…de fer‘ denir. Meselâ “Yakīn şek ile zâil olmaz” küllî…
…asıl kelimesi “rüchân”, “lâyık ve gerekli olma”, “ihtiyaç…
…göre tevhid, mârifet, iman, yakīn ve sıdk birer asıl, bunların…
…kaygısını içinden atarak hakka sarılmayı tasavvufun aslı…
…Kast, azim, irade, edep, yakīn, üns, zikir, fakr, gınâ,…
…, s. 270, 591. Serrâc, el-Lümaʿ , s. 288, 433, 531.…
…85. E. Goblot, Traité de logique , Paris 1941, s. 43.…

…olması” anlamına gelir. Lugat kitaplarında aşk kelimesinin…
…de uşuk denilir (bk. Lisânü’l-ʿArab , “ʿaşḳ” md.;…
…, “ʿaşḳ” md.). İslâmî literatürde aşk ilâhî ve beşerî olmak…
…yine de O’nu yeterince ve lâyık olduğu ölçüde…
…ve resulüne âşık olmanın lüzumu mânasını çıkarmışlardır.…
…mum ışığını görmesi “ilme’l-yakīn”, ona yaklaşıp hararetini…
…hararetini hissetmesi “ayne’l-yakīn”, ateşin içinde yanıp kül…
…içinde yanıp kül olması “hakka’l-yakīn”dir. Aşkın en son…
…yanıp kül olması “hakka’l-yakīn”dir. Aşkın en son gayesi yana…
…adlı eserleri aşka dairdir. Levâʾiḥ ’i de (Tahran 1337 hş.) bu…
…Tabiî aşk, unsurlardaki letâfetten hâsıl olan maddî ve cismanî…
…gayb olan zât-ı bârîde ayn lar olarak mevcut olduğundan…
…aşkında aklı kurban etmek lâzımdır. Aşk konusunu ele alan…
…İbn Hizâm ve Afra, Mecnun ve Leylâ gibi aşk hikâyelerini ilâhî…
…etmişlerdir. Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn ’u bunun en güzel…
…sınırları içinde bırakılması lâzım geldiğini ifade etmişlerdir.…
…BİBLİYOGRAFYA: Lisânü’l-ʿArab , “ʿaşḳ” md.…
…Kitâbü’ṭ-Ṭavâsîn (nşr. L. Massignon), Paris 1913.…
…Paris 1913. Serrâc, el-Lümaʿ , s. 86. Kelâbâzî,…
…ʿalâ lâmi’l-maʿṭûf (nşr. Jean-Claude…
...

…mânasını ifade eden cüz’-i lâ yetecezza (atom) ve…
…el-Müfredât , “ʿayn” md. Lisânü’l-ʿArab , “ʿayn” md.…
…ifade eder. Ayne’l-yakīn , kesinlik derecesi…
…, kesinlik derecesi ilme’l-yakīn ile hakka’l-yakīn arasında…
…derecesi ilme’l-yakīn ile hakka’l-yakīn arasında bulunan…
…ilme’l-yakīn ile hakka’l-yakīn arasında bulunan bilgi türü…
…, s. 497). Ayne’l-yakīnin üstünde bulunan…
…üstünde bulunan hakka’l-yakīn ise bir yaşama ve…
…üstünde bulunan hakka’l-yakīn ise bir yaşama ve tatma…
…sûfîlerin ıstılahında ilme’l-yakīn kesin delille elde edilen…
…elde edilen bilgidir; ayne’l-yakīn doğruluğu açıkça anlaşılan,…
…doğruluğu açıkça anlaşılan, hakka’l-yakīn ise doğruluk niteliği…
…açıkça anlaşılan, hakka’l-yakīn ise doğruluk niteliği…
…akıl erbabının ilmine ilme’l-yakīn, âlimlerin bilgisine…
…âlimlerin bilgisine ayne’l-yakīn, mârifet ehlinin bilgisine…
…mârifet ehlinin bilgisine de hakka’l-yakīn denir ( er-Risâle ,…
…ehlinin bilgisine de hakka’l-yakīn denir ( er-Risâle , I,…
…Kuşeyrî bunlardan ilme’l-yakīni, delillerin tevâtür…
…ulaşmasıyla kazanılan ve yakīnî bilginin başlangıcı sayılan…
…sayılan muhâdara , ayne’l-yakīni mükâşefe , hakka’l-yakīni…
...

