…İsmini Hz. Muhammed’in amcası Abbas b. Abdülmuttalib b.…
…Hz. Muhammed’in amcası Abbas b. Abdülmuttalib b.…
…Muhammed’in amcası Abbas b. Abdülmuttalib b. Hâşim’den alan bu…
…Abdülmuttalib b. Hâşim’den alan bu hânedana ilk atalarına…
…alan bu hânedana ilk atalarına nisbetle “Hâşimîler” de…
…Emevîler’in yerine Abbâsîler’in yönetimi ele geçirmesiyle…
…ele geçirmesiyle idarî, askerî, siyasî ve ilmî sahalarda…
…büyük değişiklikler olmuş, Abbâsîler’in iktidara geldikleri 750…
…birini teşkil etmiştir. Abbâsîler’in iktidara gelmesi, Emevî…
…Emevî halifelerinin bir asır kadar devam eden…
…hânedanının yıkılmasına yol açmıştır. Hz. Muhammed’in kurduğu…
…kurduğu İslâm Devleti’nin aslî unsurunu Araplar meydana…
…Devleti’nin aslî unsurunu Araplar meydana getiriyor ve…
…ve devletin kurulduğu Arabistan’da pek az gayri müslim…
…kurulduğu Arabistan’da pek az gayri müslim yaşıyordu.…
…sınırları Endülüs’ten Orta Asya içlerine kadar uzanmıştı.…
…içlerine kadar uzanmıştı. Arap fâtihler, fethettikleri…
…uygulandığı görülmektedir. Ancak Emevî halifeleri, İslâm’ın…
…devlet reisliği yerine, Arap asil sınıfına dayanan…
…devlet reisliği yerine, Arap asil sınıfına dayanan…
...

…kurtularak kendisini Allah yoluna adayan ve…
…kendisini Allah yoluna adayan ve ricâlü’l-gayb diye…
…ve ricâlü’l-gayb diye adlandırılan evliya zümresi içinde yer…
…evliya zümresi içinde yer alan sûfî veya erenler hakkında…
…hakkında kullanılır. Abdal kelimesi Arapça’da, ikisi…
…Abdal kelimesi Arapça’da, ikisi de “karşılık,…
…kullanılmış ve Farsça’da “abdâlân”, Türkçe’de “abdallar”…
…“abdâlân”, Türkçe’de “abdallar” şeklinde çoğul yapılmış;…
…şeklinde çoğul yapılmış; ayrıca tasavvuf terminolojisinde…
…tasavvuf terminolojisinde abdalla birlikte, aynı mânada olmak…
…abdalla birlikte, aynı mânada olmak üzere büdelâ…
…hiçbiri, sonradan tasavvufun abdal geleneğinde ihtiva ettiği…
…ile Kur’ân-ı Kerîm’de yer almamıştır. Ancak, hadis diye rivayet…
…Kerîm’de yer almamıştır. Ancak, hadis diye rivayet edilen…
…hadis diye rivayet edilen ve aşağıda doğruluğu üzerinde durulacak…
…olan bazı sözlerde hem abdal ve büdelâ kelimeleri…
…yerlerden söz edilmektedir. Abdal kavramının hicrî üçüncü…
…olduğu muhteva göz önüne alınarak bu kavrama, “birbirinin…
…diledikleri zaman yerlerine aynı şekil ve görünümde başkasını…
…Peygamber’e veya kutb a vekil (bedel) olanlar” gibi…
...

