…vefatından sonra Hz. Ebû Bekir’e biat edilmesiyle…
…vefatından sonra Hz. Ebû Bekir’e biat edilmesiyle başlayan,…
…sonra Hz. Ebû Bekir’e biat edilmesiyle başlayan, daha…
…Ebû Bekir’e biat edilmesiyle başlayan, daha sonra Hz. Ömer ve…
…kelimesinin çoğuludur. Bu döneme söz konusu adın…
…sebebi sahâbîden İrbâd b. Sâriye’nin rivayet ettiği,…
…ettiği, sünnetine uymanın ve bunun sınırlarını râşid…
…genişletmenin gerekliliğini belirten Hz. Peygamber’in uzun bir…
…Hz. Peygamber’in uzun bir hadisiyle açıklanmaktadır.…
…hadisiyle açıklanmaktadır. Bu hadiste Resûlullah…
…hitaben, “Herhangi bir ihtilâfla karşılaştığınızda…
…size düşen görev, benim sünnetime ve hulefâ-yi…
…İbn Mâce, “Muḳaddime”, 6; Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 5; Tirmizî,…
…diğer müslüman imamların da bu gruba girdiğini ileri…
…ileri sürenler olmuş ve bunlardan bazıları Emevî Halifesi Ömer…
…sürenler olmuş ve bunlardan bazıları Emevî Halifesi Ömer b.…
…bazıları Emevî Halifesi Ömer b. Abdülazîz’e “beşinci râşid…
…Ömer b. Abdülazîz’e “beşinci râşid halife” demiştir (Ebû…
…(Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 7; Beyhakī, I, 448; Zehebî,…
…, IV, 273; V, 50, 220-221; Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 8; Tirmizî,…
...

…dönemde incelemek mümkündür. Bunlardan biri yaygın olarak bilinen,…
…mümkündür. Bunlardan biri yaygın olarak bilinen,…
…Bunlardan biri yaygın olarak bilinen, XVIII. yüzyılın ikinci…
…sonucunda oluşmuştur. Burada padişah merkez olmak üzere…
…idare, hukuk, maliye ve bürokrasisini teşkil eden dört rükün…
…esastır. Osmanlı geleneğinde bu zümreler “seyfiye, ilmiye,…
…ifade edilmiş, ayrıca bunlar değişik yetki ve…
…ifade eden “askerî” terimi, bu dönem Osmanlı teşkilâtının…
…üzerinde çok durulan bir kavramı olmuştur. Ancak bu…
…bir kavramı olmuştur. Ancak bu temel yapıda zaman zaman…
…bu temel yapıda zaman zaman birtakım aksamalar görülmüşse de…
…görülmüşse de esaslı bir ıslahat anlayışı ve…
…itibaren etkili olmaya başlamıştır. Klasik devir olarak…
…dönemdeki teşebbüsler belirli kurum veya alanları…
…alanları kapsamış, genel bir nitelik kazanmamıştır.…
…haline getirtmesi önemli bir ıslahat idi. Ancak vakıf ve…
…şeyh menşeli etkili zümre Bayezid’in taht mücadelesinde bu…
…taht mücadelesinde bu hususu pazarlık konusu…
…döneminde de (1520-1566) bazı yeni tedbirler alınmıştı.…
…yeni tedbirler alınmıştı. Benzer münferit bir uygulama ise…
...

…kimse” demektir. Toplumun başında bulunan ve toplumun…
…demektir. Toplumun başında bulunan ve toplumun fertlerini…
…kelimesiyle karşılanmıştır. Bu durumda imam “ümmetin…
…önlemek amacıyla devlet başkanlığı için “büyük imamlık”…
…devlet başkanlığı için “büyük imamlık” (el-imâmetü’l-uzmâ,…
…edilmiştir. Siyasî ve hukukî bir terim olarak Resûl-i…
…genellikle “imâmet” başlığı altında incelerken…
…incelerken tarihçiler, Hz. Ebû Bekir’den başlayıp Osmanlı…
…tarihçiler, Hz. Ebû Bekir’den başlayıp Osmanlı…
…Hz. Ebû Bekir’den başlayıp Osmanlı Devleti’nin sonuna…
…çok nazarî mânada devlet başkanlığını, hilâfet ise fiilî otoriteyi…
…hilâfet ise fiilî otoriteyi belirtir. Mâverdî ve İbn Haldûn’a göre…
…nübüvvetin yerini alan bir müessesedir (…
…3; Muḳaddime , s. 178-179). Bu tarifler daha çok Ehl-i…
…cismanî hem ruhanî yetkiler bakımından nübüvvetin devamı olan bir…
…nübüvvetin devamı olan bir kurumu ifade etmektedir.…
…arasında daha çok kullanılan bir terim olmasının önemli…
…önemli sebeplerinden biri, II. (VIII.) yüzyılda Ali b.…
…II. (VIII.) yüzyılda Ali b. Mîsem ve Hişâm b. Hakem gibi…
…Ali b. Mîsem ve Hişâm b. Hakem gibi Şîa âlimlerinin…
...