…etmek üzere kullanılan yakīn terimine karşılık zan, şek…
…mânasıyla tek gerçek olan hakka, hakikate dayandığı için…
…başlangıçta bir tür “boş levha” (tabula rasa) olduğunu haber…
…öne çıktığı görülür. İlme’l-yakīn (kesin zihnî bilgi),…
…(kesin zihnî bilgi), ayne’l-yakīn (kesin, açık seçik…
…(kesin, açık seçik gözlem), hakka’l-yakīn (kesin tecrübe,…
…açık seçik gözlem), hakka’l-yakīn (kesin tecrübe, bilginin…
…(bk. et-Tekâsür 102/5, 7; el-Hâkka 69/51). Zan, şek ve reyb…
…önce XVII. yüzyılda John Locke ve XVIII. yüzyılda David…
…(kesbî) bilgiye karşılık ledünnî bilgiye (tasavvufî sezgi)…
…sonunda sağlanan ilâhî bir lutuf olarak görür. “Tatmayan…
…Allah’tır; bu yüzden o “ledünnî” (Tanrı katından olan) bir…
…kazancı değil Allah’ın lutfudur ( Gazzâlî, İḥyâʾ , III,…
…İsmail Fenni [Ertuğrul], Lugatçe-i Felsefe , “connaissance” md.…
…Anima (nşr. Fazlur Rahman), London 1970, s. 221-250. Bağdâdî,…

…olarak karşılanmıştır. Grek literatüründe bu kelime ilk defa…
…önce 2000’lere ait Sumer literatürüdür. Çivi yazılı bu kaynaklarda…
…cennet tasavvuru İskandinav literatüründe de göze çarpar. Slavlar’da…
…cenneti, fevkalâde refah ve lüksün bulunduğu, kırmızı güneşin…
…cennet, önceleri P’eng Lai adalarında bulunan bir “doğu…
…bir yer iken apokaliptik literatürde burası bir ceza yeri haline…
…yaşayacaklardır. Apokaliptik literatürde cennetin üçüncü semada…
…Ortaçağ’daki Talmud sonrası literatürde cennet-cehennem…
…âhiret telakkisi oluşmuştur. Luka İncili’nde cennet, Hz.…
…gibi, bk. Markos, 12/18-27; Luka, 16/9, 19-31). Bazı…
…T. H. Gaster, Myth, Legend and Custom in the Old…
…yer almıştır. İslâm literatüründe cenneti ifade etmek üzere…
…olan bir terimdir. İslâm literatüründe ebedî saadetle ilgili…
…Kayyim el-Cevziyye, s. 142; L. Gardet, II, 447) bu…
…Kerîm olmak üzere İslâm literatüründe cennet tasvirleriyle ilgili…
…ulu yaratıcının sonsuz lutuf ve kerem sahibi olduğu…
…başka “cevherler denizi, lutuf denizi, rabbin denizi” gibi…
…için verilecek cennet ile lutf-i ilâhî olarak fazladan ikram…
…etmek mümkündür: 1. Sonsuz lüks ve konfor. 2. Sürekli…
…vb. ev eşyasının son derece lüks olması yanında yiyecek ve…
...