…İstanbul’da Anadoluhisarı’nda dünyaya geldi. Asıl adı…
…dünyaya geldi. Asıl adı Abdurrahman’dır.…
…dünyaya geldi. Asıl adı Abdurrahman’dır. Enderûn-ı…
…dünyaya geldi. Asıl adı Abdurrahman’dır. Enderûn-ı Hümâyun’da eğitim…
…Büyük Oda’da görev aldı. 1650’de Seferli Koğuşu’na…
…1668’de sır kâtibi olan Abdi Paşa, 28 Temmuz 1669’da…
…uzun süre hizmet veren Abdi Paşa, ordunun Çehrin…
…iken vefat etti. Abdi Paşa, oldukça başarılı geçen…
…kendisini kabul ettirmiştir. Ancak o, daha çok Vekāyi‘nâme…
…o, daha çok Vekāyi‘nâme adlı Osmanlı tarihi ile ün…
…şehnâmeci tayin edilip bu alanda eser vermelerinden sonra,…
…tarihçiliği ihmal edilmişti. Abdi Paşa, Vekāyi‘nâme ’sini Has…
…sebebiyle, 1678-1682 arasını da özet halinde kaleme…
…da özet halinde kaleme almıştır. Vekāyi‘nâme ’nin dili…
…Naîmâ, Silâhdar Mehmed Ağa, Defterdar Mehmed Paşa ve…
…da kullanılmıştır. Abdi Paşa’nın Vekāyi‘nâme ’si…
…Yazmalar , I, 269-270). “Abdî” mahlası ile yazdığı…
…bir divanda toplayan Abdi Paşa’nın, ayrıca Attâr’ın…
…toplayan Abdi Paşa’nın, ayrıca Attâr’ın Pendnâme ’si ile…
…Abdi Paşa’nın, ayrıca Attâr’ın Pendnâme ’si ile Kâ‘b b.…
...

…Muzaffer el-Kırmîsînî, Ebü’l-Abbas ed-Dîneverî ve Ebû Abdullah…
…ed-Dîneverî ve Ebû Abdullah Muhammed el-Mukrî’nin şeyhi…
…el-Mukrî’nin şeyhi olan Abdullah, fütüvvet fikrine bağlı…
…göstermektedir. Nisbe ve adlarındaki benzerlik dolayısıyla…
…dolayısıyla ekseriya Abdullah er-Râzî (ö. 353/964) ile…
…ile karıştırılmıştır. Abdullah el-Harrâz, uzlet fikrini…
…uzletten farklı olarak anlar ve dünyaya karşı bedenen…
…bütün benliğiyle kendini Allah’a vermek olduğuna inanır. Bu…
…ibadet ve taata yönelenlerle Allah sevgisi ile kulluğa…
…söyler. Harrâz’a göre insan, Allah’ı tanıma, O’na yaklaşma ve…
…bütünüyle yerine getirmekten âcizdir. Çünkü Allah’ın sonsuz olması…
…getirmekten âcizdir. Çünkü Allah’ın sonsuz olması O’na…
…bildirdiğine göre Abdullah el-Harrâz güvenilir bir…
…rivayet etmiştir. Ebû Zür‘a, Ahmed b. Hanbel ve oğlu ile Begavî…
…, II, 186. Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ , XVI, 427-428.…
…, V, 349-350. Lâmiî, Nefehât Tercümesi , s.…

…merkezlerinden biri olan Antakya’ya göç etti ve orada yaşadı.…
…yaşadı. Dostu, hocası ve aynı zamanda hadisteki…
…de sohbet etmiş olmalıdır. Abdullah b. Hubeyk, sûfî…
…Hubeyk, sûfî kaynaklarında âlî sened le hadis rivayet eden…
…Hâtim el-Cerḥ ve’t-taʿdîl adlı eserinde Abdullah b. Hubeyk…
…ve’t-taʿdîl adlı eserinde Abdullah b. Hubeyk ile görüştüğünü,…
…sahibi” diye tanıttığı Abdullah b. Hubeyk’in sûfî tabakat…
…güzel bir ifadeyle açıkladığı anlaşılır. Havf ve recâ,…
…bir ifadeyle açıkladığı anlaşılır. Havf ve recâ, haramlardan…
…karşı koyma, kalp temizliği, amel, ihlâs, ibadet zevki…
…ve recâ kavramını şöyle ele alır: İnsan yalnız âhirette…
…şöyle ele alır: İnsan yalnız âhirette zararını göreceği şeyin…
…korku (havf), günahlardan alıkoyan, elden kaçana üzülmekten…
…umduğunu bulması için kişiye ameli kolaylaştıran özendirici…
…recâ vardır: Yapılan iyi bir amelin kabul edilmesini ummak, kötü…
…edilmesini ummak, kötü bir amelden sonra tövbe ederek…
…ummak. Bu sonuncusu yalancı adamın sahte recâsıdır. Halbuki…
…ilk devir sûfîleri gibi Abdullah b. Hubeyk de amel ve ibadete…
…gibi Abdullah b. Hubeyk de amel ve ibadete büyük önem…
…önem vermiş, fakat daha çok ameldeki ihlâs ve ibadetlerdeki haz…
...

