Nakşibendiyye’nin Hâlidiyye kolunun tesiri altında Tarsus çevresinde Halil Develioğlu (ö. 1933) adlı birinin önderliğinde ortaya çıkıp kısa bir süre sonra ortadan kalkan tasavvufî bir hareket.bk. HÂLİDİYYE الخالدية
EYÜP SULTAN KÜLLİYESİ İstanbul’da Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin kabri çevresinde teşekkül eden külliye.
HAMDÂNÎLER الحمدانيون 905-1004 yılları arasında Musul ve çevresiyle Kuzey Suriye’de hüküm süren bir Arap hânedanı.
İBN HAZRÛN ابن خزرون 1012-1066 yılları arasında Endülüs’te Erküş ve çevresinde hüküm süren İslâm hânedanı.
MÜŞA‘ŞA‘LAR مشعشعيان 1435-1924 yılları arası Hûzistan’da Havîza ve çevresine hâkim olan Arap asıllı Şiî hânedanı.
AVLU Mimaride bir yapının önünde veya ortasında yer alan çevresi sınırlanmış üzeri açık alan.
BÜYÜK ÇARŞI İstanbul’da Beyazıt ve Nuruosmaniye camileri arasında iki bedestenin çevresinde meydana gelen ticaret merkezi.
DERÎ دري Bugünkü Farsça’nın temelini teşkil eden eskiden saray ve çevresinde konuşulan dil.
HAYRPÛR خيربور Pakistan’da bir şehir ve 1783-1956 yılları arasında bu çevrede hâkim olan küçük bir emirlik.
MEDÎNETÜZZEHRÂ مدينة الزهراء Endülüs’te İslâm mimarisinin önemli bir sarayı ve bu saray çevresinde gelişen şehir.
DULKADIR EYALETİ Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyıl başlarında kurulan ve bugünkü Maraş ve çevresini içine alan eyalet.
HUZUR Ahmet Hamdi Tanpınar’ın (ö. 1962) Osmanlı kültür, medeniyet ve mûsikisi çevresinde Cumhuriyet aydınının kimlik problemlerini ele aldığı romanı.