…Merv’de şöhrete kavuştuğu için “Vâiz-i Mervezî” diye meşhur…
…diye meşhur olan Abbâdî ilk tahsilini Merv’de yaptı.…
…Vaazlarında halkı coşturduğu için kendisine “Sultân-ı sühan”,…
…Şems-i Tebrîzî’yi övmek için Abbâdî gibi bir ifade…
…övmek için Abbâdî gibi bir ifade kudretine sahip olmayı…
…vererek halktan büyük ilgi gördü. Halifenin elçisi…
…olması, onun küçük yaştan itibaren bu mesleğe ilgi duymasına…
…yaştan itibaren bu mesleğe ilgi duymasına sebep oldu.…
…rahat bir şekilde ifade etmeyi sevmesi onu…
…hususunda Abbâdî’nin itimada şayan olduğunu, ancak dînen…
…Abbâdî’nin namaz konusunda ihmalkâr davrandığını nakleder ki,…
…devlet adamları yanında itibar kazanmasını sağlamışsa da…
…kurtulamamıştır. Çünkü o, İslâm tarihinde, herhangi bir…
…tarihinde, herhangi bir ilimde ihtisas sahibi olmadan…
…herhangi bir ilimde ihtisas sahibi olmadan yalnız…
…tarikat konuları ele alınır. İkinci bölümde sülûk ehli…
…alınır. İkinci bölümde sülûk ehli mübtedîler, evâsıt,…
…her birinin yapması gereken işler anlatılır. Üçüncü bölümde…
…zâhir ve bâtın olmak üzere ikiye ayrılır ve bu haller teker…
…ve bu haller teker teker incelenir. Dördüncü bölümde tasavvufî…
...

…I. SİYASÎ TARİH İsmini Hz. Muhammed’in amcası Abbas…
…Hâşim’den alan bu hânedana ilk atalarına nisbetle…
…de denilmektedir. İslâm dünyasında Emevîler’in…
…yönetimi ele geçirmesiyle idarî, askerî, siyasî ve ilmî…
…idarî, askerî, siyasî ve ilmî sahalarda çok büyük…
…olmuş, Abbâsîler’in iktidara geldikleri 750 yılı, İslâm…
…geldikleri 750 yılı, İslâm tarihinin en önemli dönüm…
…etmiştir. Abbâsîler’in iktidara gelmesi, Emevî idaresinden…
…iktidara gelmesi, Emevî idaresinden memnun olmayan grupların…
…bir asır kadar devam eden idarelerinde benimsedikleri siyasî…
…bir sahaya yayılmış bulunan İslâm toplumu içinde çeşitli gayri…
…bulunan İslâm toplumu içinde çeşitli gayri memnun…
…Hz. Muhammed’in kurduğu İslâm Devleti’nin aslî unsurunu…
…Mısır, Suriye, Irak ve İran ülke topraklarına katıldı.…
…Endülüs’ten Orta Asya içlerine kadar uzanmıştı. Arap…
…hakkını tanıdıkları gibi, İslâmiyet’i kabul edenlere de…
…eşit haklar tanıyorlardı. İslâm’ın bizzat kendi bünyesinde…
…Ancak Emevî halifeleri, İslâm’ın ön gördüğü devlet reisliği…
…böylece cihanşümul İslâm devleti yavaş yavaş etnik…
…Emevîler zamanında giderek imtiyazlı bir sosyal sınıf durumuna…
...

…TASAVVUF. Dünya ilgilerinden kurtularak kendisini Allah…
…ve ricâlü’l-gayb diye adlandırılan evliya zümresi içinde yer…
…adlandırılan evliya zümresi içinde yer alan sûfî veya erenler…
…Abdal kelimesi Arapça’da, ikisi de “karşılık, birinin yerine…
…tasavvufun abdal geleneğinde ihtiva ettiği mâna ile Kur’ân-ı…
…ihtiva ettiği mâna ile Kur’ân-ı Kerîm’de yer…
…hicrî üçüncü yüzyıldan itibaren kazanmış olduğu muhteva göz…
…başkasını (bedel) bırakarak istedikleri yere gidenler, Peygamber’e…
…“ubûdiyyet, zühd, riyâzet, inzivâ, kalp temizliği, velîlik”…
…yoktur. Abdal telakkisi, ilk defa ortaya çıktığı…
…muhaddis ve fakihler için de kullanılmaktaydı. Nitekim…
…de kullanılmaktaydı. Nitekim itimada en yakın bilinen abdal…
…söylemiştir (bk. İbnü’l-Cevzî, Telbîsü İblîs , s.…
…(bk. İbnü’l-Cevzî, Telbîsü İblîs , s. 329). İmam Şâfiî ve…
…Telbîsü İblîs , s. 329). İmam Şâfiî ve İmam Buhârî’nin de…
…, s. 329). İmam Şâfiî ve İmam Buhârî’nin de abdal sözünü,…
…sözünü, beğendikleri kişiler için bir takdir ifadesi olarak…
…kişiler için bir takdir ifadesi olarak kullandıkları rivayet…
…Hücvîrî gibi tasavvufun ilk ve en büyük müelliflerinin…
…hiç yer almamış veya pek az ilgi görmüştür. Ebû Nuaym’ın…
...