…ilim ve mârifet gibi mânevî lutuflarını kuluna açması” anlamına…
…mübîn”in (Yâsîn 36/12) veya “levh-i mahfûz”un (el-Burûc 85/22)…
…tevekkül, şükür, sabır, yakīn, murakabe, rızâ, istikamet,…
…telvîn, gayret, hayret, letâif, fevâtih, vesm ve resm,…
…şâhid, nefs, ruh, ilme’l-yakīn, ayne’l-yakīn,…
…ruh, ilme’l-yakīn, ayne’l-yakīn, hakka’l-yakīn gibi konular…
…ilme’l-yakīn, ayne’l-yakīn, hakka’l-yakīn gibi konular ve…
…ayne’l-yakīn, hakka’l-yakīn gibi konular ve bunların…
…on iki kutub, menzili “lâilâhe illallah” olan Muhammedî…
…tarafından yapılmış birer listesi olan el-Fihrist ve…
…et classification de l’œuvre d’Ibn ‘Arabī , I, 205-231).…
…sene mütemâdiyen çalışması lâzım geleceğini tahmin ediyorum”…
…Muhammed Gazâlî Livaʾü’l-İslâm dergisinde (Mart ve…
…ilk cümlesi olan “el-ḥamdü li’llâhi’lleẕî evcede’l-eşyâʾe ʿan…
…Niyâzî-i Mısrî’ye atfedilen Lübbü’l-lüb adlı risâle…
…Mısrî’ye atfedilen Lübbü’l-lüb adlı risâle el-Fütûḥât…
…Dâvûd-i Kayserî, “Ḫuẕtü lüccete baḥre’l-enbiyâʾ” ibaresiyle…
…Celâleddin ed-Devvânî, “Lenâ min emrihî rûḥun ve cismün”…
…’idir. Yine aynı müellif Levâḳıḥu’l-envâri’l-ḳudsiyye adını…
…ve Sırları” adlı 72. bölümü La Doctrine initiatique du…
...

…Zeynüddin gibi lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid…
…şeklindeki okuyuşu ( el-Lübâb , II, 379), son dönem tarih…
…Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh ’ı ve diğer…
…son bulduğu belirtilir. Louis Massignon ve Robert Chidiac,…
…etrafından üretilmiş mistik literatürün bir parçası olarak…
…ve siyasî şartların “halkı hakka davet etmeye” elverişli…
…de (Ferîd Cebr, el-Meşriḳ , LIII/6, s. 687; Ali Sâmî en-Neşşâr,…
…Bu anlayışı Yunan mantığı lehine değiştirenlerin ilki Gazzâlî…
…çıkmasıdır (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
…XII. yüzyılda yapılmış olan Latince çevirisinde eserin tanıtım…
…sadık kalarak (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
…III, 1099-1100; Gardet, La Cité musulmane , s. 306).…
…vermiş, bu sebeple İslâm literatüründe genellikle İbâhiyye diye…
…sonucu değil Allah’ın lutfu olacaktır. Buna karşılık…
…Buna karşılık Gazzâlî laik ahlâkın faydacılıktan…
…bütün pragmatik eğilimli laik ahlâk anlayışlarının içine…
…üzere zengin bir ahlâk literatürü oluşmuştu; Gazzâlî de bu…
…oluşmuştu; Gazzâlî de bu literatürden geniş bir şekilde…
…bu bakımdan İslâm ahlâk literatüründe erişilememiş bir zirvedir.…
…Nitekim her şeyin lezzetinin kendi tabiatına uygun…
...

