…İmam Muhammed’in, hocası Ebû Hanîfe’den Ebû Yûsuf…
…hocası Ebû Hanîfe’den Ebû Yûsuf vasıtasıyla kendisine…
…el-Câmiʿu’ṣ-ṣaġīr ’i Ebû Yûsuf’un isteği üzerine…
…sonra eserini Ebû Yûsuf’a okuyan İmam Muhammed…
…’in İmam Muhammed’le Ebû Yûsuf’un müştereken kaleme…
…de gerek eserin Ebû Yûsuf’un isteği üzerine…
…Ya‘kūb’dan (Ebû Yûsuf), o da Ebû Hanîfe’den rivayet…
…kaleme almışsa da daha sonra Ebû Tâhir ed-Debbâs kitabı…
…’un aksine, bu eserinde Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf ve…
…bu eserinde Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf ve kendisinin görüş…
…olursa eserin esas olarak Ebû Hanîfe ile iki talebesinin…
…ettiği görülmektedir. Ebû Yûsuf’un el-Câmiʿu’ṣ-ṣaġīr…
…hacmine rağmen Hanefî fıkıh literatürü içerisinde önemli bir yer…
…şerh ve hâşiye yazılmıştır. Leknevî bunlardan otuz üç kadarını…
…ulaşmış bulunan Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Şemsüleimme…
…ulaşmış bulunan Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Şemsüleimme es-Serahsî,…
…b. Ahmed el-İsbîcâbî, Ebû Tâhir ed-Debbâs, Sadrüşşehîd…
…Tâceddin el-Kerderî, Ebü’l-Leys es-Semerkandî, Ebû Nasr…
…Ebü’l-Leys es-Semerkandî, Ebû Nasr el-Attâbî, Kādîhan,…
…I, 429-430) ve Abdülhay el-Leknevî’nin eserleri sayılabilir…
...

…yoktur. Meşhur Hanefî fakihi Ebû Ca‘fer b. Abdullah…
…bulunduğu için “Kadı Ebû Zeyd” lakabıyla da meşhur…
…için “Kadı Ebû Zeyd” lakabıyla da meşhur olan Debûsî,…
…sayılması yanında, Ebü’l-Usr el-Pezdevî ve Şemsüleimme…
…yanında, Ebü’l-Usr el-Pezdevî ve Şemsüleimme es-Serahsî…
…Usûl-i fıkha dair olan eser, Pezdevî ve Serahsî başta olmak üzere…
…kesin olmayan bu eserde Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf, Muhammed…
…bu eserde Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf, Muhammed b. Hasan…
…b. Hüzeyl, Hasan b. Ziyâd el-Lü’lüî, Şâfiî, İmam Mâlik ve İbn…
…Şâfiî, İmam Mâlik ve İbn Ebû Leylâ gibi erken dönem…
…Şâfiî, İmam Mâlik ve İbn Ebû Leylâ gibi erken dönem fakihleri…
…, Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 690, vr. 74 a-b , 216 b…
…437-438. İbnü’l-Esîr, el-Lübâb , I, 490. İbn Hallikân,…
…334, 352, 467, 568, 703. Leknevî, el-Fevâʾidü’l-behiyye ,…
…33-37. Abdülvehhâb İbrâhim Ebû Süleyman, el-Fikrü’l-uṣûlî…
…s. 9-10. R. Brunschvig, “La théorie du qiyās juridique…
…du qiyās juridique chez le Ḥanafite al-Dabūsī (V e /XI…
…Orientalia hispanica , I, Leiden 1974, s. 150-154. Ahmet…
…Büyük Hukukçusu Ebû Zeyd Debbûsî ve…

