…bunlar Ṣaḥîḥ-i Müslim ile İbn Mâce, Tirmizî ve Nesâî’nin…
…409. Buhârî, “Nikâḥ”, 29. İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt , VIII,…
…eṭ-Ṭabaḳāt , VIII, 158. İbn Şebbe,…
…, III, 890. İbn Mencûye, Ricâlü Ṣaḥîḥi…
…Ṣaḥîḥi Müslim , II, 418. İbn Abdülber, el-İstîʿâb , IV,…
…el-İstîʿâb , IV, 289-290. İbn Beşküvâl,…
…I, 272-273; II, 668-670. İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe , VII,…
…, II, 260-261. Heysemî, Mecmaʿu’z-zevâʾid , IX,…
…, IX, 259. İbn Hacer, el-İṣâbe , IV, 291.…

…da belirtilmekte ( İbn Hacer, el-Meṭâlibü’l-ʿâliye…
…yer aldığı rivayet edilir ( İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb ,…
…el-Meġāzî , II, 460-462. İbn Hişâm, es-Sîre 2 , II,…
…, II, 346; III, 232-233. İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt , III,…
…, III, 216-217. İbn Şebbe,…
…, III, 791-792. İbn Kuteybe, el-Maʿârif…
…(Ukkâşe) , s. 159, 327. İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ…
…ve’t-taʿdîl , III, 392. İbn Hazm, Cemhere , s.…
…Cemhere , s. 336-337. İbn Abdülber, el-İstîʿâb , I,…
…(Abdülhamîd) , I, 376-377. İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe , II,…
…, s. 618-620. Heysemî, Mecmaʿu’z-zevâʾid , IX,…
…, IX, 401. İbn Hacer, el-İṣâbe (Bicâvî) ,…
…Ḫulâṣatü Teẕhîb , s. 108. İbnü’l-İmâd, Şeẕerât , I, 48.…

…almaya başladığı görülür. İbn Sîde’nin (ö. 458/1066) bu…
…üm hubeyn (bukalemun), ibn âvâ (çakal), ebû ya‘kūb…
…Şümeyl, Asmaî, Ebû Abdullah İbnü’l-A‘râbî, Ebû Ubeyd Kāsım b.…
…III, 367). Ebû Abdullah İbnü’l-A‘râbî’nin (ö. 231/846)…
…’ı ise kurtlarla ilgilidir. İbnü’l-Kelbî lakabıyla meşhur…
…amaç edindikleri görülür; İbn Hâleveyh’in 500 aslan ismini…
…( İḥṣâʾü’l-ʿulûm , s. 99; İbn Sînâ,…
…İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn ’i ile İbn Haldûn’un Muḳaddime ’sinde…
…Aristo’nun Arapça’ya Yahyâ İbnü’l-Bıtrîḳ tarafından…
…mükemmel biçimde Ebû Ali İbn Zür‘a tarafından da…
…ayrıca Ebü’l-Ferec İbnü’t-Tayyib eseri şerhetmiştir.…
…eseri şerhetmiştir. İbn Sînâ ise Aristo’nun bu üç…
…önemli olanlardan biri, İbn Senâülmülk diye bilinen…
…başka bir kısaltma da İbnü’l-Lebbâd lakabıyla bilinen…
…sistematik eserler arasında İbn Sînâ’nın eş-Şifâʾ adlı…
…önemli bir yere sahiptir. İbn Sînâ Michael Scotus…
…fazla yer vermiştir. İbn Sînâ’nın en çok bu disiplini…
…fikrini işlemiştir ( İbn Sînâ, eş-Şifâʾ…
…adlı eseriyle İbn Bâcce, bir diğeri ise…
…animalium ’una şerhler yazan İbn Rüşd’dür. Câhiz’in…
...

