…sadâret makamından veya defterdarlıktan çıkardı. Sadâret makamından…
…bir suretlerinin toplandığı defterlere defâtir-i umûr-ı mühimme,…
…toplandığı defterlere defâtir-i umûr-ı mühimme, ahkâm-ı…
…mühimme adı verilirdi. Defterdarlıktan çıkan ahkâmın toplandığı…
…çıkan ahkâmın toplandığı defterlere ise ahkâm-ı mâliye…
…ise ahkâm-ı mâliye denilirdi. Bunlar defterdarlığa bağlı…
…mâliye denilirdi. Bunlar defterdarlığa bağlı başmuhasebe,…
…ahkâmı veya mevkūfat defterleri denilen defterlere…
…veya mevkūfat defterleri denilen defterlere kaydedilirdi.…
…mevkūfat defterleri denilen defterlere kaydedilirdi. Önceleri bu…
…için Rumeli ve Anadolu defterdarlıklarında defter tutulduğu halde, XVI.…
…Anadolu defterdarlıklarında defter tutulduğu halde, XVI. yüzyıl…
…ile her bir kaleme ait ayrı defterler tanzim edilmiştir. Bugün…
…yer alan maliye ahkâm defterlerinin en eskilerinden biri, 927…
…gerekse maliyeden müdevver defterler serisinde maliye ahkâm…
…serisinde maliye ahkâm defterleri bulunmaktadır. Ancak bu…
…Ancak bu tasniflerde “ahkâm defterleri” adıyla kayıtlı defterlerin…
…defterleri” adıyla kayıtlı defterlerin hepsi, maliye ahkâmı…
…başlanmıştır. Bu kaleme ait defterler de yine Kepeci ve maliyeden…
…Bu kaleme ait defterler de yine Kepeci ve maliyeden…
...

…gibi 200’e kadar indirenler de vardır. Herhalde bu 200…
…ihtiva eden âyetlerden de dolaylı olarak hüküm…
…ahkâm âyetlerinin tefsirine de yer verilmiş, bu âyetlerin…
…kendi mezheplerini destekler mahiyette tefsir veya te’vil…
…kaynaklarda zikredilmişse de günümüze kadar ulaşmamıştır.…

…âlimi Beyhakī (ö. 458/1066) derlemiştir. Beyhakī, gerek Şâfiî’nin…
…tutulmuştur. Eseri ilk defa Ebû Üsâme İzzet el-Attâr,…

…cm. ebadında olan eser tam değildir. İki cüz halinde 425 varaktan…
…sûrelerdeki yerlerine göre değil, “Kitâbü’t-tahâre”,…
…âyetler vasıtasıyla, bir de Allah elçisi Hz. Muhammed’in…
…belirtmiş, Hz. Peygamber’in de “Allah adına” emirler verip…
…neshettiği gibi, hadisin de âyeti nesh ve tahsis…
…bâtınî bir anlayışa göre değil, zâhirlerine göre tefsir…
…ilgili görüşlerine ve delillerine yer verir; sahâbenin…

…ancak bütün bir sûrenin değil, sadece içinde bulunan ahkâm…
…ihtilâflarına, tarafların delillerine geniş ölçüde yer vermekte,…
…görüşlerini naklî ve aklî delillerle savunmaktadır. Bu arada,…
…bir üslûpla tenkit ettiği de görülmektedir. Mezhep…
…yapılmakta, Arap şiirinden deliller getirilmektedir. Bundan…
…fakih ve müfessirlerinin değil, edebiyatçılarının da…
…Sezgin, GAS , I, 445). İlk defa Kilisli Rifat ve Karahisar…
…tenkitli bir neşri de yapılmıştır (Kahire, ts.,…

…Şâfiî’nin Beyhakī tarafından derlenen Aḥkâmü’l-Ḳurʾân ’ı ahkâm…
…kaideleri ve şiirlerle de desteklenmiştir. Daha sonra…
…kaideleri ve şiirlerle de desteklenmiştir. Daha sonra aynı mahiyetteki…
…fakihlerinin görüşlerine de yer verilmiştir. Şâfiî…
…Şâfiî mezhebine taassup derecesinde bağlı olan Kiyâ el-Herrâsî,…
…431, 441 vd.). Eser ilk defa Mûsâ Muhammed Ali ve İzzet…

