…İstanbul Fatih’te Hoca Hayreddin Paşa…
…mahallesinde doğdu. Babası İbrâilli Kadı İsmâil Hakkı Efendi,…
…doğdu. Babası İbrâilli Kadı İsmâil Hakkı Efendi, annesi Hatice…
…Hatice Hayriye Hanım’dır. İlk öğrenimini aynı semtteki…
…aynı semtteki Hâfızpaşa İbtidâî Mektebi’nde yaptıktan sonra…
…jurnal çavuşluğu ile görevlendirildi. Daha sonra…
…arasında, Fâtih Camii’nde İslâmî ilimlerle ilgili derslerine…
…Fâtih Camii’nde İslâmî ilimlerle ilgili derslerine devam…
…Camii’nde İslâmî ilimlerle ilgili derslerine devam ettiği…
…Ömer Hilmi Efendi, Ödemişli İbrâhim Efendi ve Şumnulu Hâfız…
…Efendi ve Şumnulu Hâfız İbrâhim Efendi’yi bilhassa zikretmek…
…hacca gitti ve üç buçuk ay Medine’de kaldı. Özellikle burada…
…ve hâfızalarda derin iz bırakan bir icra tarzı…
…derin iz bırakan bir icra tarzı olarak kaynaklara…
…tarihinde rütbe-i sâlise ile taltif edildi. 1905’te…
…girdiği Defter-i Hâkānî İstanbul Kayıt Kalemi’nde uzunca bir…
…Köprülülü Mahmud Efendi’ye intisabı ile başlar. Seyrüsülûkünü…
…Mahmud Efendi’ye intisabı ile başlar. Seyrüsülûkünü…
…etti ve ondan Nakşibendiyye icâzeti aldı. Hac dönüşü oturduğu…
…Mehmed Emin Efendi’ye intisap etti ve bu dergâhtaki…
...

…merkezi Dımaşk’ta kurulan İslâm tarihinin bu ilk…
…kurulan İslâm tarihinin bu ilk hânedan-devleti, adını…
…Muâviye ve ondan sonraki iki halife bu kabilenin Süfyânî…
…diğer on bir halife ise aynı ailenin Mervânî…
…Câhiliye döneminde Mekke idaresinde önemli bir yere sahipti.…
…sahipti. Şehrin ve Kâbe’nin idaresiyle ilgili olarak kabileler…
…ve Kâbe’nin idaresiyle ilgili olarak kabileler arasında…
…yürütülüyordu. Hac için Mekke’ye gelen Araplar’a su…
…ve yiyecek temini görevleri ise Hz. Peygamber’in kabilesi…
…bulunuyordu. Hâşimîler ile, kardeşi Abdüşems’in oğlu…
…nüfuz sağlamıştı, Emevîler ise maddî nüfuzu temsil…
…temsil ediyorlardı. Bu iki kabile arasındaki rekabet…
…kabile arasındaki rekabet İslâmî dönemde farklı bir boyut…
…daha olumlu davrandılar. İçlerinden bazıları ilk müslümanlar…
…İçlerinden bazıları ilk müslümanlar arasında yer…
…Ümeyyeoğulları içinde Hz. Osman gibi ilk…
…içinde Hz. Osman gibi ilk müslümanlar arasında yer…
…sayıları azdı. Ümeyye ailesi ileri gelenleri, Hz. Peygamber’in…
…gelenleri, Hz. Peygamber’in İslâm’a açık davetinin ilk…
…İslâm’a açık davetinin ilk günlerinden itibaren halkın…
...