…Kādî Abdülcebbâr ve İbnü’l-Murtazâ’nın Mu‘tezile’nin…
…arasında özellikle Îsâ b. Heysem es-Sûfî ve Ebû Mücâlid Ahmed…
…Şâfiî fakihi Ebü’l-Abbas İbn Süreyc, Mâlikî fakihi İbn…
…İbn Süreyc, Mâlikî fakihi İbn Müntâb el-Kerâbîsî ve…
…( a.g.e. , s. 296-297; İbnü’l-Murtazâ, s. 87-88).…
…dönemde ayrılanlardan sadece İbnü’r-Râvendî’nin eserlerine…
…adlı esere İbnü’r-Râvendî’nin yazdığı…
…men es̱bete ḫabere’l-vâḥid . İbnü’n-Nedîm’den naklen İbn Hacer…
…. İbnü’n-Nedîm’den naklen İbn Hacer el-Askalânî tarafından…
…büyük tepkisini çeken İbnü’r-Râvendî’nin Kitâbü’t-Tâc ,…
…el-Maarrî, s. 39; İbnü’l-Cevzî, VI, 99-100; Houtsma,…
…IV [1890], s. 223-224). İbnü’l-Murtazâ da isim belirtmeden…
…da isim belirtmeden onun İbnü’r-Râvendî’nin birçok eserine…
…, s. 314, 353, 518. İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist…
…(Abdülhamîd) , s. 179-180. İbn Hazm, el-Faṣl , V, 42.…
…Baġdâd , XI, 87, 95-96. İbn Metteveyh, el-Mecmûʿ…
…el-Milel (Vekîl) , I, 76. İbnü’l-Cevzî, el-Muntaẓam , VI,…
…Sa‘d), Kahire 1323, s. 38. İbnü’l-Esîr, el-Lübâb , I, 475.…
…, XIV, 220. İbnü’l-Murtazâ,…
…, s. 72, 76, 85-88. İbn Hacer, Lisânü’l-Mîzân ,…
...

…dönemine rastlasa gerektir. İbnü’l-Esîr de Hâzin’in, Büveyhî…
…Büveyhî Veziri Ebü’l-Fazl İbnü’l-Amîd’in himayesine girmiş…
…s. 116, 174-175, 177). İbnü’l-Kıftî Hâzin’in aritmetik,…
…arasında Ebû Nasr İbn Irâk, Bîrûnî, Ebü’l-Cûd…
…kişiler bulunmaktadır. İbn Haldûn da Muḳaddime ’sinde…
…torunu İbrâhim b. Sinân ve İbnü’l-Heysem’e yardımcı olmuştur.…
…İbrâhim b. Sinân ve İbnü’l-Heysem’e yardımcı olmuştur.…
…tavrı Ebû Saîd es-Siczî, İbnü’l-Heysem ve Ebü’l-Cûd b. Leys…
…Ebû Saîd es-Siczî, İbnü’l-Heysem ve Ebü’l-Cûd b. Leys gibi…
…çalışırken daha sonra İbnü’l-Havvâm ve Fermat ile büyük…
…dayanmıştır. Bu denklem, İbnü’l-Havvâm’ın çözümsüz…
…zamanında Ebü’l-Fazl İbnü’l-Amîd’in Rey’de bir…
…giriş bölümünün tefsiridir. İbnü’n-Nedîm’in Şerḥu Kitâbi…
…. İbnü’n-Nedîm ve İbnü’l-Kiftî’den…
…. İbnü’n-Nedîm ve İbnü’l-Kiftî’den öğrenilen…
…. Ebû Nasr İbn Irâk’ın, Hâzin’in…
…başka bir çalışmasıdır. İbn Irâk’a göre Hâzin kitabında…
…’inde bildirdiğine göre İbnü’l-Amîd için kaleme alınmış…
…Bîrûnî’nin hocası Ebû Nasr İbn Irâk, bu zîc üzerine Risâle…
…böyle idi. Dolayısıyla İbn Irâk ile Bîrûnî’nin…
...

…dalı” olarak tanımlanır. İbn Haldûn ise Muḳaddime ’sinde…
…ilgili en geniş bilgi İbnü’n-Nedîm’in el-Fihrist ’inde…
…V. (XI.) Yüzyıl. İbnü’l-Heysem bilim tarihinde…
…V. (XI.) Yüzyıl. İbnü’l-Heysem bilim tarihinde optik…
…(Alhazen problemi) tanınır. İbn Ebû Usaybia,…
…tanınır. İbn Ebû Usaybia, İbnü’l-Heysem’in bütün eserlerini…
…İbn Ebû Usaybia, İbnü’l-Heysem’in bütün eserlerini…
…’ıyla da ilgilenen İbnü’l-Heysem, geometri alanındaki…
…’ıyla da ilgilenen İbnü’l-Heysem, geometri alanındaki teorik…
…da koymaya çalışmıştır. İbnü’l-Kıftî onun, Nil nehri…
…müellifi Ebü’l-Hasan İbn Yûnus ise cos a . cos b = ½…
…Kurre, Ebû Ca‘fer el-Hâzin, İbn Sînâ, Bîrûnî, İbnü’l-Heysem,…
…el-Hâzin, İbn Sînâ, Bîrûnî, İbnü’l-Heysem, Ömer Hayyâm,…
…İbn Sînâ, Bîrûnî, İbnü’l-Heysem, Ömer Hayyâm, Esîrüddin…
…BİBLİYOGRAFYA: İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist…
…, s. 325-327, 331, 389. İbnü’l-Kıftî, İḫbârü’l-ʿulemâʾ…
…Süveysî), Tunus 1405/1984. İbn Ebû Usaybia, ʿUyûnü’l-enbâʾ…
…el-Fârisî’nin, diğer hocası İbnü’l-Havvâm’ın…
…el-Kâşî’nin ise özellikle İbnü’l-Havvâm’ın eserine yazdığı…
…Dâvûd-i Kayserî, İbn Sertâk’ın el-İkmâl…
...