…gerçekleştirmek; bir şeye yakînen muttali olmak” anlamlarında…
…zıddı olarak gösterilir ( Lisânü’l-ʿArab , “ḥḳḳ” md.;…
…döneminde kullanılmaktaydı. Lebîd b. Rebîa’nın Muʿallaḳa…
…şeyi ifade etmektedir. Yine Lebîd’in Dîvân ’ı (s. 66, 74, 91,…
…anlamlarında geçmektedir. Lebîd’in Allah’ı yegâne gerçek…
…“aslına uygun bilgi, inanç, yakīn” (Yûnus 10/36; en-Necm 53/28;…
…faaliyetindeki amacını da “hakka uygun davranma” olarak…
…gösterir ve bir konuda hakka ulaşınca fiilin de sona…
…bağıntısı bilinmeden hakka ulaşılamaz. Hak aynı zamanda…
…hak olmaya o şeyden daha lâyıktır; onun hakkındaki bilgi de…
…içinde hak adına en lâyık olanı Allah’tır. Gazzâlî,…
…sözlerin en doğrusunun “lâ ilâhe illallah” olduğunu…
…(meselâ bk. Müslim, “Libâs”, 107-108, “Ṣayd”, 59-60; Ebû…
…onlara yardım etme gibi lutuflarının da Allah üzerine birer hak…
…er-Rûm 30/47; Buhârî, “Libâs”, 101; Müslim, “Îmân”, 48-51;…
…el-Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh adlı kitabında…
…Kahire 1405/1985, s. 86. Lisânü’l-ʿArab , “ḥḳḳ” md.…
…26, “Hibe”, 23, “Libâs”, 101. Müslim, “Îmân”, 32,…
…48-51, “Ṣıyâm”, 182, 187, “Libâs”, 107-108, “Ṣayd”, 59-60,…
…73. Nesâî, “Ḍaḥâyâ”, 42. Lebîd, Dîvân , Beyrut, ts. (Dâru…
...

…Bu husus biri “lisân-ı hâl”, diğeri “lisân-ı kāl”…
…biri “lisân-ı hâl”, diğeri “lisân-ı kāl” olmak üzere iki ayrı…
…iyi işler yapanlara Allah’ın lutuflarıdır. Bu anlamda haller güzel…
…kadar sürüp gider. Bu durum Hakk’a doğru yapılan mânevî…
…üns, itminan, müşâhede ve yakīni de hal olarak gösterir (…
…de hal olarak gösterir ( el-Lümaʿ , s. 68-104). Tasavvuf…
…“Vitir”, 26. Serrâc, el-Lümaʿ (nşr. Nicholson), Leiden…
…el-Lümaʿ (nşr. Nicholson), Leiden 1914, s. 54-57, 66, 68-104,…
…151-169; a.e. (nşr. S. de Langier), Paris 1962, s. 71-80.…
…224-238. B. Carra de Vaux, Les penseurs de l’Islam , Paris…
…de Vaux, Les penseurs de l’Islam , Paris 1923, IV, 201-203.…
…İA , V/1, s. 106-107. L. Gardet, “Ḥāl”, EI 2…

…İbn Şübrüme, İbn Ebû Leylâ gibi çağdaşı fakihlerin…
…rivayet tefsirleri de dahil literatürde tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn…
…Amr el-Becelî’nin, Kureşî ve Leknevî de Nûh b. Ebû Meryem’in Ebû…
…ve bundan dolayı “câmi‘” lakabıyla anıldığından söz ederler (…
…uygulaması genelde Hanefîlik lehine seyretmekle birlikte tarih…
…( An Introduction to Islamic Law , s. 65) Makrîzî’nin bu…
…Abbâsî halifelerinden Nâsır-Lidînillâh’ın kadı tayinlerini bu dört…
…söz konusu tutumun Şâfiîlik lehine bir hayli yumuşamış olması…
…sosyal ihtiyacın ve hakkaniyet hukukunun gerektirdiği bazı…
…devam etmesi veya nasların lafzına bağlılıkla yetinen ve…
…Menâkıb, tabakat ve tarih literatüründe, çeşitli dönemlerde sarayda…
…nesil Hanefî müctehidinin, literatüre yansıyan tasniflerin de…
…göz ardı etmemek gerekir. Literatürde Hanefî fakihlerinin…
…Reddü’l-muḥtâr , I, 77; Leknevî, s. 6-7), bir yönüyle bu…
…de habercisi olmuştur. Literatürde yer alan “meşâyih” tabiri,…
…dönemi Hanefî fıkıh literatürüne malzeme teşkil edecek…
…(ö. 362/973) ve Ebü’l-Leys es-Semerkandî (ö. 373/983)…
…sonraki dönem Hanefî fıkıh literatürü ve fakihleri için önemli bir…
…itibariyle klasik Hanefî literatürü içinde ayrı bir yeri olan…
…göze çarpar. Abdülhay el-Leknevî, herhalde devrin biraz da bu…
...