…bir terimdir. Buna göre bâtıniyye “gizli olanı ve bir şeyin iç…
…b. Ömer, s. 58, 82, 116) bâtıniyye kelimesi erken devir…
…ve bâtınî te’villerle ilgili literatürün teşekkülünü göz önünde…
…önünde bulundurmak suretiyle bâtıniyye teriminin hicrî IV. yüzyılın…
…İslâm düşünce tarihinde Bâtıniyye, nasları zâhir-bâtın…
…de kullanılmış ortak bir lakaptır. Âyet ve hadisleri sûfî…
…mutasavvıflara da bazan aynı lakap verilmiştir. Kaynaklar söz…
…konusu fırka ve zümrelere bu lakabın verilmesini, naslara zâhirî…
…Hicrî IV. yüzyıldan itibaren Bâtıniyye’yi tanıtmaya çalışan…
…eserlere dayanır. Ayrıca Bâtıniyye teşkilâtına girip…
…bizzat bu gruba mensup dâî ler tarafından yazılan eserlerin…
…mevcuttur. Bununla birlikte Bâtıniyye’yi gerçek yüzüyle ve ayrıntılı…
…ve Hasan Sabbâh gibi liderlere bağlı olduklarından…
…düşüncenin ve dolayısıyla Bâtıniyye’nin menşei konusunda ileri…
…ve Mu‘tezile âlimlerine göre Bâtıniyye’nin menşei Mecûsîlik, Sâbiîlik,…
…eski din ve kültürlerdir. Bâtıniyye bunların karışımından…
…yeni bir dindir. Nitekim bu mezhebin önemli simalarından Meymûn…
…teşkilâtlar kurmuşlardır. Bâtıniyye bu teşkilâtların en etkili…
…olanıdır. Mecûsîlik ile Bâtıniyye’nin inançları arasında büyük…
…ile Abdülkāhir el-Bağdâdî Bâtıniyye’yi hiçbir dine bağlı olmayan…
...

…yoksun bulunduğu, Bâtıniyye’nin İslâmiyet’i içten yıkmaya…
…konulara yer verilir. Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye ,…
…yer verilir. Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye , Deylemî’nin…
…verilir. Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye , Deylemî’nin 1307’de…
…ibarettir. Müellif, Bâtıniyye’yi red maksadıyla yazdığı bu…
…el-Ḥüsâmü’l-bettâr…
…el-Ḥüsâmü’l-bettâr li-meẕhebi’l-Ḳarâmiṭati’l-küffâr adlı…
…ettiğini ifade eden müellif, Bâtıniyye’yi red ve tenkit ederken…
…Deylemî eserinin başında Bâtıniyye’yi ve fikirlerini özet olarak…
…geçer. Birinci kısımda Bâtıniyye’nin kurucularının İslâm’a kin…
…İkinci kısımda Bâtıniyye fırkalarının, sayısı on beşe…
…bahsedilmektedir. Bunlar Bâtıniyye, Karâmita, Karmatiyye,…
…ve Gazzâlî’nin Feḍâʾiḥu’l-Bâṭıniyye adlı eserlerinden…
…zikretmiyorsa da Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ’nin…
…zikretmiyorsa da Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ’nin muhtevası bu…
…da Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ’nin muhtevası bu iki…
…b. Hasan ed-Deylemî, Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ve…
…b. Hasan ed-Deylemî, Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ve buṭlânih…
…ed-Deylemî, Beyânü meẕhebi’l-Bâṭınıyye ve buṭlânih (nşr. R.…
…303. Gazzâlî, Feḍâʾiḥu’l-Bâṭıniyye (nşr. Abdurrahman…
...

…Kuteybe’nin el-İḫtilâf fi’l-lafẓ ’ı (s. 67-68) takip eder.…
…bunlara Evzâî, Şu‘be, Leys b. Sa‘d, Dâvûd et-Tâî,…
…her iki imamın iman esasları listesinde yer alan konular hemen hemen…
…Kuteybe’nin el-İḫtilâf fi’l-lafẓ ile Teʾvîlü…
…b. Hanbel’in Kitâbü’s-Sünne ’leri, Ehl-i sünnet’in ilk…
…müslüman çoğunluğun hâkim mezhebi haline gelmeye başlamıştır.…
…ve Ehl-i sünnet mezhebini güçlendirmiştir. M. Watt,…
…müslüman çoğunluğunun mezhebi durumundadır. Ehl-i sünnet…
…, I, 455). Seksekî, Bâtıniyye’ce benimsenen metodu takip…
…bir şekilde ictihad etmek lâzımdır (İbn Hazm, IV, 111-112;…
…dışında genel prensipleri ve mezhebin itikadî görüşleri, zamanın…
…Ehl-i sünnet’in asıl literatürünü oluşturmakla birlikte…
…diye de bilinen Beyânü ʿaḳāʾidi Ehli’s-sünne…
…(Kahire 1987), Cüveynî’nin Lümaʿu’l-edille fî ḳavâʿidi…
…fi’l-intiṣâr li’l-fırḳati’s-Sünniyye ,…
…ʿUmdetü’l-ʿaḳāʾid li-Ehli’s-sünne ve’l-cemâʿa…
…a.mlf., el-İḫtilâf fi’l-lafẓ ( ʿAḳāʾidü’s-selef…
…Uṣûlü’d-dîn (nşr. H. Peter Linss), Kahire 1383/1963, s. 26,…
…, s. 52, 298. Seffârînî, Levâmiʿu’l-envâri’l-behiyye , Beyrut,…
…Bedrân, el-Medḫal ilâ meẕhebi’l-İmâm Aḥmed b. Ḥanbel ,…
...