…şahsiyeti, tarihî diye ileri sürülen rivayetlerin menkıbe…
…olduğuna ve Geyikli Baba ile aralarında yakın bir…
…bir münasebetin bulunduğuna işaret ederler. Meşhur Bektaşî…
…Abdal’ın Abdal Mûsâ’dan icâzet alışı, Kaygusuz Abdal…
…Mûsâ “pîr-i sânî” lakabı ile anılmakta ve kurduğu tekke,…
…sayılmaktadır. Bektaşî âyini icra edilirken çevreye serilen on…
…edilirken çevreye serilen on iki posttan on birincisinin…
…Mûsâ Sultan Postu şeklinde adlandırılması, onun Bektaşîler arasındaki…
…Abdal Mûsâ ile ilgili rivayetler hem Teke…
…Abdal Mûsâ ile ilgili rivayetler hem Teke…
…Bursa’daki Abdal Mûsâ ile Elmalı’daki Abdal Mûsâ’nın…
…Elmalı’daki Abdal Mûsâ’nın iki ayrı şahıs olduğu iddiası,…
…iki ayrı şahıs olduğu iddiası, Bursa ve Elmalı’da Abdal…
…Abdal Mûsâ adına bağlanan iki ayrı türbenin varlığını…
…olduğu kaydedilen Abdal Mûsâ ile ilgili an‘ane ve…
…kaydedilen Abdal Mûsâ ile ilgili an‘ane ve menkıbelerin Bursa…
…Bursa ve Teke gibi iki ayrı yörede yerleşmiş…
…yaşadığı Aydın taraflarına intikal ettiği ve yine o vasıta ile…
…ettiği ve yine o vasıta ile koyu bir Şiî-Bâtınî merkezi…
…söylenebilir. Bu tür inançlara bağlı Tahtacılar zümresinin…
...

…İbn Abbas diye de meşhur olan…
…olan Meymûne teyzesi olduğu için bazı geceler Peygamber…
…Halife Osman devrinden itibaren çeşitli vesilelerle Arap…
…Cürcân’a, Taberistan’a ve İstanbul’a gitti. 656 yılında Hz.…
…Daha sonra Hâricîler’i ikna etmek üzere Ali tarafından…
…Hâricîler karşısında tahkîm i savundu, bu olayı bahane…
…gerektiğini âyetlerle isbata çalıştı. Hâricî-İbâdî ve…
…isbata çalıştı. Hâricî-İbâdî ve Sünnî kaynaklar arasında,…
…seyri hakkında farklı ifadeler göze çarparsa da…
…etti (39/659). Bu görevde iken hazineyi suistimal ettiği,…
…konuya eğilmesi üzerine istifa ederek devlet hazinesinden…
…da almak suretiyle yakınları ile birlikte şehri terkettiği…
…Târîḫ , V, 141-143; İbn Kesîr, el-Bidâye , VII,…
…bazı Batılı yazarlar için ilgi çekici bulunmuş, sübûtu…
…bazı Batılı yazarlar için ilgi çekici bulunmuş, sübûtu…
…bulunmuş, sübûtu kesin bir iddia imiş gibi, -hem de Basra’ya…
…sübûtu kesin bir iddia imiş gibi, -hem de Basra’ya vali…
…Basra’ya vali olduktan sonra İbn Abbas hakkında ileri sürülen…
…sonra İbn Abbas hakkında ileri sürülen rivayetlerin…
…ileri sürülen rivayetlerin ihtiyatla karşılanması gerektiğine…
...

