…yapacağı âyette geçen lafızların anlamını açıklayacağını…
…Daha önce geçen bir lafız, cümle ya da âyetle ilgili…
…onların birçok görüşünden ve lafızlara yükledikleri mânadan…
…rivayetlerinin, âyetin lafzıyla irtibatı bulunmayan hikâye…
…belirtir. Tefsirin lugat, nahiv, belâgat, hadis,…
…ve bunları mukayese eden Ebû Hayyân, temel kaynaklarından…
…( a.g.e. , I, 22-29). Ebû Hayyân, re’y ile tefsiri…
…( a.g.e. , I, 29-36). Ebû Hayyân mukaddimede…
…aktarırken bazılarının lafza aykırı olduğuna dikkat…
…bir dille eleştirir. Ebû Hayyân’ın, Hz. Peygamber’den…
…XII, 251; XV, 266, 268). Ebû Hayyân’ın bilimsel tefsire…
…pek çok kaynaktan yararlanan Ebû Hayyân bunların bir kısmını…
…Mâtürîdî, Mehdevî, Ebû Ca‘fer et-Tûsî, Tâcülkurrâ…
…Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, Ebû Ubeyde et-Teymî, İbn…
…Nehhâs, İbn Hâleveyh, Ebû Ali el-Fârisî, Rummânî,…
…Ali el-Fârisî, Rummânî, Ebü’l-Bekā el-Ukberî ve Abdülkāhir…
…Rummânî, Ebü’l-Bekā el-Ukberî ve Abdülkāhir el-Cürcânî’nin…
…muhtasarı yazdığını söyleyen Ebû Hayyân, yenilenen bazı…
…İbn Mektûm’un ed-Dürrü’l-laḳīṭ mine’l-Baḥri’l-muḥîṭ adlı…
…eser de benzer niteliktedir. Ebû Hayyân’ın her iki âlime…
...

…ihtiyaç duyulan gramer ve lugat çalışmaları, ilk defa Arap…
…Kûfe’nin temsilcisi olan Ebû Ca‘fer er-Ruâsî ile…
…temsilcisi ve alfabetik Arap lugatçılığının kurucusu olan Halîl b. Ahmed…
…bedevî Araplar’ın fasih lehçesini esas alıp dile ait genel…
…kullanımı câiz olan şâz lugatları birer asıl kabul ettiği için…
…Ebü’l-Kāsım ez-Zeccâcî, Ebû Ali el-Fârisî (ö. 377/987)…
…el-Evsat (ö. 215/830 [?]), Ebû Ubeyde Ma‘mer b. Müsennâ (ö.…
…Müsennâ (ö. 209/824-25 [?]), Ebû Zeyd el-Ensârî (ö. 215/830),…
…Asmaî (ö. 216/831), Ebû Ubeyd Kāsım b. Sellâm (ö.…
…b. Sellâm (ö. 224/838), Ebû Osman el-Mâzinî (ö.…
…Basra mektebi mensuplarından Ebû Saîd Hasan b. Abdullah…
…aldığı gibi Ebü’t-Tayyib el-Lugavî de (ö. 351/962) Basra ve…
…araya getirmiştir. Ayrıca Ebû Bekir ez-Zübeydî (ö.…
…Ṭabaḳātü’n-naḥviyyîn ve’l-luġaviyyîn (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl…
…Kahire 1961, 4. baskı), Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin (ö. 616/1219)…
…4. baskı), Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin (ö. 616/1219) et-Tebyîn…
…ile Abdüllatîf b. Ebû Bekir ez-Zebîdî’nin (ö.…
…b. Süleyman el-Useymîn’in Ukberî’nin et-Tebyîn ’ine yazdığı…
…s. 910. Ebü’t-Tayyib el-Lugavî, Merâtibü’n-naḥviyyîn…
…Ebü’l-Fazl), Kahire 1954. Ebû Saîd es-Sîrâfî,…
...

