…I. SİYASÎ TARİH İsmini Hz. Muhammed’in…
…geldikleri 750 yılı, İslâm tarihinin en önemli dönüm…
…dönüm noktalarından birini teşkil etmiştir. Abbâsîler’in…
…grupların lider kadrolarının temsil ettiği ve öncülüğünü yaptığı…
…yoğun bir propaganda ve teşkilâtlanan büyük bir kitlenin faaliyeti…
…yayılmış bulunan İslâm toplumu içinde çeşitli gayri memnun…
…Suriye, Irak ve İran ülke topraklarına katıldı. Emevîler devrinde…
…bağlı kalma hakkını tanıdıkları gibi, İslâmiyet’i kabul…
…de kendileriyle eşit haklar tanıyorlardı. İslâm’ın bizzat kendi…
…meydana geliyor, her türlü tazminat ile fethedilen…
…meydana geliyor, her türlü tazminat ile fethedilen bölgelerden…
…şehirlerde bulunan mevâlî, teoride Araplar’la eşit haklara…
…maksadıyla kendilerinden her türlü vergi, hatta gayri…
…halifelerinin mevâlîye karşı takip ettikleri bu siyaset, Halife…
…Halife Ömer b. Abdülazîz tarafından terkedildi ise de onun ölümü…
…Ömer b. Abdülazîz tarafından terkedildi ise de onun ölümü ile tekrar…
…ise de onun ölümü ile tekrar eski duruma dönüldü. Bu…
…eski duruma dönüldü. Bu tutum iktidara karşı kuvvetli bir…
…Suriye Valisi Muâviye b. Ebû Süfyân, Hz. Osman’ın…
…kesinleşti. Ancak Hz. Ali taraftarları Irak’ta iktidara karşı sert…
...

…I. TARİH Araplar, halen yaşamakta…
…gelişmişidir. Araplar’ın tarihlerinin ilk devirleri oldukça…
…Araplar’ın eski devir tarihleri, Arap yarımadasının…
…Arap yarımadasının tarihiyle iç içedir. Oldukça güç,…
…Dilcilerin çeşitli izah tarzlarına rağmen “Arap” kelimesinin…
…gelen bir Sâmî kökten türemiş olup ilk önce…
…ilk önce Mezopotamyalılar tarafından Fırat’ın batısında oturanlar…
…vererek desteklemiştir. Bu tarihten itibaren milâttan önce VI.…
…işgal eden Asur Kralı III. Tiglat-Pileser (m.ö. 744-727)…
…Kur’an’da Semûd olarak geçen Tamud olmak üzere Kuzey…
…fakat Asurlular tarafından mağlûp ve esir edildiler.…
…ile iş birliği yapan Kraliçe Teelhunu’nun hâkimiyeti altında bulunan…
…çevreleyen çöllere kadar takip etti. Bu vahanın sakinleri,…
…reisi ve başlangıçta Kraliçe Teelhunu’nun yardımcısı olan Hazail,…
…en az dokuz sefer yapıldığı tesbit edilmektedir. Asur…
…onlara çeşitli hediyeler takdim ederken gösterilmektedir.…
…Nabonidus’un hâkimiyetini tanıdılar. Araplar üzerindeki Bâbil…
…hiçbir zaman Persler’in tebaası olmamıştır” demektedir.…
…hâkim olunca Araplar’la da temasa geçmiştir. Ancak Nabatî ve…
…bir orduyla yaptığı sefer tam bir başarısızlıkla…
...

…Arapça’yı bilmeyen topluluklarla ilişkileri sonucunda hayat…
…ilişkileri sonucunda hayat tarzlarında bazı değişmeler ve…
…ve doğru anlaşılmasını temin etmek için Arapça’nın…
…etmiş Arap olmayan milletler tarafından öğrenilmesini…
…dayalı kaideler halinde tesbit etmek gerekiyordu. Böylece…
…ve meselelere bakış tarzları birbirinden farklı,…
…sonlarında ayrı bir grup teşkil eden Kûfiyyûn, rekabet…
…müstakil kitaplara konu teşkil eden çalışmaları, Arapça’nın…
…derlenmesi ve kaidelerinin tesbitinde önemli rol oynamıştır.…
…İlk ihtilâf, Kûfe’nin temsilcisi olan Ebû Ca‘fer er-Ruâsî ile…
…Kûfe’nin temsilcisi olan Ebû Ca‘fer er-Ruâsî ile…
…er-Ruâsî ile Basra’nın temsilcisi ve alfabetik Arap…
…meselesi üzerinde yaptıkları tartışma çok meşhurdur (bk. Zeccâcî,…
…s. 910). Bu ihtilâflarda tarafların muhalifleri ve müdafileri…
…daha çok Kûfeliler’in tarafını tutmuştur. Basriyyûn’la…
…çok Kûfeliler’in tarafını tutmuştur. Basriyyûn’la Kûfiyyûn…
…nahivcilere dair ilk tabakat kitaplarında yer almış, daha…
…adlı eserinde toplamıştır. Bu ilk kaynaklar daha sonra…
…daha sonra kaleme alınan tabakat ve hal tercümesi…
…kaleme alınan tabakat ve hal tercümesi kitaplarıyla iki mektebin…
...