…İbn İbâz’ın ve dolayısıyla…
…İbn İbâz’ın ve dolayısıyla İbâzıyye’nin…
…İbn İbâz’ın ve dolayısıyla İbâzıyye’nin okunuşu iki ayrı şekilde…
…İbâzıyye’nin okunuşu iki ayrı şekilde tesbit…
…tesbit edilmiştir. Belâzürî, İbnü’l-Esîr, İbn Manzûr gibi…
…Belâzürî, İbnü’l-Esîr, İbn Manzûr gibi tarihçi ve…
…ve dilciler, kelimeyi ibâz-ibâzıyye şeklinde…
…ve dilciler, kelimeyi ibâz-ibâzıyye şeklinde harekelerken,…
…IX-X. hicrî asırların İbâzî müellifleri olan Berrâdî ile…
…müellifleri olan Berrâdî ile Kalhâtî ve Mu‘tezilî Neşvân…
…Kuzey Afrika ve Uman İbâzîliği’nde, uzunca bir müddet…
…devirlerde ve günümüzde ise İbâz-İbâzıyye tarzının…
…devirlerde ve günümüzde ise İbâz-İbâzıyye tarzının…
…ve günümüzde ise İbâz-İbâzıyye tarzının benimsenmiş olduğu…
…söylenebilir. Abdullah b. İbâz hakkındaki ilk bilgiler,…
…Abdullah b. İbâz hakkındaki ilk bilgiler, Emevîler’in…
…Muâviye’ye karşı halifelik iddiasında bulunan Abdullah b. Zübeyr’e…
…yer aldığıdır. Ancak İbnü’z-Zübeyr ile fikren…
…Ancak İbnü’z-Zübeyr ile fikren anlaşamayan Hâricîler…
…Saffâr ve Hanzale b. Beyhes ile Basra’ya gitti (683). Fakat…
...

…kasabasında doğdu. Molla İlâhî veya Abdullah Simâvî olarak…
…Simâvî olarak da tanınır. İlk öğrenimine doğduğu yerde…
…başladı. Daha sonra devrin ilim merkezi İstanbul’a giderek…
…sonra devrin ilim merkezi İstanbul’a giderek Zeyrek…
…okuduğu Mevlânâ Ali et-Tûsî ile Horasan bölgesine gitti. Bir…
…Ubeydullah Ahrâr’a intisap etti. Seyrüsülûkünü…
…Seyrüsülûkünü tamamlayıp icâzet aldıktan sonra Buhara’ya…
…mezarının yanında ibadet ve tefekkür hayatı yaşadı.…
…hayatı yaşadı. Bu mânevî ilişki, onun Üveysî-meşrep bir sûfî…
…Semerkant’a dönen Abdullah-ı İlâhî’ye mürşidi, görev alanı olarak…
…Simav’a dönerken uğradığı ilim merkezlerinde devrin âlim ve…
…görüştüğü Molla Câmî idi. Daha sonraki yıllarda…
…çevirecektir. Abdullah-ı İlâhî Simav’a dönünce dergâhını…
…yaymaya başladı. Medrese ilimlerini de bildiği için çevresinde…
…ilimlerini de bildiği için çevresinde toplananların…
…arttı ve kısa sürede şöhreti İstanbul’a kadar yayıldı. Böylece…
…Böylece Lâmiî Çelebi’nin ifadesiyle, “Tarîk-ı hâcegân âvâzesi…
…, s. 461). Bir müddet sonra İstanbul’a gelmesi teklif edildi.…
…edildi. Ancak o, bu daveti ihtiyatla karşıladı. Fakat Fâtih…
…Emîr Ahmed-i Buhârî’yi İstanbul’a gönderdi. Emîr Buhârî,…
...

…Ailesi ve İslâm’dan önceki hayatı hakkında…
…b. Hâris b. Zühre’nin halîfi idi (yeminli, muâhid). Bu…
…bir ailenin çocuğu olduğu için İslâmiyet’e girmeden önce…
…ailenin çocuğu olduğu için İslâmiyet’e girmeden önce pek…
…Hz. Hatice ve Ali’den sonra İslâmiyet’i kabul eden üçüncü kişi…
…veya Hz. Ömer’in İslâm’a girmesinden önce müslüman…
…Abdüved ve kardeşi Ukbe de ilk müslümanlardandır. Babası…
…fazla bir şey bilinmediği için kendisine sahâbî b.…
…gibi, yine annesine nisbetle İbn Ümmü Abd diye de anılmıştır.…
…olduktan sonra, azılı İslâm düşmanlarından biri olan…
…o da müşriklerin eziyet ve işkencelerine mâruz kaldı ve bundan…
…kaldı ve bundan kurtulmak için Habeşistan hicretlerine…
…âşikâre Kur’an okuyan ilk sahâbî olan Abdullah b.…
…aynı zamanda Medine’ye ilk hicret edenler arasında yer…
…rahatça girip çıkmaları için izin verildi. Hatta bu yakın…
…rahatça girip çıkmaları için izin verildi. Hatta bu yakın…
…Peygamber bir yere gitmek istediği zaman ayakkabılarını çevirip…
…perde tutar ve uykuda iken ibadet için uyandırırdı. Bir…
…perde tutar ve uykuda iken ibadet için uyandırırdı. Bir yere…
…tutar ve uykuda iken ibadet için uyandırırdı. Bir yere…
...