…de haberdardılar (aş.bk.). İbnü’n-Nedîm’in rivayetine göre,…
…önemli bir rol oynamıştır. İbnü’l-Kıftî de bu rivayeti, “Bize…
…İslâm dünyasında özellikle İbnü’l-Bennâ el-Merrâküşî’nin…
…ölçüyü çıkarmaktadır. İbnü’l-Bennâ ise çalışmalarında…
…işlem bu şekilde devam eder. İbnü’l-Bennâ’nın Refʿu’l-ḥicâb…
…dünyasında ise özellikle İbnü’l-Bennâ konuyla ilgilenmiş,…
…çiftine rastlanılmaktadır. İbnü’l-Bennâ ile Fermat arasında…
…1967 içinde), tür.yer. İbnü’l-Bennâ el-Merrâküşî,…
…telif etmişti. Anadolu’da İbn Fellûs diye bilinen İsmâil…
…s. 317-346) ve diğer hocası İbnü’l-Havvâm’ın (ö. 724/1324)…
…b ). İmâdüddin el-Kâşî’nin İbnü’l-Havvâm’ın Îżâḥu’l-Maḳāṣıd…
…değişik ta‘lîkātlar yanında İbnü’l-Havvâm’ın…
…ve Merâga okulu mensubu İbn Sertâk zikredilebilir.…
…Dâvûd-i Kayserî, İbn Sertâk’ın Kitâbü’l-İkmâl…
…et-Tûsî → Kemâleddin İbn Yûnus → I. Esîrüddin…
…okulu) → 1. İbnü’l-Havvâm: Kemâleddin…
…→ Molla Fenârî vd.; II. İbnü’l-Hâim vd.; III.…
…II. İbnü’l-Hâim vd.; III. İbnü’l-Mecdî → Sıbtu’l-Mardînî vd.…
…d) Mağrib Kolu. 1. İbnü’l-Yâsemîn; 2. Hassâr; 3.…
…Hassâr; 3. Kalesâdî; 4. İbnü’l-Bennâ el-Merrâküşî; 5.…
...

…diye anılır. Kûfe’de yetişen Heysem bir süre Mekke ve Mısır’da…
…Nesep ilmine vâkıf olan Heysem, kendisinin Araplar’ca asil…
…(800) yılında hapse atılan Heysem ( a.g.e. , s. 298) Emîn’in…
…tahmin edilmektedir. Heysem 1 Muharrem 207’de (27 Mayıs…
…da rivayet edilmektedir. Heysem b. Adî Araplar’ın ahbârını,…
…ilim meclislerinde elde eden Heysem’in nakilde bulunduğu âlimler…
…ez-Ziyâdî, A‘lâ b. Mûsâ, İbn Sa‘d, Kāsım b. Saîd b.…
…rivayette bulunmuşlardır. İbnü’n-Nedîm, Câhiliye devrinde ve…
…derleyenlerden bahsederken İbn De’b, Şarkī b. Kutâmî ve…
…el-Kelbî’nin yanında Heysem b. Adî’nin de adını…
…Ya‘kūbî, Belâzürî, İbn Kuteybe, Taberî ve Mes‘ûdî…
…tarihçilerle Vekî‘ b. Halef, İbn Abdürabbih ve ünlü Mu‘tezile…
…nakillerde bulunmuşlardır. Heysem’in, fıkıh ve hadis âlimlerine…
…belirtilmektedir. Heysem’e nisbet edilen ve onun ders…
…getirdiği kitaplar arasında Heysem’in ed-Devle , eṭ-Ṭabaḳāt ,…
…anlaşılmaktadır. İbn Kesîr sık sık sözünü ettiği…
…öte yandan Mes‘ûdî, Heysem’i Hâricîler konusunda eser…
…Yine Safedî ve Kâtib Çelebi, Heysem’in ʿUmmâlü’ş-şuraṭ…
…kaydettikleri gibi Ya‘kūbî, İbn A‘sem el-Kûfî ve Mes‘ûdî de…
…el-İsfahânî de muhtemelen Heysem’e ait olan bir…
...