…İsferâyin’de doğdu. Birçok âlim ve devlet adamı…
…ve devlet adamı yetiştiren bir aileye mensuptur. Eş‘arî…
…kelâmcısı ve usul âlimi Ebû İshak İbrâhim b. Muhammed…
…usul âlimi Ebû İshak İbrâhim b. Muhammed el-İsferâyînî’nin…
…âlimi Ebû İshak İbrâhim b. Muhammed el-İsferâyînî’nin (ö.…
…gelmektedir. Soyunda Timur’a başvezirlik yapanlar da vardır. Babası…
…yapanlar da vardır. Babası İsferâyin kadısı idi. Dedesi…
…Abdurrahman-ı Câmî’den dil, belâgat ve edebiyat dersleri aldı.…
…Nakşibendî şeyhlerinden Ubeydullah Ahrâr’a intisap etti.…
…devam etti. Ancak Kadı Ebü’l-Meâlî el-Herevî’nin, mantık ve…
…926 (1520) yılında ayrılarak Buhara’ya gitti. Buhara hâkiminin…
…ayrılarak Buhara’ya gitti. Buhara hâkiminin iltifatına mazhar…
…mazhar olan İsferâyînî burada da derslerini sürdürdü (…
…Hanefî olan İsferâyînî, Ubeydullah Ahrâr’ın kabrini ziyaret…
…291; Serkîs, II, 1330; Brockelmann, GAL , II, 540). Bazı…
…GAL , II, 540). Bazı kaynaklarda Anadolu’ya göç…
…göç edip vefatına kadar burada ikamet ettiği de…
…180; Tûnekî, IV, 379). Kādî Beyzâvî tefsirinin Amme cüzüne…
…ithaf etmiş olması bu görüşü teyit etmektedir.…
…bu görüşü teyit etmektedir. Bununla birlikte eserini Kanûnî’ye…
...

…oğludur. Küçük yaşta iken babasını kaybetti ve kardeşiyle…
…kaybetti ve kardeşiyle birlikte annesi tarafından…
…İlk öğrenimden sonra babasının amcası Âmâ Hâfız’ın yanında…
…yanında hıfzını tamamladı. Bir yandan medrese dersleri…
…alırken öte yandan rüşdiyeyi bitirdi ve Ağustos 1891’de Namazgâh…
…fahrî hocalığa başladı, bu arada İzmir İdâdîsi’nde…
…fahrî hocalığa başladı, bu arada İzmir İdâdîsi’nde…
…üzerinde derin etkiler bırakmıştır. İsmail Hakkı ayrıca Hüseyin…
…heyetinde de çalıştı (1896). Bu arada Maarif Nâzırı Zühdü…
…ve Dârüşşafaka müdürlüğünde bulundu, ardından Dârülmuallimîn-i…
…müdürlüğü yaptı (1908-1909). Bu arada eğitim sisteminde…
…yılında Kadıköy’e taşındı ve bundan sonraki hayatını Ankara’da…
…Ankara’da geçen kısa bir dönem hariç burada sürdürdü.…
…geçen kısa bir dönem hariç burada sürdürdü. İsmail Hakkı,…
…aralıklarla devam etti. Bu süre içinde Ulûm-i Dîniyye…
…verdi ve 13 Ekim 1914’te buradaki muallimliği sona erdi.…
…sona erdi. Dârülfünun’daki beş yıllık hizmeti ve ilmî…
…verildi ve 1923 yılına kadar bu dersi okuttu. Ayrıca…
…tarihi dersleri verdi. Bu arada tekrar Dârülfünun’da…
…tarihi müderrisliğine başladı (1919) ve…
...