…Muhammed’dir. Seyyid olduğu için “Emîr”, çömlekçilik yaparak…
…yaparak geçimini sağladığı için “Külâl” unvanları verilen ve…
…taşıyan mürşidi Emîr Külâl ile karıştırılmamalıdır. Emîr…
…bilgi bulunmamakla birlikte iyi bir tahsil gördüğü…
…söylenebilir. Bizzat kendi ifadesine dayanılarak yazıldığı…
…göre soyu yedinci kuşakta on ikinci imam Muhammed el-Mehdî…
…yedinci kuşakta on ikinci imam Muhammed el-Mehdî…
…Muhammed el-Mehdî’den önceki isim Hasan el-Askerî yerine Ali…
…bulduğu kabul edilen gaybet i ve dolayısıyla evlenmemiş…
…yol açmıştır. Onun İmam Mehdî’nin değil sekizinci…
…Mehdî’nin değil sekizinci imam Ali er-Rızâ’nın soyundan…
…Nûrî, Emîr Sultan’ın yedinci İmam Mûsâ el-Kâzım’ın oğlu…
…İmam Mûsâ el-Kâzım’ın oğlu İbrâhim’in soyundan geldiğini…
…farklı bir silsile kaydeder. İmam Mûsâ el-Kâzım’ın gerçekten…
…Mûsâ el-Kâzım’ın gerçekten İbrâhim adlı bir oğlu bulunduğuna…
…On yedi on sekiz yaşlarında iken babası vefat eden Şemseddin…
…ayrıldı. Birkaç yıl Medine’de kaldıktan sonra Bağdat’a…
…geçti. Karaman, Niğde, Hamîd-ili, Kütahya ve İnegöl yoluyla…
…Niğde, Hamîd-ili, Kütahya ve İnegöl yoluyla Bursa’ya gitti.…
…müellifi Hüsâmeddin ile tarihçi Âlî, Niğbolu…
...

…Araplar tarafından İspanya için kullanılan ve ülkeden…
…Araplar tarafından İspanya için kullanılan ve ülkeden…
…çıkarılmalarından sonra İspanyolca’ya Andalucia şeklinde ve…
…ve önceleri yalnız “müslüman İspanyası” anlamında geçen Endülüs…
…Hispania karşılığı olarak ilk defa fetihten sonra 98 (716)…
…bir sikke üzerinde görülen ismin, V. yüzyılda Kuzey Afrika’ya…
…önce on sekiz yıl kadar İspanya’nın güneyinde kalan…
…başlangıçta Endülüs ismini, bir süre ellerinde…
…Septimania bölgesi dahil İspanya’da yönetimleri altına…
…aldıkları toprakların tamamı için kullandılar. Ancak 718’de…
…hareketinin gelişme seyri içerisinde, özellikle XI. yüzyıldan…
…özellikle XI. yüzyıldan itibaren İslâm hâkimiyeti alanının…
…XI. yüzyıldan itibaren İslâm hâkimiyeti alanının gittikçe…
…paralel olarak bu ismin başlangıçtaki geniş kapsamlı…
…Ahmer (Nasrî) Emirliği’nin idaresindeki topraklara münhasır kaldı.…
…münhasır kaldı. Andalucia ismi bugün İspanya’da hâlâ…
…kaldı. Andalucia ismi bugün İspanya’da hâlâ kullanılmakta ve…
…Cádiz (Kādis) vilâyetlerini içine alan bölgeyi ifade…
…içine alan bölgeyi ifade etmektedir. I. SİYASÎ…
…Valiler Dönemi (711-755). İlk İslâm fetihlerinin son…
...

…diğer bir görüşe göre ise hem baba hem anne tarafından…
…bir beldeye mensup olmayı da ifade eder. Nesep bilgisi…
…tarikat gibi hususlarla da ilgili olabilir. Nesep kelimesi…
…Kerîm’de “soy” anlamında iki yerde geçmektedir: “Sudan…
…“Sudan (meniden) bir insan yaratıp onu nesep ve…
…(el-Furkān 25/54); “Allah ile cinler arasında bir nesep…
…devrinde olduğu gibi İslâmî dönemde de ensâb bilgisiyle…
…müellifler ensâb bilgisi için “ilim” kelimesini…
…ensâb bilgisi için “ilim” kelimesini kullanmışlar,…
…hatta bir kısmı bu ilmi “yüce ve üstün ilim” gibi…
…kısmı bu ilmi “yüce ve üstün ilim” gibi ifadelerle…
…“yüce ve üstün ilim” gibi ifadelerle tanımlamışlardır. Ensâb…
…bilgisine verdikleri önem, içinde yaşadıkları siyasî ve sosyal…
…bir babadan geldiğine inanan insanların meydana getirdiği…
…bir babadan geldiğine inanan insanların meydana getirdiği kabile…
…kabul ediliyordu. Araplar için nesebe bağlılık ve ona…
…bağlılık ve ona duyulan ihtiyaç, âdeta bugünkü insanın kendi…
…ihtiyaç, âdeta bugünkü insanın kendi haklarını koruyan bir…
…ve bir vatana duyduğu ihtiyaç gibidir. Tabiat ve iklim…
…ihtiyaç gibidir. Tabiat ve iklim şartları da fertleri…
...