…Mekke’de doğdu. Doğum tarihi için 55 (675), 65 (685) ve…
…de Zehebî bu isimlerin tamamını zikrettikten sonra Zebbân…
…sonra Zebbân adını tercih etmiştir (…
…, vr. 25 b -26 a ). Ebû Amr’ın bir soru üzerine…
…158) bakılırsa Zehebî’nin tercihinin doğru olduğu söylenebilir.…
…doğru olduğu söylenebilir. Temîm ’in Mâzin koluna mensup…
…anılmıştır. Vekî‘ b. Cerrâh ’tan nakledilen ve Ebû Amr’ın…
…b. Cerrâh ’tan nakledilen ve Ebû Amr’ın kabir taşında yazılı…
…ve Ebû Amr’ın kabir taşında yazılı olduğu ileri sürülen,…
…“Benî Hanîfe’nin mevlâsı Ebû Amr’ın kabridir” ibaresine…
…, s. 40). Ebû Amr’ın çocukluk ve yetişme…
…gibi aksi de söylenmiş, ilk tahsil yıllarını Hicaz’da geçirdiği…
…doğruluğu kabul edildiği takdirde çocukluğunu Mekke’de…
…Mekke’de geçirdiği, tahsilini buradaki ve Medine’deki…
…yerleştiği söylenebilir. Ebû Amr 154 (771) yılında…
…Kûfe’de vefat etti. Bu tarih bazı kaynaklarda 147 (764),…
…sonra Abbâsî ailesinin tanınmış şahsiyetlerinden Muhammed b.…
…de rivayet edilmiştir. Ebû Amr Mekke’de Mücâhid b.…
…, Saîd b. Cübeyr , Atâ b. Ebû Rebâh , İkrime b. Hâlid,…
…b. Hâlid, kurrâ-i seb‘adan Ebû Ma‘bed İbn Kesîr ; Medine’de…
...

…nahiv ve kıraat âlimidir. Ebû Ubeyde et-Teymî, Asmaî ve…
…âlimidir. Ebû Ubeyde et-Teymî, Asmaî ve Ebû Zeyd…
…Ubeyde et-Teymî, Asmaî ve Ebû Zeyd el-Ensârî’nin öğrencisi…
…’ını Ahfeş el-Evsat’tan ve Ebû Ömer el-Cermî’den okudu.…
…okudu. Kaynaklar, Ebû Osman’ın nahiv ve lugat…
…biri olduğunu zikretmekte, talebesi olan Müberred, Sîbeveyhi’den…
…bir diyalektiğe sahip olan Ebû Osman yaptığı tartışmalarda…
…sahip olan Ebû Osman yaptığı tartışmalarda daima galip gelmiş, bu arada…
…konuda Ahfeş el-Evsat’la tartışıp onu susturmuştur. Tabakat…
…tartışıp onu susturmuştur. Tabakat kitaplarında onun yaptığı…
…kitaplarında onun yaptığı tartışmalardan çeşitli örnekler mevcuttur.…
…Halife Vâsiḳ-Billâh’la tanışması, bir câriyenin, halifenin…
…Basra’nın en büyük âlimi Ebû Osman el-Mâzinî’nin de aynı…
…gelişmiş ve Vâsiḳ-Billâh Ebû Osman’a maaş bağlamıştır.…
…da (847-861) devam eden Ebû Osman Basra’da vefat etti.…
…mezhebine mensup olan Ebû Osman bazı konularda Mürcie…
…İbn Mîsem’dir. Ebû Osman el-Mâzinî nahivden…
…müstakil bir ilim halinde tedvin eden ilk dilci olmuştur.…
…b. Ahmed’e muhalefet eden Ebû Osman el-Mâzinî’nin değişik…
…içinde en önemlisi et-Taṣrîf ’tir. Bir sarf mukaddimesi…
...