…Türkçe’de köleden başka kul, bende, halayık, esir…
…köleden başka kul, bende, halayık, esir ve “kadın…
…câriye, odalık ; Farsça’da bende, gulâm , kadın köle için…
…kelimeleri kullanılmıştır. Belirli dönemlerde memlükün daha…
…memlükün daha ziyade beyaz, abdin ise zenci köleler…
…namaz, oruç gibi malî yönü bulunmayan şahsî nitelikteki dinî…
…hukukî, sosyal ve iktisadî bakımlardan farklıdır. Her şeyden önce o…
…hukukî işlemlere konu olması bakımından “mal” kabul edilir; hür…
…hür insanlardan farklı bir statüde edâ (fiil)…
…edilmesi köleliğin esasında bir ehliyet ârızası olduğunu…
…kölelerin çok kalabalık bir yekün teşkil ettiği…
…bir yekün teşkil ettiği bilinmektedir. Bu dönemde savaş esiri…
…teşkil ettiği bilinmektedir. Bu dönemde savaş esiri…
…kaçırılan insanlar, babaları veya diğer yakınları…
…olarak satılan çocuklarla borçlarına yahut işlemiş oldukları…
…geçirilen kişiler de büyük bir sayıya ulaşmaktadır.…
…geçirilen kişiler de büyük bir sayıya ulaşmaktadır.…
…ve uygulamasını yansıtan bazı pasajlar vardır. Hz. Nûh’un…
…olarak cezalandırıldığından bahsedilir (Tekvîn, 9/20-29). Tevrat’ın…
…ifadelerine göre kişinin borcuna mukabil kendisini köle…
...

…376’da (Temmuz 986) bugün İran’ın Türkmenistan sınırı…
…Kûçan kasabasının bulunduğu Üstüvâ yöresinde doğdu. Baba…
…Üstüvâ yöresinde doğdu. Baba tarafından Araplar’ın İran’ı…
…Kuşeyr, anne tarafından Benî Süleym kabilesine mensuptur.…
…mensuptur. Küçük yaşta babasını kaybedince akrabalarından…
…el-Yemânî’nin himayesinde büyüdü, Arapça ve edebiyat…
…büyüdü, Arapça ve edebiyat bilgilerini ondan öğrendi. Biniciliğe ve…
…bilgilerini ondan öğrendi. Biniciliğe ve silâh kullanmaya heves…
…kullanmaya heves etti; iyi bir binici ve silâhşor oldu.…
…heves etti; iyi bir binici ve silâhşor oldu.…
…silâhşor oldu. Kuşeyrî, babasından miras kalan köyüne konulan…
…genç yaşta Nîşâbur’a gitti. Burada bir rastlantı sonucu dönemin…
…Nîşâbur’a gitti. Burada bir rastlantı sonucu dönemin…
…tanınmış sûfîlerinden Ebû Ali ed-Dekkāk’ın sohbet…
…tahsil etmesini söyledi. Bunun üzerine Kuşeyrî Ebû Bekir…
…Bunun üzerine Kuşeyrî Ebû Bekir Muhammed et-Tûsî’den…
…Bunun üzerine Kuşeyrî Ebû Bekir Muhammed et-Tûsî’den Şâfiî…
…üzerine Kuşeyrî Ebû Bekir Muhammed et-Tûsî’den Şâfiî fıkhını…
…onun vefatından sonra Ebû İshak el-İsferâyînî’nin…
…olduğunu söylemesi, onun bu sıralarda kelâm ilminde…
...