…doğdu. Molla İlâhî veya Abdullah Simâvî olarak da tanınır.…
…ders okuduğu Mevlânâ Ali et-Tûsî ile Horasan…
…Ubeydullah Ahrâr’a intisap etti. Seyrüsülûkünü…
…tamamlayıp icâzet aldıktan sonra Buhara’ya geçti. Bir…
…Tekrar Semerkant’a dönen Abdullah-ı İlâhî’ye mürşidi, görev…
…İlâhî’ye mürşidi, görev alanı olarak Anadolu’yu gösterdi.…
…mürşidi, görev alanı olarak Anadolu’yu gösterdi. Simav’a dönerken…
…ilim merkezlerinde devrin âlim ve sûfîleriyle görüşerek…
…sonraki yıllarda halifesi Ahmed-i Buhârî’nin müridi Lâmiî…
…Ahmed-i Buhârî’nin müridi Lâmiî Çelebi, Molla Câmî’nin…
…Türkçe’ye çevirecektir. Abdullah-ı İlâhî Simav’a dönünce…
…toplananların sayısı hızla arttı ve kısa sürede şöhreti…
…kadar yayıldı. Böylece Lâmiî Çelebi’nin ifadesiyle,…
…ifadesiyle, “Tarîk-ı hâcegân âvâzesi vilâyet-i Rûm’a münteşir…
…gelmesi teklif edildi. Ancak o, bu daveti ihtiyatla…
…kendisiyle beraber Anadolu’ya gelen müridi Emîr Ahmed-i…
…Anadolu’ya gelen müridi Emîr Ahmed-i Buhârî’yi İstanbul’a…
…oturmayı reddedip artık metruk olan Zeyrek…
…sarınca daha sakin bir yer aramayı düşündü ve Evrenoszâde Ahmed…
…düşündü ve Evrenoszâde Ahmed Bey’in teklifini uygun…
...

…en tesirli sûfîsi olan Abdullah b. Münâzil’i, Melâmetî şeyhi…
…Enbâr Şehitliği’ndedir. Abdullah b. Münâzil’in tasavvufî…
…Kassâr’ın başlattığı bu anlayış onun fikir, görüş ve…
…yer vermemekle birlikte, adı geçen iki zatın Melâmî…
…olduklarını belirtir. Abdullah b. Münâzil, “ kesb ve…
…“ kesb ve gayretle beraber Allah’a tevekkül, kesbsiz halvet…
…tutmak için iş hayatına atılan ve toplumla içli dışlı olan…
…bu konudaki temel anlayışlarına işaret eder. Ona göre…
…ise zaafa düşer. Nefsin azgınlığına gem vurabilmek için…
…her olaya sünnetullah açısından bakar ve ârif olan kişinin…
…açısından bakar ve ârif olan kişinin hiçbir şeyi…
…rıza ve teslimiyetten ne anlaşılması gerektiğini ortaya koyar.…
…er-Risâle , s. 163. Attâr, Teẕkiretü’l-evliyâʾ (nşr.…
…(nşr. R. A. Nicholson), Leiden…
…1905-1907, II, 107 vd.; a.e. (trc. S. Uludağ), İstanbul…
…İstanbul 1985, s. 574. Lâmiî, Nefehât Tercümesi , s.…