…Cemel lakabıyla tanınır. Mısır’ın batısında…
…Tefsîrü’l-Celâleyn ile Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin İmlâʾü mâ…
…ile Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin İmlâʾü mâ menne…
…. Ebû Îsâ et-Tirmizî’nin…

…Muhammed b. Ebû Bekir ez-Zührî (XII. yüzyıl)…
…(nşr. Hans von Mžik, Leipzig 1926) adlı eserinde Yunan…
…Diğer bir astronomi bilgini Ebû Mahmûd Hâmid b. Hıdr…
…el-felsefiyye (nşr. M. A. Ebû Ridâ, I-II, Kahire…
…(nşr. de Goeje, BGA , VI, Leiden 1889). Bu eser, daha sonraki…
…Ebü’l-Abbas Ahmed b. Ebû Ya‘kūb İshak b. Ca‘fer…
…da İbn Rüste olarak bilinen Ebû Ali Ahmed b. Ömer idi. 903…
…sayıldı. Okulun kurucusu Ebû Zeyd Ahmed b. Sehl…
…Belhî’nin kitabının sadece Ebû Ca‘fer el-Hâzin’in çizmiş…
…ilk mensupları arasında Ebû İshak İbrâhim b. Muhammed…
…olarak tanınan Şemseddin Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed…
…Muhammed b. Ahmed b. Ebû Bekir el-Bennâ eş-Şâmî…
…meşhur olanı, Sâmânî Veziri Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed…
…kanaatindedir. Bu haritanın Ebû Ca‘fer el-Hâzin’in dünya…
…Raporları ve Denizcilik Literatürü. Bu dönemdeki coğrafya…
…Bu dönemdeki coğrafya literatürü, sultanlar tarafından Asya…
…yıl Kamboçya’da yaşamış olan Ebû Abdullah Muhammed b. İshak…
…ve’l-Hind adlı eser Ebû Zeyd es-Sîrâfî tarafından…
…Kitâbü ʿAcâʾibi’l-Hind ( Livre de Merveilles de l’Inde ,…
…( Livre de Merveilles de l’Inde , Arapça metnin neşri P. A.…
...

…’tan sonra dördüncüsüdür. Ebû Temmâm bu eserini, 220 (835)…
…ona tahsis eder. Ebû Temmâm kütüphaneye kapanarak…
…kaldığı rivayet edilir. Ebû Temmâm, eski Arap şiirinin…
…şiirler). 9. Mülah (hoş ve latif sözler, latifeler). 10.…
…Mülah (hoş ve latif sözler, latifeler). 10. Mezemmetü’n-nisâ…
…kaydedilir. Bu durum, Ebû Temmâm’ın şiir seçiminde…
…Nitekim Hatîb et-Tebrîzî, Ebû Temmâm’ın şiir seçimindeki…
…da benimsenmiştir. Ebû Ali el-Merzûkī ise Ebû…
…Ebû Ali el-Merzûkī ise Ebû Temmâm’ın el-Ḥamâse ’ye…
…yazdığı şerhlerden bir kısmı lugat ve gramer meselelerini…
…’nin en meşhur şerhleri Ebû Bekir es-Sûlî (ö. 335/946),…
…Bekir es-Sûlî (ö. 335/946), Ebû Ca‘fer en-Nehhâs,…
…el-Biyârî, Âmidî, İbn Cinnî, Ebû Hilâl el-Askerî, Muhammed b.…
…Muhammed b. Âdem el-Herevî, Ebû Ali el-Merzûkī, Ebü’l-Alâ…
…Şümeym el-Hillî ve Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin (ö. 616/1219)…
…el-Hillî ve Ebü’l-Bekā el-Ukberî’nin (ö. 616/1219) yazdıkları…
…Kahire 1322, 1331, 1335; Leknev 1293; Bombay 1299; nşr. A.…
…Bağdat Büveyhî kâtibi Ebû Sa‘d Ali b. Muhammed…
…nesre çevrilen el-Ḥamâse Latince (trc. G. W. Freytag, I-II,…
…bir divan ortaya koymuştur. Ebû Temmâm’ın aynı tarzda…
...