…rivayetleri dikkatle değerlendirir, zayıf hadisleri…
…zaman zaman diğer âyetlerden deliller getirilmiş ve aralarındaki…
…mezheplerin görüşlerine de yer verir. Mensup olduğu…
…kuvvetli bir mantık ve mâkul delillerle savunur. Bazı konularda…
…görüşlerini objektif olarak değerlendirdiği görülmektedir. Bu yönüyle…
…nezdindeki itibarı o dereceye ulaşmıştır ki meselâ yine…
…’dan nakiller yapmıştır denebilir. Aḥkâmü’l-Ḳurʾân ’ın…
…, I, 478). Eser ilk defa Fas Sultanı Muhammed Refî‘…
…olduğu gibi eserin fihristi de yoktur; ayrıca birtakım…
…Kurtubî’nin tefsiriyle de karşılaştıran Bicâvî, her…
…tahlilî bir fihrist de eklemiştir. BİBLİYOGRAFYA:…

…sultân , Arapça’da “hüccet, delil, burhan” mânasına geldiği…
…elinde bulunduran kimseye de, yeryüzünde Allah’ın hücceti…
…olması, kendisi vasıtasıyla delil ve hukukun ikame edilmesi…
…sebebiyle sultan denir. Nitekim İslâm literatüründe…
…Nitekim İslâm literatüründe devlet başkanı için halife, imam,…
…emîr gibi sultan kelimesi de kullanılmaktadır. Kur’ân-ı…
…olarak idareci ve özellikle devlet başkanı anlamında…
…Bundan dolayı devlet başkanı, devletin esas…
…dolayı devlet başkanı, devletin esas teşkilâtı, idarî, malî,…
…ahkâmü’s-sultâniyye dendiği gibi, bu terim, adı geçen…
…ve ilgili bazı eserlere de unvan olmuştur. Klasik…
…Bununla birlikte, devletin esas teşkilât ve idaresiyle…
…getirilmiştir. Özellikle devlet başkanlığı ve vezirlik ile…
…kadar gelmiş ve her ikisi de el-Aḥkâmü’s-sulṭâniyye…
…(ö. 450/1058), diğeri de Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ’ya (ö.…
…adlı eserlerini de zikretmek gerekir (bk. Ann…
…Lambton, s. 139, 180). Başta devlet başkanlığıyla ilgili…
…yönüyle ele alan eserler de yazılmıştır. İbn…
…adlı eserleri de bu türün günümüze kadar…
…Edebü’l-ḳāḍî , İbn Ebü’d-Dem’in Edebü’l-ḳażâʾ…
...

…beyan eden müsteşrik Gibb de el-Aḥkâmü’s-sulṭâniyye ’nin…
…konusu iki halife döneminde de Abbâsî hilâfeti üzerinde…
…yönüne ışık tutmak, hem de yürütülen siyasî mücadeleye…
…cizye ve haraç, hükümleri değişik bölgeler, toprağın ihyası ve…
…ele aldığı konular, devletin esas teşkilâtı, hukukî,…
…Eserin mukaddimesinde, devlet idaresiyle ilgili hükümlerin…
…ilgili hükümlerin özellikle devlet adamları tarafından…
…araya getirmek suretiyle hem devlet adamlarına yardımcı olmaya…
…olmaya gayret ettiğini, hem de böyle bir eserin telifi…
…mezheplerin görüşlerini de belirtir. Çok defa Şâfiî’nin…
…görüşlerini de belirtir. Çok defa Şâfiî’nin görüşünü…
…görüşlerini benimsediği de olur. Bazan da sadece…
…Râşidîn olmak üzere önceki devir uygulamalarına da yer verir.…
…el-Aḥkâmü’s-sulṭâniyye ’de ele alınan konular fıkıh…
…konular fıkıh kitaplarının değişik bölümlerinde incelenmekle…
…vd.). Eserin tamamı ise ilk defa Maximiliani Engeri…
…neşretmiştir ( Traité de droit public musulman ,…
…gouvernementaux: ou règles de droit public et…
…en administratief regt van den Islam, met een inleiding…
…met een inleiding over de toepasselijkheid van dat…
...

…farklılıkların temel sebebi de budur. Mâverdî ile Ebû…
…Ebû Fâris’in ileri sürdüğü deliller dikkate değer olmakla…
…sürdüğü deliller dikkate değer olmakla birlikte, üçüncü bir…
…etmiş olmaları ihtimalini de gözden uzak tutmamak…
…kopyası hükmünü vermek kolay değildir. Her iki eserdeki bölümlerin…
…bir mukayesesi, hem usul hem de muhteva bakımından bu iki…
…dipnotlarda gösterilmesi de bu neşrin önemli…