…başka bir şeyin de bilinmesi lâzım gelir” şeklinde tarif…
…medlûl denir. Delâlet lafzî ve gayri lafzî olmak…
…Delâlet lafzî ve gayri lafzî olmak üzere ikiye ayrılır.…
…ayrılır. Meselâ “kitap” lafzının iki kapak arasındaki yazılı…
…yazılı metne delâleti lafzî, dumanın ateşe delâleti ise…
…ateşe delâleti ise gayri lafzî delâlettir. Dâl ile medlûl…
…Bu sebeple ister lafzî ister gayri lafzî olsun…
…ister lafzî ister gayri lafzî olsun bütün delâletler…
…ulaşmasıdır. Meselâ “kitap” lafzının iki kapak arasındaki yazılı…
…Bu şekilde klasik mantıkta lafzî aklî, lafzî tabii, lafzî…
…klasik mantıkta lafzî aklî, lafzî tabii, lafzî vaz‘î delâlet…
…lafzî aklî, lafzî tabii, lafzî vaz‘î delâlet ve gayri lafzî…
…lafzî vaz‘î delâlet ve gayri lafzî aklî, gayri lafzî tabii,…
…ve gayri lafzî aklî, gayri lafzî tabii, gayri lafzî vaz‘î…
…gayri lafzî tabii, gayri lafzî vaz‘î delâlet olmak üzere…
…de bunlardan sadece lafzî vaz‘î delâletin mantık…
…Zira öncelikle mantık ilmi lafızlarla mânalar arasındaki ilişkiler…
…etmesiyle gerçekleşen gayri lafzî delâletler mantığın dışında…
…dışında kalır. Öte yandan lafzî aklî ve lafzî tabii…
…Öte yandan lafzî aklî ve lafzî tabii delâletler de mantık…
...

…büyük katkılarda bulunan Ebû Hanîfe, akaidi konu edinen…
…biri talebelerinden Ebû Mutî‘ el-Belhî, diğeri ise…
…diğeri ise oğlu Hammâd b. Ebû Hanîfe yoluyla gelmiştir.…
…tanınmıştır. Kaynaklarda Ebû Mutî‘ el-Belhî rivayetinin…
…şöyle sıralanmaktadır: Ebû Bekir Muhammed b. Muhammed…
…b. Muhammed el-Kâsânî, Ebû Bekir Alâeddin Muhammed b.…
…b. Muhammed en-Nesefî, Ebû Mâlik Nasrân b. Nasr…
…Nusayr b. Yahyâ el-Fakīh, Ebû Mutî‘ Hakem b. Abdullah…
…(M. Zâhid Kevserî, s. 108; Ebû Hanîfe, el-Fıḳhü’l-ebsaṭ ,…
…, s. 44). Hammâd b. Ebû Hanîfe’nin senedinde ise şu…
…İsâm b. Yûsuf, Hammâd b. Ebû Hanîfe ( İşârâtü’l-merâm ,…
…Fahrülislâm Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr…
…Fahrülislâm Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî ve…
…el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî ve Ebû Şücâ‘ en-Nâsırî gibi…
…Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî ve Ebû Şücâ‘ en-Nâsırî gibi ilk…
…de bulunduğu müellifler, Ebû Hanîfe’ye el-Fıḳhü’l-ekber…
…’tan söz etmemişlerdir. Ebû Mansûr el-Mâtürîdî,…
…el-Bağdâdî, Fahrülislâm el-Pezdevî ve Ebü’l-Muîn en-Nesefî gibi…
…(vr. 46 b ) tarafından Ebû Hanîfe’ye atfedilen görüşler…
…Menâkıb kitaplarında da Ebû Hanîfe’ye el-Fıḳhü’l-ekber…
...

…175, “Zekât”, 98, 100; Ebû Dâvûd, “Ṣalât”, 1). Fıkıh…
…haline gelmesinin tarihini Ebû Hanîfe zamanına kadar…
…Tehânevî, I, 31). Başta Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Şemsüleimme…
…I, 31). Başta Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Şemsüleimme es-Serahsî,…
…dönem Hanefî usulcüleri Ebû Hanîfe’nin tarifini, Şâfiî…
…ve bu alanda ayrı bir literatür oluştuğu için yukarıdaki…
…“İslâm hukuku” (İng. Islamic law, Fr. droit musulman),…
…vardır. a) Roma hukuku laik karakterli olup şahıslar,…
…sosyalist hukuklar, common law) nazaran büyük bir…
…İA , IV, 601-608; Hel li’l-ḳānûni’r-Rûmî, teʾs̱îrun…
…metotla tedvin edilen fıkıh literatüründe benzer hukukî mesele ve…
…yapılmamış olmakla birlikte literatürde, kamu hukuku kavramına yakın…
…Resûl-i Ekrem’in toplum lideri olarak benimsenip davet…
…bu sayı artmaktadır. Meselâ Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’nin…
…Hz. Âişe’dir. İçlerinde Hz. Ebû Bekir, Osman, Ebû Mûsâ,…
…Hz. Ebû Bekir, Osman, Ebû Mûsâ, Talha, Zübeyr gibi…
…açmıştır. Hz. Ömer’in Ebû Mûsâ el-Eş‘arî’ye gönderdiği…
…istedi ve yazıların aslı Ebû Bekir b. Muhammed b. Amr b.…
…c) Enes b. Mâlik, Halife Ebû Bekir’den vergi ve zekâtla…
…g) Hz. Ömer’in biri Ebû Mûsâ’ya, diğeri Muâviye’ye…
...