…İbn Ömer diye de anılan Abdullah, nübüvvetin üçüncü…
…İbn Ömer diye de anılan Abdullah, nübüvvetin üçüncü yılında…
…zevcesi Hafsa ile ana baba bir kardeştir.…
…vermedi. Bedir Savaşı’na da aynı sebeple kabul edilmediği…
…Huneyn Gazvesi’nde bulundu. Ayrıca Suriye ve Irak fetihlerine,…
…(49/669) iştirak eden Abdullah (bk. Taberî, V, 232;…
…, III, 459), müslümanlar arasında çeşitli fitnelere yol açan…
…çeşitli fitnelere yol açan savaşlardan ve hadiselerden…
…hep uzak durmuştur. Hz. Ali’ye ve Yezîd b. Muâviye’ye…
…Bununla beraber Hz. Ali’nin yanında onun muhalifleriyle…
…rivayet edilir (bk. Aʿlâmü’n-nübelâʾ , III, 232).…
…hilâfet yükünü Ömer ailesinden bir kişinin omuzlamasını…
…Hz. Ömer, onu hilâfet gibi ağır bir sorumluluğu gerektiren…
…halife olması için teklifler almış, Hakem Vak‘ası’nın cereyan…
…cereyan ettiği gün Hz. Ali ve Sa‘d b. Ebû Vakkās gibi…
…ve Sa‘d b. Ebû Vakkās gibi adaylara rağmen, Ebû Mûsâ el-Eş‘arî…
…tarafından en uygun halife adayı olarak gösterilmiş ve Yezîd…
…bu teklifleri reddetmiştir. Ayrıca, Hz. Ali’nin kendisini Şam…
…reddetmiştir. Ayrıca, Hz. Ali’nin kendisini Şam valiliğine…
…L. Veccia Vaglieri, Abdullah b. Ömer’in hilâfet…
...

…hayatına dair pek az bilgi vardır. Aslen Reyli…
…dair pek az bilgi vardır. Aslen Reyli olup Nîşâbur’da doğup…
…Cüneyd-i Bağdâdî ve Ebû Abdullah el-Bûşencî gibi meşhur…
…müridlerinden biriydi. Abdullah er-Râzî’nin başından geçen…
…geçen bir olaydan sonra alçak gönüllülüğü düstur edindiği…
…çok faydalanmış, bu sayede ahlâkî ve mânevî hayatını düzene…
…hayatını düzene koymuştur. Ayrıca, ruhen arınıp daha yüksek…
…koymuştur. Ayrıca, ruhen arınıp daha yüksek mânevî…
…yetişen ünlü şeyhler arasında saymışlardır. Zehebî,…
…Nisbe, künye ve adlarındaki benzerlik sebebiyle ekseriya…
…benzerlik sebebiyle ekseriya Abdullah el-Harrâz (ö. 310/922) ile…
…s. 439, 495, 636. Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ , XVI, 65-66.…
…, XVI, 65-66. Lâmiî, Nefehât Tercümesi , s.…
…, II, 38. Mustafa el-Arûsî,…
…(nşr. Abdülvekîl ed-Derûbî – Yâsin Arafe),…
…Abdülvekîl ed-Derûbî – Yâsin Arafe), Dımaşk, ts., II, 4.…

…Annesi, Büyük Sahra ile Fas…
…(el-Küzûlî) nisbesini almıştır. Kādî İyâz, onun da Berberî…
…tahsilini, Dârülmurâbıtîn adıyla ilk ribât ı kurmuş olan…
…Veccâc b. Zellû (Zelvî) el-Lamtî adlı bir âlimin yanında…
…b. Zellû (Zelvî) el-Lamtî adlı bir âlimin yanında Sus’ta…
…(Zelvî) el-Lamtî adlı bir âlimin yanında Sus’ta tamamladı.…
…(bazı kaynaklara göre ise aynı kabileden Cevher b.…
…ve kültürlü bir insan olan Abdullah, Yahyâ b. İbrâhim ile…
…İslâm’ın temel esaslarını anlatmaya başlayınca büyük bir tepki…
…Cüdâle kabilesine mensup iki asilzade Ayâr ile Takku’nun…
…mensup iki asilzade Ayâr ile Takku’nun başlattığı…
…gitti, fakat orada da aynı tepkiyi gördü; bunun üzerine…
…mücadele etmeye karar verdi. Ancak ciddi bir muhalefetle…
…Ebû Bekir b. Ömer ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Senegal’deki bir…
…birlikte Senegal’deki bir adaya sığındı; burada dinî-askerî…
…adaya sığındı; burada dinî-askerî maksatla bir tekke (ribât)…
…Bu ribât dolayısıyla Abdullah’ın adamlarına ve onların…
…dolayısıyla Abdullah’ın adamlarına ve onların gayret ve…
…(Murâbıtûn) denildi. Abdullah burada özellikle Lemtûne’ye…
…yetiştirdi. Murâbıtlar’ın askerî disiplin altında…
...