…bilgi bulunmamaktadır. İlk hocası Mervli âlim Rebî‘ b.…
…b. Enes el-Horasânî’dir. İlim tahsili için ilk seyahate…
…İlim tahsili için ilk seyahate yirmi üç…
…İlim tahsili için ilk seyahate yirmi üç yaşlarında…
…seyahate yirmi üç yaşlarında iken çıktı. Daha sonraki yıllarda…
…devam ettirdi. Zamanın ilim merkezlerinden olan Basra,…
…bilgisiyle Basra’nın hadis imamı kabul edilen Hammâd b.…
…b. Hemmâm, Yahyâ b. Maîn, İshak b. Râhûye gibi hadis ilminin…
…İshak b. Râhûye gibi hadis ilminin önde gelen imamları hadis…
…hadis ilminin önde gelen imamları hadis rivayet etti. Abbâsî…
…ayında altmış üç yaşında iken Fırat nehri kenarında…
…hadisleri tedvîn eden ilk âlim oluşu,…
…tedvîn eden ilk âlim oluşu, İbnü’l-Mübârek’in şöhretini…
…Ahmed b. Hanbel, o devirde ilme ondan daha meraklı ve hadis…
…söyler. Yahyâ b. Maîn, İbnü’l-Mübârek’in kitaplarında…
…Kûfe’de, bir hadis hakkında ihtilâfa düşüldüğünde, “Geliniz bu…
…düşüldüğünde, “Geliniz bu ilmin tabibine gidelim” diyerek…
…zamanında hadisleri en iyi bilen biri olarak kabul…
…meşgul olmayı çok seven İbnü’l-Mübârek’e, “Bu yalnızlıktan…
…ve ashabıyla birlikte iken nasıl yalnızlık duyarım!”…
...

…Kaynaklarda İbnü’s-Sevdâ, İbn Sebâ, İbn Vehb…
…Kaynaklarda İbnü’s-Sevdâ, İbn Sebâ, İbn Vehb b. Sebâ,…
…İbnü’s-Sevdâ, İbn Sebâ, İbn Vehb b. Sebâ, İbnü’s-Sevdâ…
…İbn Sebâ, İbn Vehb b. Sebâ, İbnü’s-Sevdâ es-Sebeî, İbn Sebe…
…Sebâ, İbnü’s-Sevdâ es-Sebeî, İbn Sebe el-Himyerî, İbn Sebe…
…İbn Sebe el-Himyerî, İbn Sebe Vehb er-Râsibî…
…Vehb er-Râsibî el-Hemedânî adlarıyla da anılan Abdullah b. Sebe,…
…Sebâiyye veya Sâibe adlı Şiî mezhebinin aşırı bir…
…Hz. Osman zamanında İslâm’ı kabul etmiş, ancak bir…
…başlamıştır. Önce Hicaz’da iken sonra Basra (Makrîzî’ye göre…
…şöyle başlamıştır: “İnsanların, Îsâ’nın döneceğine…
…başlamıştır: “İnsanların, Îsâ’nın döneceğine inandıkları…
…Îsâ’nın döneceğine inandıkları halde Muhammed’in döneceğini…
…yeniden dönmeye Muhammed Îsâ’dan daha lâyıktır.” Onun, İslâm…
…daha lâyıktır.” Onun, İslâm akîdesiyle bağdaşmayan bu…
…ve Ömer) en büyük zulmü işlemişlerdir. Osman da aynı durumdadır.”…
…sürdürmüştür. Sonunda halk “iyiliği yayma, kötülüğü engelleme”…
…naklen Abdullah b. Sebe ile ilgili ayrıntılı bilgiler…
…naklen Abdullah b. Sebe ile ilgili ayrıntılı bilgiler verir…
…sonra her biri Hâricîler’in ileri gelenlerini teşkil edecek…
...