…(Halvâî) nisbesiyle anılır. Ebû Abdullah Guncâr el-Buhârî,…
…Abdullah Guncâr el-Buhârî, Ebû Sehl Ahmed b. Muhammed…
…b. Muhammed el-Enmâtî ve Ebû Ali Hüseyin b. Hıdır…
…Şemsüleimme es-Serahsî, Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr…
…es-Serahsî, Ebü’l-Usr el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî, Ebû…
…el-Pezdevî, Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî, Ebû Bekir Muhammed b. Ali…
…Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî, Ebû Bekir Muhammed b. Ali…
…Şerḥu Edebi’l-ḳāḍî li-Ebî Yûsuf ,…
…, Şerḥu’l-Ḥiyel li’l-Ḫaṣṣâf ,…
…1298, 1452, 1467, 1999. Leknevî, el-Fevâʾidü’l-behiyye ,…

…sahip bulunan İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe’ye nisbetle Hanefî…
…Hanefî mezhebinin doğuşunun Ebû Hanîfe’den önce Irak…
…ve müteakip nesil sayılan Ebû Hanîfe ve öğrencilerinin…
…dönemlerde ve neticede Ebû Hanîfe’ye nisbet edilen bir…
…Bu sebeplerden biri, Ebû Hanîfe’nin etrafında…
…bulunduğu bazı âlimler Ebû Hanîfe fıkhının İbrâhim…
…, I, 534) Ebû Hanîfe’nin, sahâbe ve tâbiîn…
…bu bütünlüğün sağlanmasında, Ebû Hanîfe’nin etrafında…
…yüzyıl Irak fıkhı içinde Ebû Hanîfe ve öğrencilerinin…
…el-Bettî, İbn Şübrüme, İbn Ebû Leylâ gibi çağdaşı…
…İbn Şübrüme, İbn Ebû Leylâ gibi çağdaşı fakihlerin…
…birikimin ileriki dönemlerde Ebû Hanîfe’ye nisbet edilmesinin…
…bir diğer sebebi, Ebû Hanîfe’nin hem akranları…
…rivayet tefsirleri de dahil literatürde tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn…
…karşısında yetersiz kalırken Ebû Hanîfe ve öğrencilerinin…
…fikri ağırlık kazanmıştır. Ebû Hanîfe’nin amelî (fıkhî)…
…sevketmişti. Bu ortamda Ebû Hanîfe ve öğrencilerinin…
…Hanefî mezhebi de gerek Ebû Hanîfe’nin gerekse ilk nesil…
…başlamıştır. Bu sebeple Ebû Hanîfe’ye mezhep kurma niyet…
…açıktır. Öte yandan Ebû Hanîfe merkezli II. (VIII.)…
...

…farklı görüşlere yer veren literatürde oldukça sık kullanılan…
…sık kullanılan “hilâfen li-fulân” deyimi ise öne…
…derleme faaliyeti, reddiye literatürü istisna edilirse teknik…
…mümkündür. Ancak literatürde çok defa ilm-i hilâf ve…
…uygun görülmektedir. Klasik literatürde ilm-i hilâf ve hilâfiyat…
…boyunca biriken hilâf literatürünün alan ve amaç yönüyle…
…takip edilen iki metot Pezdevî metodu ve Amîdî metodu…
…metodu olarak bilinmektedir. Pezdevî metodu nas, icmâ ve istidlâl…
…BEŞ SANAT ; CEDEL ). Literatürde geçen “güzel cedel” gibi…
…bu teorik bağlantı, literatürdeki mevcut kullanım…
…ilişkisini gösterdiği gibi literatürde görülen karıştırma ve bazan…
…ilişkisini gösterir. Ebû Ali Hasan b. Kāsım…
…adlı eserinin konusunu Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin mücerret…
…olarak nitelemesi ve Ebû Âsım el-Abbâdî’nin bu eserin…
…gösterdiği el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ…
…Şehid Ali Paşa, nr. 2303; Lâleli, nr. 740) verilmektedir. Öte…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 739, vr. 21 b ) ve…
…dayanağı sayarlar (Molla Lutfî, vr. 20 b ; Taşköprizâde, I,…
…buna muhalif olduğu “hilâfen li-fulân” ibaresiyle belirtilir…
…cüzü olarak değerlendiren Ebû Muhammed İbnü’l-Cevzî’ye…
...