…On yaş büyük olduğu Hz. Âişe ile baba bir kardeştir. Esmâ,…
…müslüman olanlar arasında ve ilk müslümanlar içinde on…
…arasında ve ilk müslümanlar içinde on sekizinci sırada yer…
…I, 254). Zübeyr b. Avvâm ile evlenmiş ve ondan Abdullah,…
…rastlanmamaktadır. Onun adı ilk defa, Hz. Peygamber’in…
…emrini alınca herkesin istirahate çekildiği öğle sıcağında Hz.…
…onunla yalnız konuşmak istemiş, Hz. Ebû Bekir’in evde…
…Bekir’in evde bulunan Esmâ ile Âişe’nin sır saklamayı…
…kapların ağızlarını bağlamak için ip bulamayınca Esmâ…
…ağızlarını bağlamak için ip bulamayınca Esmâ babasının…
…kuşağı (nitâk) çıkarıp ikiye böldü; bir parçasıyla azık…
…karşılığında cennette sana iki kuşak versin” diye iltifat…
…sana iki kuşak versin” diye iltifat etmesi üzerine…
…Bir başka rivayete göre ise Hz. Peygamber ve Ebû…
…üçüncü gün mağarayı terkedip Medine’ye doğru yola çıkacakları…
…ağzını bağlayacağı ipi evde unuttuğunu anlayınca…
…anlayınca kuşağını ikiye bölerek kapların ağzını…
…hicret sırasında Resûlullah ile Hz. Ebû Bekir evden…
…I, 487; Taberî, II, 379; İbn Asâkir, s. 13). Hz.…
…Hz. Peygamber’le Ebû Bekir Medine’ye ulaştıktan bir müddet sonra…
...

…padişaha ait olduğunu ifade eden “âlî-şân, hümâyun,…
…pâdişâhî, şerif” veya itibarının yüksek olduğunu gösteren…
…şeref verdiğini ifade eden “şeref-iktirân”,…
…verdiğini ifade eden “şeref-iktirân”, mutlaka uyulması…
…gösteren “vâcibü’l-iz‘ân, vâcibü’l-imtisâl”;…
…“vâcibü’l-iz‘ân, vâcibü’l-imtisâl”; dünyanın itaat ettiği bir…
…vâcibü’l-imtisâl”; dünyanın itaat ettiği bir buyruk olduğunu…
…“cihân-mutâ‘”; güçlü bir itibarı bulunduğunu ifade eden…
…bir itibarı bulunduğunu ifade eden “kadr-tüvân”; tatbikine…
…emr-i münîf-i vâcibü’l-ittibâ‘; hükm-i şerîf ve hükm-i…
…sevki, vergi vb. devlet işlerine dair olan fermanlar doğrudan…
…padişahın emriyle hazırlanıp ilgili şahıslara gönderilirdi.…
…Fermanların büyük bir kısmı ise beylerbeyi, sancak beyi,…
…sancaktaki bir şehzadenin isteği ve gönderdiği müsvedde…
…telhisin üzerine kendi hattı ile (hatt-ı hümâyun) yazdığı…
…müsveddesinin hazırlanması için arzın üzerine ya sadece…
…belirten kısa bir notla işaret edilir, bazan da fermana…
…sahasına girdiğiyle de ilgiliydi. Meselâ arazi meseleleriyle…
…Meselâ arazi meseleleriyle ilgili fermanların müsveddeleri…
…verilen bir ferman özel itinayı gerektiriyorsa müsveddeyi…
...