…yılında Herat’ta doğduğu tahmin edilmektedir. Rum (Bizans)…
…ve Basra’daki fıkıh, hadis, tefsir ve dil âlimlerinin…
…devam etti. Uzun bir tahsil hayatından sonra çeşitli…
…bir görev yaptı. Vezir Tâhir b. Hüseyin Merv’e geldiğinde…
…Merv’e geldiğinde onunla tanıştı ve kendisini Sâmerrâ’ya…
…Sâmerrâ’ya götürdü. Ebû Ubeyd Sâmerrâ’da bir müddet…
…fıkıh okuyarak onunla ilmî tartışmalarda bulundu. Ahmed b. Hanbel’in…
…el-Kisâî, İbnü’l-Kelbî diye tanınan Hişâm b. Muhammed, Ebû Amr…
…tanınan Hişâm b. Muhammed, Ebû Amr eş-Şeybânî, Yahyâ b.…
…Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, Ebû Ubeyde Ma‘mer b. Müsennâ ve…
…hadis okudu. Kırka yakın talebesinden ise Ahmed b. Hanbel, Ebû…
…ise Ahmed b. Hanbel, Ebû Hâtim es-Sicistânî, Buhârî,…
…Hâtim es-Sicistânî, Buhârî, Tirmizî ve Belâzürî gibi tanınmış…
…Tirmizî ve Belâzürî gibi tanınmış kişilerin isimleri…
…s. 25-30). Sâbit b. Nasr Tarsus valisi olunca Ebû Ubeyd’i…
…b. Nasr Tarsus valisi olunca Ebû Ubeyd’i beraberinde…
…beraberinde götürerek Tarsus kadılığına tayin etti. Ebû…
…götürerek Tarsus kadılığına tayin etti. Ebû Ubeyd, on sekiz…
…kadılığına tayin etti. Ebû Ubeyd, on sekiz yıl devam…
…yıl devam eden bu görevinden telif çalışmalarına engel olduğu…
...

…363 (25 Aralık 973) tarihinde Halep’le Humus arasında…
…doğdu. Baba tarafı Tenûh kabilesine mensuptur.…
…doğdu. Baba tarafı Tenûh kabilesine mensuptur.…
…kadılık yapmışlardır. Anne tarafı ise Halepli Benî…
…ve gençlik dönemiyle tahsili ve hocaları hakkında fazla…
…giderek İbn Hâleveyh’in talebesi Muhammed b. Abdullah b.…
…edebiyat, Yahyâ b. Mis‘ar et-Tenûhî’den hadis okudu. Günümüze…
…edebiyat, gramer, fıkıh ve tarih tahsili yaptığı…
…gramer, fıkıh ve tarih tahsili yaptığı anlaşılmakta, ancak…
…söylediğine göre bu yaşlarda tahsilini tamamlamış olmalıdır. 398…
…göre bu yaşlarda tahsilini tamamlamış olmalıdır. 398 (1007)…
…fıkıh ve kelâm ilminde tanınmış âlimlerle görüştü. Bir süre…
…olan felsefî eserleri burada tanıdı. Yaklaşık bir buçuk yıl sonra…
…uzak bölgelerden gelen talebeleri ona yalnızlığını…
…el-Ḥamâse şârihi olarak tanınan Hatîb et-Tebrîzî bunlardan…
…olarak tanınan Hatîb et-Tebrîzî bunlardan biridir. Büyük bir…
…biridir. Büyük bir yekün tutan risâleleri de döneminin âlim…
…elinde bulunan Antakya ve Trablus’a giderek bazı âlimlerden…
…esnasında Şerîf el-Murtazâ tarafından hakarete uğradığı iddiası da…
…gibi edep ve nezaketiyle tanınan bir kimsenin âmâ bir…
...

…Dûlî şeklinde de geçer. Anne tarafından Abdüddâr kabilesine…
…atalarının ismi farklı tertiplerde zikredilir. Doğum tarihi…
…zikredilir. Doğum tarihi bilinmemekte, seksen beş…
…Peygamber’i göremediği için tâbiînden sayılır. İbn Şâhin ve…
…önceleri kendi kabilesini terkedip Hüzeylîler içinde, daha…
…Valisi Abdullah b. Abbas tarafından Basra kadılığına ve ayrıca…
…öldü. Koyu bir Ali taraftarı olması sebebiyle Şîa’nın…
…olması sebebiyle Şîa’nın tâbiîn arasındaki önemli…
…Cemel Vak‘ası’nda Hz. Âişe, Talha b. Ubeydullah ve Zübeyr b.…
…arasında geçen bir tartışmanın Hz. Ali muhaliflerince…
…b. Mes‘ûd, Muâz b. Cebel, Ebû Zer el-Gıfârî, Zübeyr b.…
…b. Avvâm, Übey b. Kâ‘b, Ebû Mûsâ el-Eş‘arî ve İmrân b.…
…ve İbn Sa‘d gibi âlimler tarafından sika kabul edilen…
…bilgi sahibi, kelimelerin taşıdıkları anlamları bilen ve fasih…
…ve şairdi. Onun bu vasıfları taşıması ve özellikle Kur’an’ın…
…Basra Valisi Ziyâd b. Ebîh tarafından mushaf yazısında kelimelerin…
…kelimelerin hatasız telaffuz edilebilmesi için bir sistem…
…âyetlerin yanlış okunması tehlikesini doğurmuştu. Bunun için…
…doğurmuştu. Bunun için tedbir düşünülürken Ebü’l-Esved’in…
…geçtiği âyetlerin tefsirinde eskiden beri ona danışılması…
...

