Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

MAKAM

bk. CÂH جاهKişiye toplumda saygınlık kazandıran ve bir tutku halini alarak ahlâkî hayata zarar verebileceği düşünülen şan, şöhret, mevki anlamında ahlâk ve tasavvuf terimi.

MAKAM المقام
Kararlı ve düzenli çabalarla kazanılan ahlâk ilkesi veya sülûkün mertebeleri anlamında bir tasavvuf terimi.

MAKAM المقام
Türk ve Arap mûsikisinin en temel özelliğini belirleyen mûsiki terimi.

MAKĀM-ı İBRÂHİM مقام إبراهيم
Kâbe’nin inşası sırasında Hz. İbrâhim’in üzerine çıkıp duvar ördüğü ve üstünde insanları hacca davet ettiği kabul edilen taş veya onun bulunduğu yer.

MAKĀM-ı MAHMÛD المقام المحمود
Hz. Peygamber’in kıyamet gününde sahip olacağı mânevî konumu ifade eden bir tabir.

BİRLEŞİK MAKAM

bk. MAKAM المقامTürk ve Arap mûsikisinin en temel özelliğini belirleyen mûsiki terimi.

MÜREKKEP MAKAM

bk. MAKAM المقامTürk ve Arap mûsikisinin en temel özelliğini belirleyen mûsiki terimi.

MAKĀMÂT-ı ERBAA المقامات الأربعة
Mescid-i Harâm’da dört büyük Sünnî mezhebin mensuplarına ayrı cemaatler halinde namaz kıldıran imamlara ait yerleri ifade eden tâbir.

MAKĀMÂT-ı HAMÎDÎ مقامات حميدي
Ömer b. Mahmûd el-Belhî’nin (ö. 559/1164) makāme türündeki eseri.

MAKĀME المقامة
Hayalî bir kahramanın başından geçen olayların hayalî bir hikâyeci tarafından dile getirildiği kısa hikâyeler serisinden (makāmât) meydana gelen edebî tür ve bu konuda yazılan eserlerin ortak adı.

İBRÂHİM MAKAMI

bk. MAKĀM-ı İBRÂHİM مقام إبراهيمKâbe’nin inşası sırasında Hz. İbrâhim’in üzerine çıkıp duvar ördüğü ve üstünde insanları hacca davet ettiği kabul edilen taş veya onun bulunduğu yer.

el-MAKĀMÂT المقامات
Harîrî’nin (ö. 516/1122) Arap edebiyatında makāme türünde yazdığı eseri.

TEFHÎMÜ’l-MAKĀMÂT تفهيم المقامات

XVIII. yüzyılda yaşayan Türk bestekârı Kemânî Hızır Ağa’nın Hızır Ağa Edvârı adıyla da tanınan mûsiki nazariyatına dair Türkçe eseri.bk. HIZIR AĞA

HUMÛL الخمول

Şöhret, makam ve mevki tutkusundan kurtulma, fakirliği ve fakirleri sevme anlamında tasavvuf ve ahlâk terimi.bk. CÂH جاه

ŞEMS-i TEBRÎZÎ ZÂVİYESİ
Konya’da Mākam-ı Şems-i Tebrîzî’nin bulunduğu Mevlevî tekkesi.

VUKUF الوقوف
İki makam arasında durup kalma anlamında bir tasavvuf terimi, seyrüsülûkün son mertebelerinden biri.

MUHAYYER مخيّر
Türk mûsikisinde bir makam adı.

UNVAN العنوان
Bir kimsenin temsil ettiği makam veya göreviyle ilgili olarak anıldığı ad ya da sıfat, hükümdarlık alâmeti.

BAŞ
Türk devletlerinde bazı müessese ve makam isimlerinin önüne veya sonuna getirilen bir kelime.

MERÂTİB مراتب
Hint-İslâm kültüründe hükümdar tarafından verilen makam veya unvanla bunların alâmetleri.