…Sahrâ’da doğdu. Oradaki Ebü’l-Heysem köyüne nisbetle Heysemî…
…Ebü’l-Heysem köyüne nisbetle Heysemî diye anılır. Onun bu…
…ve Fuat Sezgin de Heysemî’nin adını Ebü’l-Hasan Ali b.…
…, s. 374). Heysemî’nin babasının Fustat…
…olduğu kaydedilmektedir. Heysemî, ilk öğreniminden sonra on…
…eserleri beraber okudular. Heysemî’nin diğer hocaları arasında İbn…
…diğer hocaları arasında İbn Abdülhâdî Muhammed b.…
…b. Abdullah b. Muhammed, İbnü’l-Mülûk Muhammed b. İsmâil b.…
…el-Müsned ’ini okuduğu İbnü’l-Habbâz Muhammed b. İsmâil…
…İsmâil b. Ömer el-Hamevî ve İbn Kayyim ez-Ziyâiyye diye…
…b. İbrâhim anılabilir. Heysemî en çok faydalandığı hocası…
…Irâkī hayatta olduğu sürece Heysemî onun şahsına ve hadis…
…kaçınmıştır. Irâkī de Heysemî’yi çok sevmiş, kızı Hatice ile…
…birkaç çocukları olmuştur. Heysemî, Ahmed b. Hanbel’in…
…hadis okumaya gelenler Heysemî’den de faydalanma imkânı…
…sayede başta Irâkī’nin oğlu İbnü’l-Irâkī Ebû Zür‘a…
…b. Ebû Bekir el-Bûsîrî, İbn Merzûk el-Hafîd, İbn Hacer…
…İbn Merzûk el-Hafîd, İbn Hacer el-Askalânî ve…
…ders almıştır (Necmeddin İbn Fehd, s. 536, ayrıca bk.…
…bk. İndeks). Bunlar arasında İbn Hacer el-Askalânî’nin ayrı…
...

…bu mânadadır. Ebû Abdullah İbnü’l-A‘râbî’nin, kelimenin…
…bk. Müsned , I, 410; İbn Mâce, “Ṭalâḳ”, 9; Ebû Dâvûd,…
…ve fıkraya yer vermiştir. İbnü’l-Mu‘tezz’in mutlak olarak…
…yer verdiği hezli Necmeddin İbnü’l-Esîr lafzî sanatlardan…
…âlimini etkilemiş olan İbn Ebü’l-İsba‘ el-Mısrî’ye (ö.…
…övmek veya yermektir. Ancak İbn Ma‘sûm’un da belirttiği gibi…
…zamanında vezirlik yapan İbnü’z-Zeyyât Muhammed b.…
…Câhiz’in yakın dostuydu. İbnü’z-Zeyyât, hasımlarına işkence…
…üzere ( Müsned , VI, 316; İbn Mâce, “Edeb”, 24) Hz. Ali,…
…Şa‘bî, İyâs b. Muâviye, İbn Sîrîn, A‘meş, Mu‘tezile’den…
…(İbn Ebü’l-İsba‘, s. 139; İbn Hicce, s. 56) hezle dair Ebû…
…b. İyâs, Ebü’l-Atâhiye, İbnü’l-Haccâc gibi şairlerden…
…verdiği cevap (Necmeddin İbnü’l-Esîr, s. 212) güldüren…
…derlenip kaleme alınmış, İbnü’n-Nedîm’in el-Fihrist ’inde…
…Aḫbâru Ebî Nüvâs ; İbn Kuteybe, ʿUyûnü’l-aḫbâr ;…
…el-Meḥâsin ve’l-mesâvî ; İbn Ebû Avn,…
…el-Ecvibetü’l-müskite ; İbn Abdürabbih,…
…el-İsfahânî, el-Eġānî ; İbn Habîb en-Nîsâbûrî,…
…; Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî, Aḫbârü’l-ḥamḳā…
…ve’l-mütemâcinîn ; İbn Saîd el-Mağribî,…
...