…Arapça bir kelime olan lakab ı (çoğulu…
…Arapça bir kelime olan lakab ı (çoğulu elkāb) dilciler…
…ile açıklarlar. Nebez , “bir kimseye gizli kalmasını…
…gizli kalmasını istediği bir ayıbıyla hitap etmek”…
…ad” anlamındaki na‘t da lakap karşılığında kullanılmaya…
…karşılığında kullanılmaya başlanmış (Kalkaşendî, V, 412),…
…(Kalkaşendî, V, 412), böylece lakap “övgü veya yergi ifade…
…V, 412), böylece lakap “övgü veya yergi ifade eden…
…döneminde kişinin, adından başka sonradan toplumun verdiği…
…sonradan toplumun verdiği bir de lakabı olur, onun fizik…
…toplumun verdiği bir de lakabı olur, onun fizik veya…
…karakter yapısını yansıtan bu lakap bazan takdir, bazan…
…yapısını yansıtan bu lakap bazan takdir, bazan tahkir…
…yapısını yansıtan bu lakap bazan takdir, bazan tahkir ifade…
…bu lakap bazan takdir, bazan tahkir ifade ederdi.…
…Kerîm’de inananların birbirlerini çirkin lakaplarla…
…birbirlerini çirkin lakaplarla çağırmaları yasaklanmış ve…
…çağırmaları yasaklanmış ve bu davranış tövbe edip…
…49/11). İslâm ahlâkına göre bir kişiye, aynı ismi taşıyan…
…kişiye, aynı ismi taşıyan başka kişilerden ayırmak ve onun…
...

…I. TARİHÇE Bazı kaynaklarda…
…Mâtürîdiyye’nin kuruluşunu Ebû Hanîfe’ye kadar geriye…
…geriye götürmek mümkündür. Benimsenen yöntem ve temel kelâm…
…ilham veren ana fikirlerin Ebû Hanîfe tarafından ortaya…
…tarafından ortaya konması bunu teyit eder. İslâm dünyasında…
…Müşebbihe ve Şîa gibi belli başlı itikadî ekollerin…
…Müşebbihe ve Şîa gibi belli başlı itikadî ekollerin teşekkül…
…ekollerin teşekkül etmeye başladığı II. (VIII.) yüzyılın ilk…
…yüzyılın ilk yarısında Ebû Hanîfe Kur’an’a ve âlim…
…İslâm’ın ana ilkelerini belirlemeye çalışmıştır. İtikadî…
…İtikadî konuları aklî bilgilerle temellendirmiş ve bu…
…bilgilerle temellendirmiş ve bu bilgiler öğrencileri…
…temellendirmiş ve bu bilgiler öğrencileri tarafından…
…nakledilmiş, hadisçilerin bid‘at olarak eleştirdikleri kelâm…
…kelâm yöntemine başvurmayı zaruri görmüştür ( el-ʿÂlim…
…Mâtürîdî’nin, eserlerinde Ebû Hanîfe’nin fikirlerini…
…fikirlerini nakledip benimsemesi, bunların Kur’an’a uygun…
…nakledip benimsemesi, bunların Kur’an’a uygun olduğunu…
…Kur’an’a uygun olduğunu belirterek doğrulamaya çalışması ve…
…Ebü’l-Muîn en-Nesefî’nin Ebû Hanîfe’yi ekolün önderi…
...

…Arap yarımadasının batısında Hicaz bölgesinde Kızıldeniz…
…batısında Hicaz bölgesinde Kızıldeniz kıyısına yaklaşık…
…Vâkım harresi (volkanik lav akıntısı), batısını Vebere…
…(volkanik lav akıntısı), batısını Vebere harresi kuşatır. İbn…
…İbn Kesîr’in verdiği bilgiye göre 19 (640) yılında ve Hz.…
…ve Hz. Osman zamanındaki lav püskürtmeleriyle 654’te…
…Medine ve çevresindeki bu volkanik etkinliklerin o…
…ve yöresi su kaynakları bakımından oldukça zengindir. Şehrin…
…aldığı volkanik alanlarda bulunan yer altı kaynakları bu…
…bulunan yer altı kaynakları bu zenginliğin en önemli…
…Yağmur fazla yağdığında bu alanlardan gelen sular zaman…
…gelen sular zaman zaman sel baskınlarına sebep olmaktaydı. Hz. Osman…
…Mehzûr vadisinden gelen sel baskınlarını önlemek maksadıyla bir set…
…önlemek maksadıyla bir set yapılmıştır (İbn Şebbe,…
…(İbn Şebbe, I, 169; Belâzürî, Fütûh , s. 13). 156’da…
…156’da (773) yağmur suları bütün Medine vadilerini doldurarak…
…(İbn Şebbe, I, 169). Ovalık bölgede eskiden beri çok sayıda kuyu…
…169). Ovalık bölgede eskiden beri çok sayıda kuyu…
…eskiden beri çok sayıda kuyu bulunmaktadır. Ancak kuyuların suyu…
…çalışılmıştır. İbn Şebbe, bunlardan Hz. Peygamber’in su içtiği…
...