…hüküm” demektir. Örfte ise sorulan dinî sorulara…
…müftüler tarafından yazı ile verilen cevaptır. Fıkhî bir…
…yetkili kişilerden sormaya istiftâ ( suâl ), fetvayı isteyene…
…istiftâ ( suâl ), fetvayı isteyene müsteftî ( sâil ), böyle…
…olarak cevaplandırmaya iftâ , verdiği fetva ile hükmü…
…iftâ , verdiği fetva ile hükmü açıklayana da müftî…
…çeşitli görüşlerden fetva için tercih edilene müftâ-bih ,…
…ve müsteftînin fetva isterken bilmeleri ve riayet etmeleri…
…gösteren tabirlere alâmâtü’l-iftâ ( alâmâtü’l-fetvâ ) denir.…
…hakkında bilgi edinilmek istenen bir konuda görüş sorma veya…
…(senden soruyorlar) ifadesi de (bk. M. F. Abdülbâkī,…
…genellikle, “Senden konuyla ilgili dinî hükmün ne olduğunu…
…Peygamber’in hadislerinde ve İslâmiyet’in ilk dönemlerinde fetva…
…hadislerinde ve İslâmiyet’in ilk dönemlerinde fetva yerine…
…kelimesinin kullanıldığı, istiftâ, iftâ terimlerinin de yaygın…
…kullanıldığı, istiftâ, iftâ terimlerinin de yaygın bir…
…aldığı şekliyle fıkhî bir işlem ve kurumu ifade eden terim…
…fıkhî bir işlem ve kurumu ifade eden terim anlamını…
…devam eden zaman dilimi içinde uygulamak zorunda olduğu…
…peygamberler aracılığı ile gönderilen ilâhî kitaplarda…
...

…Sözlükte “bir şeyi bilmek, iyi ve tam anlamak,…
…gelen fıkıh kelimesi ilim, fehim gibi yakın anlamlı…
…konuyu derinden kavrayan, ince anlayış sahibi kimse”…
…Kur’an’da, hadiste ve İslâm’ın ilk dönemlerinde fıkıh…
…hadiste ve İslâm’ın ilk dönemlerinde fıkıh…
…birlikte, Kur’an ve hadisin İslâm toplumunun iki temel bilgi…
…ve hadisin İslâm toplumunun iki temel bilgi kaynağı olması…
…dinî bilgiyi ve anlayışı ifade eden kavramlardan biri…
…biri olarak kullanılmış, İslâm toplumunda dinî bilginin…
…dinî bilginin gelişip alt ilim dallarının oluşmasına…
…(VIII.) yüzyılın sonlarından itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî…
…sonlarından itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî hayata…
…itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî hayata dair amelî…
…bilmeyi ve bu konuyu inceleyen bir ilim dalını ifade eden…
…ve bu konuyu inceleyen bir ilim dalını ifade eden bir terim…
…inceleyen bir ilim dalını ifade eden bir terim halini almaya…
…terim anlamının netleşmesi ise daha ileriki yüzyıllardadır.…
…netleşmesi ise daha ileriki yüzyıllardadır. Fıkıh…
…“fḳh” md.) genelde “bir şeyi iyi ve tam anlamak, kavramak,…
…sözlük anlamı çerçevesinde “iyi, doğru ve derinlemesine…
...

…yaratılışın gayesini Allah’a iman ve O’nun iradesine uygun…
…Allah’a iman ve O’nun iradesine uygun yaşama şeklinde…
…veya redde bağlı olarak insanları inananlar ve inanmayanlar…
…redde bağlı olarak insanları inananlar ve inanmayanlar diye iki…
…insanları inananlar ve inanmayanlar diye iki gruba ayırır…
…ve inanmayanlar diye iki gruba ayırır (el-A‘râf 7/87;…
…Bu temel ayırım dışında İslâmiyet insanlar arasında ırk, renk,…
…ayırım dışında İslâmiyet insanlar arasında ırk, renk, dil ve…
…mesajı kabul edenleri ifade etmek üzere mü’min ve…
…ve müslim kelimeleriyle îmân ve islâm köklerinin…
…kelimeleriyle îmân ve islâm köklerinin çeşitli fiil…
…ve hadislerde sıkça geçer. İslâm dinine inanmayan bütün…
…sıkça geçer. İslâm dinine inanmayan bütün grupları kapsayan…
…karşılığında ise Kur’an’da ve hadislerde…
…kullanılmış, kâfirler içinde de bazı gruplar kendi özel…
…nasrânî (Âl-i İmrân 3/67) ve nasârâ (bk.…
…5/14, 18) şeklinde; bu iki dinin mensupları ehl-i…
…2/101, 121, 144-146; Âl-i İmrân 3/19-20) tamlamasıyla;…
…“mecûsî” md.leri). Klasik İslâm hukuk doktrininde gayri…
…hükümlere esas olmak üzere inanç farklılıkları ve İslâm…
...