…temsil ediyor, ehl-i re’yin liderliğini Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin…
…ehl-i re’yin liderliğini Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin…
…Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin liderliğini ise Mâlik b. Enes yapıyordu.…
…ikinci imamı sayılan Ebû Yûsuf, İbrâhim en-Nehaî’nin…
…bulunmaktadır. Hocalarının listesine bakıldığı zaman İbn…
…ekolünün temsilcilerinden Ebû Yûsuf’un etkisinde kalmadığı…
…Hanbelî mezhebi, M. Henri Laoust’un da işaret ettiği gibi…
…ilim halkasına katılan Ebû Bekir el-Esrem’in Mesâʾil…
…önde gelen talebelerinden Ebû Bekir el-Merrûzî’nin…
…bir öğrencisi olan muhaddis Ebû Dâvûd es-Sicistânî’nin ve…
…muhaddislerden biri olan Ebû Hâtim er-Râzî’nin, yine…
…en önemli mimarı şüphesiz Ebû Bekir el-Hallâl’dir (ö.…
…uygun bir şekilde el-Câmiʿ li-ʿulûmi’l-İmâm Aḥmed adıyla…
…yazmış ve Ebü’l-Hüseyin İbn Ebû Ya‘lâ ile İbnü’l-Cevzî gibi…
…Başta İbn Batta el-Ukberî olmak üzere kendi…
…el-Hırakī’dir (ö. 334/946). Ebû Bekir el-Merrûzî’nin…
…İbn Sem‘ûn, İbn Batta ve Ebû Hafs el-Ukberî gibi kişiler…
…İbn Batta ve Ebû Hafs el-Ukberî gibi kişiler bulunmaktadır.…
…ise Hallâl’in öğrencisi Ebû Bekir Abdülazîz b. Ca‘fer…
…önemli ismi de İbn Batta el-Ukberî’dir. Hocaları arasında Muhammed…
...

…farklı görüşlere yer veren literatürde oldukça sık kullanılan…
…sık kullanılan “hilâfen li-fulân” deyimi ise öne…
…derleme faaliyeti, reddiye literatürü istisna edilirse teknik…
…mümkündür. Ancak literatürde çok defa ilm-i hilâf ve…
…uygun görülmektedir. Klasik literatürde ilm-i hilâf ve hilâfiyat…
…boyunca biriken hilâf literatürünün alan ve amaç yönüyle…
…BEŞ SANAT ; CEDEL ). Literatürde geçen “güzel cedel” gibi…
…bu teorik bağlantı, literatürdeki mevcut kullanım…
…ilişkisini gösterdiği gibi literatürde görülen karıştırma ve bazan…
…ilişkisini gösterir. Ebû Ali Hasan b. Kāsım…
…adlı eserinin konusunu Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin mücerret…
…olarak nitelemesi ve Ebû Âsım el-Abbâdî’nin bu eserin…
…gösterdiği el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ…
…Şehid Ali Paşa, nr. 2303; Lâleli, nr. 740) verilmektedir. Öte…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 739, vr. 21 b ) ve…
…dayanağı sayarlar (Molla Lutfî, vr. 20 b ; Taşköprizâde, I,…
…buna muhalif olduğu “hilâfen li-fulân” ibaresiyle belirtilir…
…cüzü olarak değerlendiren Ebû Muhammed İbnü’l-Cevzî’ye…
…edilmektedir. Bu durum, literatürde çok defa hilâf ilminin…
…kullanımı konusunda literatürde bir netlik bulunmadığı için…
...