…b. Ahmed’in Sâmerrâ’nın tanınmış şahsiyetleri arasında yer…
…Ca‘fer el-Kattât, Hüseyin b. Tayyib eş-Şücâî, Muhammed b.…
…Ca‘fer el-Kattât, Hüseyin b. Tayyib eş-Şücâî, Muhammed b.…
…gibi âlimlerden hadis ve tarih okudu, ayrıca lugat ilmini…
…Bağdat’ta İbn Düreyd, Ebû Bekir el-Enbârî, Ebû Bekir…
…Düreyd, Ebû Bekir el-Enbârî, Ebû Bekir es-Sûlî, Ebû Abdullah…
…Ebû Bekir es-Sûlî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abbas…
…b. Kudâme, İbn Cerîr et-Taberî gibi âlimlerden gramer,…
…şiir, ensâb, ahbâr, tarih, megāzî, tefsir, hadis,…
…ensâb, ahbâr, tarih, megāzî, tefsir, hadis, mûsiki,…
…mûsiki, eyyâmü’l-Arab, tıp, baytarlık ve nücûm dersleri…
…Öğrenimini tamamladıktan sonra ders vermeye başlayan…
…zamanda meşhur olunca her taraftan talebeler ve ilim…
…meşhur olunca her taraftan talebeler ve ilim meraklıları…
…Muhaddislerden Dârekutnî, Ebû İshak et-Taberî, Ali b.…
…Dârekutnî, Ebû İshak et-Taberî, Ali b. Ahmed er-Rezzâz, Ebû…
…Ali b. Ahmed er-Rezzâz, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Mâlik b.…
…şair ve edip Ali b. Dînâr ve Ebû Ali Muhassin et-Tenûhî onun…
…Dînâr ve Ebû Ali Muhassin et-Tenûhî onun meşhur talebeleri…
…et-Tenûhî onun meşhur talebeleri arasında yer alır. Bunlardan…
...

…öğrenimini burada yaptı ve Ebû Hilâl el-Askerî ile birlikte…
…ile birlikte onun dayısı Ebû Ahmed Hasan b. Abdullah…
…Daha sonra Bağdat’a gitti. Ebû Ali el-Kālî ve İbn Hâleveyh…
…beraber Gulâmu Sa‘leb diye tanınan Ebû Ömer ez-Zâhid’in ve…
…Gulâmu Sa‘leb diye tanınan Ebû Ömer ez-Zâhid’in ve ayrıca…
…Ömer ez-Zâhid’in ve ayrıca Ebû Bekir es-Sûlî’nin derslerine…
…himayesinde Fârâbî, Ebû Ali el-Fârisî, İbn Cinnî,…
…İbn Nübâte el-Hatîb, Ebü’t-Tayyib el-Mütenebbî, Serî er-Reffâ…
…İbn Nübâte el-Hatîb, Ebü’t-Tayyib el-Mütenebbî, Serî er-Reffâ…
…gibi kendi alanlarında tanınmış şahsiyetlerin bir araya…
…ilmi alanındaki bilgisiyle temayüz etti ve “Lugavî” nisbesiyle…
…bilgisiyle temayüz etti ve “Lugavî” nisbesiyle tanındı.…
…etti ve “Lugavî” nisbesiyle tanındı. Bağdat’taki ders arkadaşı…
…rekabet bulunan Ebü’t-Tayyib, dostu Mütenebbî ile İbn…
…rekabet bulunan Ebü’t-Tayyib, dostu Mütenebbî ile İbn…
…ile İbn Hâleveyh arasındaki tartışmalarda İbn Cinnî ile birlikte…
…başka herhangi bir talebesi bilinmemektedir.…
…bilinmemektedir. Ebü’t-Tayyib, Halep’in Bizanslılar…
…bilinmemektedir. Ebü’t-Tayyib, Halep’in Bizanslılar…
…Halep’in Bizanslılar tarafından zaptedildiği 22 Zilkade 351…
...