazı kaynaklarda el-cefr ve’l-câmia şeklinde de geçer.…
…ileri sürmüş, bunun keşf ve ilham ile ilişkisi üzerinde…
…Bâbilliler, Mısırlılar ve daha sonra yahudilerle…
…kâhinler, müneccimler ve bazı mistiklerin kâinatın…
…konularda çeşitli haberler verdikleri bilinmektedir. İlkçağ…
…Pisagor varlıklarla sayılar ve geometrik şekiller arasında…
…İslâm kaynaklarında sayı ve harflerin sırlarını konu…
...

…olduğunu ileri süren İslâm bilginleri olmuşsa da dil âlimleri bu…
…(Hinnom oğulları vadisi) ve “gé Hinnom” şeklinde Ahd-i…
…tereddütle karşılanmış ve bu şiirlerin Ümeyye’ye…
…saydıkları gayri insanî ve gayri ahlâkî faaliyetleri…
…Orada saltanatını savaş ve salgın hastalıklarla…
…inanılan Molek’e tapılmakta ve onun öfkesini yatıştırmak…
…cehennemin sembolü olmuş ve ölüm sonrasında azap…
…azap çekilecek yere bu ad verilmiştir. Ölümden sonraki hayatla…
…tarafında bulunan, yedi sur ve yedi kapı ile çevrili yere…
…gıdasının toz, bulanık su ve toprak olduğuna…
…evi” anlamında drūjōdemāna veya “yalancının çukuru”…
…Karanlık, ıstırap ve gürültü ile dolu olan bu yer…
…ruh göçü (tenâsüh) inancı, cehennemle ilgili…
…önlemiştir. Naraloka adı verilen cehennem, bu dünyada…
…Budizm’de yedi cehennem inancı vardır. Bu cehennemler…
…yeryüzünün altındadır ve kötü davranışlarda…
…diner. Ahd-i Atîk’te açık ve net bir cehennem tasviri…
…kigallu (büyük yer) veya arallu (ölüler krallığı)…
…kazmak, çukurlaştırmak” ve “istemek” anlamlarındaki…
…şeolün doymak bilmeyen ve her zaman yeni kurbanlar…
...

…meselâ Ortaçağ’larda Almanya ve Rusya’da idam kararlarını…
…sıfatıyla merkezde ve eyaletlerde cellâtlar…
…b. Mesleme, Dahhâk b. Süfyân ve Âsım b. Sâbit’in ölüm…
…ruhu için Fâtiha okuttuğunu ve bu olaydan ibret almalarını…
…Hz. Ali’nin Hz. Ebû Bekir ve Ömer zamanlarında da idam…
…bu görevin genellikle candar ve emîr-i hares tarafından…
…ne zaman ortaya çıktığı ve nereye bağlı olduğu…
…ileri gelen devlet adamları ve hânedan mensuplarının…
…idamlarını infaz ettikleri ve bunların da cellât olarak…
…cellâtların bostancıbaşı ve çavuşbaşının emri altında…
…Cellâtlar subaşı, asesbaşı ve İstanbul’da muhzır ağanın…
…cellât, bunların da yamak ve şâkirdleri bulunurdu.…
…infazı, mahkûmun statüsü ve seviyesine göre farklı…
…Padişah, vâlide sultan ve şehzadeler hânedan mensubu…
…akması uygun görülmez, yay veya kementle boğularak…
…İdam hükmünün tebliği ve infazında bazan bir veya…
…ve infazında bazan bir veya birkaç devlet erkânı da…
…görevini yapan cebecibaşı ve yardımcılarının yanında…
…yanında bizzat Vezîriâzam Kara Dâvud Paşa (Naîmâ, II,…
…Hoca Abdürrahim Efendi ve yeniçeri ağası hazır…
...