…b. Bürd (ö. 167/783-84) ve Ebû Nüvâs (ö. 198/814) dönemini…
…el-ʿUmde , I, 212). Beşşâr, Ebû Nüvâs, Hammâd Acred ve Mutî‘…
…giden Hureymî meşhur “Lâmiyye”sini onun için nazmetmiştir.…
…Fazl b. Yahyâ’nın kâtibi Ebû Ali Hasan b. Tâhtâh el-Belhî…
…Me’mûn’un kumandanı şair Ebû Dülef el-İclî de Hureymî’nin…
…Bağdat’ın tahribattan önceki lüks hayatı ile harabeye dönen…
…Hüseyin el-Halî‘ ve İbn Ebû Tâlib el-A‘mâ gibi şairlerin…
…gözü gördüğü için “a‘ver” lakabıyla tanınan şair yetmiş yaşından…
…üzerine “a‘mâ” ve “mekfûf” lakaplarıyla da anılır olmuştur. Bu…
…rivayet eden Câhiz ile Ebû Asîde olmak üzere Müberred,…
…Müberred, İbnü’l-Mu‘tez, Ebû Hâtim es-Sicistânî gibi…
…nahiv âlimi ve şiir râvisi Ebû Asîde Ahmed b. Ubeyd b.…
…(İbnü’l-Cerrâh, s. 104-105). Ebû Hâtim, “Müvelled şairler…
…Başta Mütenebbî olmak üzere Ebû Temmâm ve Akevvek gibi bazı…
…XX, 48). Aynı şekilde Ebû Temmâm’ın Hureymî’ye yaptığı…
…ilgili fahriye örneği olarak Ebû Temmâm’ın el-Vaḥşiyyât…
…429-450). BİBLİYOGRAFYA: Ebû Temmâm,…
…322, 336, 354, 370-371. Ebû Hilâl el-Askerî,…
…1414/1994, s. 163-164. Ebû İshak el-Husrî,…
…, VIII, 198-203. Ebü’l-Bekā el-Ukberî, et-Tibyân fî…
...

…dikkat çekmiştir. Bu arada lehçe farkları üzerinde de durmuş,…
…Ezherî’nin Tehẕîbü’l-luġa ’sı, İbn Sîde’nin…
…Fâris’in Muʿcemü meḳāyîsi’l-luġa ’sı, Ahmed b. Muhammed…
…Zebîdî’nin Tâcü’l-ʿarûs ’u, Ebû Ubeyd el-Bekrî’nin…
…VI, 400). Günümüze Ebû Muhammed Kāsım b. Muhammed…
…yapılmış, kitaptaki karışık lugat malzemesi isim ve fiil…
…Sevvâs, Dübey 1992). Ebü’l-Bekā el-Ukberî,…
…Dübey 1992). Ebü’l-Bekā el-Ukberî, el-Meşûfü’l-muʿlem fî…
…1386/1967, s. 178-180. Ebü’l-Bekā el-Ukberî,…
…s. 178-180. Ebü’l-Bekā el-Ukberî, el-Meşûfü’l-muʿlem (nşr.…
…İḳlîdü’l-Ḫizâne , Lahor 1927, s. 8-9. Brockelmann,…

…yere nisbetle Mevsılî, lugat ilmindeki yüksek mevkiinden…
…yüksek mevkiinden dolayı Lugavî, babasının hizmetinde…
…sonra en önemli hocası Ebû Ali el-Fârisî’dir. Rivayete…
…el-Fârisî’dir. Rivayete göre Ebû Ali el-Fârisî, İbn Cinnî’nin…
…kişinin meşhur nahiv âlimi Ebû Ali el-Fârisî olduğunu…
…büyük etkisi olan Ebû Ali el-Fârisî’nin…
…ondan almıştır. Çok defa Ebû Ali el-Fârisî ile birlikte…
…samimi bir dostluk kuruldu. Ebû Ali el-Fârisî’nin…
…Kabristanı’nda hocası Ebû Ali el-Fârisî’nin yakınında…
…göstermiştir. Hocası Ebû Ali el-Fârisî’nin…
…olan dilin esası, tarifi, lafzın mânaya delâlet şekilleri,…
…mânaya delâlet şekilleri, lafız-mâna ilişkisi, iştikak,…
…neşretmiştir. 3. el-Lümaʿ fi’l-ʿArabiyye . Nahivle…
…(Sezgin, IX, 174-176). el-Lümaʿ Fâiz Fâris (Küveyt…
…1405/1985, 2. bs.) ve Semîh Ebû Muğlî (Amman 1409/1988)…
…min Kitâbi’l-Eymân li-Muḥammed b. Ḥasan eş-Şeybânî…
…defa G. Hoberg tarafından Latince tercümesiyle birlikte…
…, İbnü’ş-Şecerî ve Ebü’l-Bekā İbn Yaîş’in de aralarında…
…7. el-Münṣıf . Sarf âlimi Ebû Osman el-Mâzinî’nin…
…9. Şerḥu’l-Îżâḥ li-Ebî ʿAlî el-Fârisî…
...