…eserin müellifi olarak Ebû Abdullah Yûsuf b. Ali b.…
…Takıyyüddin et-Temîmî ve Leknevî’nin de işaret ettikleri gibi (…
…Kudûrî’nin hocası Ebû Abdullah Muhammed b. Yahyâ…
…müellifin künyesi bazan Ebû Abdullah, bazan Ebû Ya‘kūb…
…bazan Ebû Abdullah, bazan Ebû Ya‘kūb olarak verilmiştir.…
…Kâtib Çelebi de künyesini Ebû Ya‘kūb olarak kaydetmektedir…
…İbn Kutluboğa bu eserin Ebü’l-Leys es-Semerkandî’ye, Edirneli…
…(Cessâs’ın olmalı), Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin…
…ve Kādî Sâid’in Fetâvâ ’ları, Ebü’l-Usr Fahrülislâm…
…Sâid’in Fetâvâ ’ları, Ebü’l-Usr Fahrülislâm el-Pezdevî ve…
…Ebü’l-Usr Fahrülislâm el-Pezdevî ve İsbîcâbî’nin…
…Şerḥu’l-Câmiʿi’ṣ-ṣaġīr ’leri, müteferrik bazı konularda…
…b. Ubeydullah’ın en-Nevâdir ’leri, Hilâl b. Yahyâ’nın…
…bilgilere yer verilmiştir. Ebû Hanîfe’nin yanında…
…nr. 422, vr. 68 b , 83 b . Leknevî, el-Fevâʾidü’l-behiyye ,…
…Scott O’Connor, An Eastern Library: an Introduction to the Khuda…
…Khuda Baksh Oriental Public Library , Patna 1977, s. 52. M.…
…müdîri Maʿhedi’l-maḫṭûṭât li’l-İttiḥâdi’s-Sûfyîtî”, MMMA…

…sanılmaktadır. Zerrâf lakabıyla anılan babası Kutluboğa ise…
…nr. 530, Yenicami, nr. 1186, Lâleli, 951; Köprülü Ktp., nr.…
…şerhi olup Kemâleddin İbn Ebû Şerîf’in el-Müsâmere…
…belirtilmiştir (nşr. G. L. Flügel, Leipzig 1862; Bağdad…
…(nşr. G. L. Flügel, Leipzig 1862; Bağdad 1962; nşr.…
…taḫrîci eḥâdîs̱i’l-Hidâye li’z-Zeylaʿî . Cemâleddin…
…yayımlanmıştır. 6. ʿAvâli’l-Leys̱ b. Saʿd (nşr. Abdülkerîm…
…9. Taḫrîcü eḥâdîs̱i’l-Pezdevî . Ebü’l-Usr el-Pezdevî’nin…
…eḥâdîs̱i’l-Pezdevî . Ebü’l-Usr el-Pezdevî’nin fıkıh…
…. Ebü’l-Usr el-Pezdevî’nin fıkıh usulüne dair…
…fî ġarîbi’l-Ḳurʾân ve Ebû Hayyân el-Endelüsî’nin…
…el-Hammâdî tarafından yüksek lisans tezi olarak neşre…
…hattı nüshası Chester Beatty Library’de (nr. 5040)…
…yüksek lisans tezi olarak neşre…
…789). 15. Ḥükmü’l-İslâm fî luḥûmi’l-ḫayl (nşr. Muhammed Hayr…
…oturuşla ilgilidir (nşr. Ebû Yûsuf Muhammed Hasan…
…Kutluboğa’nın eserlerinin listesi ve yazma nüshaları için bk.…
…vr. 192. Sehâvî, eḍ-Ḍavʾü’l-lâmiʿ , VI, 184-190, 223. İbn…
…, II, 45-47. Leknevî, el-Fevâʾidü’l-behiyye ,…
…Arberry, The Chester Beatty Library: A Handlist of the Arabic…
...