…gerginleşmiştir. Kurtarıcı liderler ve adaletli idareciler…
…özelliklere sahip karizmatik liderlerin geleceğini iddia eden…
…Mütekellife en-Nâıtiyye, Leylâ bint Kumâme el-Müzeniyye,…
…el-Kindî, Butayn el-Leysî ve Abdullah b. Nevf’ten…
…teşekkül etmekteydi. Hind ve Leylâ’nın evinde toplantılar…
…mânalar olduğunu iddia eden Bâtıniyye-İsmâiliyye, İslâm tarihinde…
…ve daha çok İsmâiliyye mezhebinin mensuplarınca…
…ve evlâdına intikali, fırka liderlerinin geleceği bilmesi,…
…elde edileceğini iddia eden Bâtıniyye ve dinî bir sembol olarak…
…özelliği sergilemektedir. Bâtıniyye’nin genellikle Basra ve…
…koymuş, onları açıktan lânetlemiştir. Aynı zamanda Kur’ân-ı Kerîm…
…on ikinci imamdan da kendi liderlerine geçtiğini iddia eden Azâfire…
…Keşfü esrâri’l-Bâṭıniyye (Kahire 1939) ve Muhammed…
…b. Hasan ed-Deylemî’nin Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye…
…Hasan ed-Deylemî’nin Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye (İstanbul 1938)…
…Beyânü meẕhebi’l-Bâṭıniyye (İstanbul 1938) adlı…
…Ġulâtü’ş-Şîʿati’l-Bâṭıniyye fî bilâdi’ş-Şâm (Amman…
…Abdurrahman b. Muallâ el-Luveyhık’ın el-Ġulüv fi’d-dîn , Rainer…
…el-Hammâdî, Keşfü esrâri’l-Bâṭıniyye (nşr. M. Zâhid Kevserî),…
…X, 10-11. Browne, LHP , I, 310-336; II, 195.…
...

…Zeynüddin gibi lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid…
…şeklindeki okuyuşu ( el-Lübâb , II, 379), son dönem tarih…
…hem mensubu bulunduğu Şâfiî mezhebini güçlendirme hem de -daha…
…, el-Müstaẓhirî ( Feḍâʾiḥu’l-Bâṭıniyye ), el-İḳtiṣâd…
…Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh ’ı ve diğer…
…son bulduğu belirtilir. Louis Massignon ve Robert Chidiac,…
…etrafından üretilmiş mistik literatürün bir parçası olarak…
…veya milletlerinin mezhebine taassupla bağlananları…
…bulmaya çağırır; kendi mezhebini zihnî ve aklî…
…de (Ferîd Cebr, el-Meşriḳ , LIII/6, s. 687; Ali Sâmî en-Neşşâr,…
…Bu anlayışı Yunan mantığı lehine değiştirenlerin ilki Gazzâlî…
…çıkmasıdır (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
…XII. yüzyılda yapılmış olan Latince çevirisinde eserin tanıtım…
…sadık kalarak (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
…III, 1099-1100; Gardet, La Cité musulmane , s. 306).…
…daha çok Eş‘ariyye mezhebini benimsediği bilinmektedir.…
…vermiş, bu sebeple İslâm literatüründe genellikle İbâhiyye diye…
…sonucu değil Allah’ın lutfu olacaktır. Buna karşılık…
…Buna karşılık Gazzâlî laik ahlâkın faydacılıktan…
…bütün pragmatik eğilimli laik ahlâk anlayışlarının içine…
...

…daha yaygındır. İslâmî literatürde genellikle bu tür davranış…
…işleri yapması”dır ( Lisânü’l-ʿArab , “ʿabd” md.;…
…kullanıldığı belirtilir ( Lisânü’l-ʿArab , “nsk”, “dʿav”,…
…Dinî Törenler Kitabı da “Li Chi” şeklinde bir terkiple…
…anlamına gelen Grekçe leitourgia dan türetilmiş liturgy…
…leitourgia dan türetilmiş liturgy (Fr. liturgie) kelimesi…
…türetilmiş liturgy (Fr. liturgie) kelimesi kullanılmaktadır.…
…yanında diğer âyinler, Latince sacramentum dan (and,…
…pekişen bağ” anlamındaki Latince re-ligare kelimesinden…
…bağ” anlamındaki Latince re-ligare kelimesinden türetildiği…
…, “scd”, “ʿabd” md.leri. Lisânü’l-ʿArab , “ḫşʿa”, “ḫḍʿa”,…
…A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (trc.…
…Theories (trc. H. J. Rose), London 1935, s. 262-282. H.-J.…
…Richard – Clara Winston), London 1967, s. 20-28, 30-39. E.…
…Understanding Religion , London 1983, s. 78-107. E.…
…Forms of Religious Life (trc. Karen E. Fields), New…
…(ed. S. G. F. Brandon), London 1970, s. 652-653. a.mlf.,…
…, s. 654. J. H. Miller, “Liturgi”, New Catholic Encyclopedia…
…adlı ilkbahar ve tanrıça Lakşmi için kutlanan “divali” adlı…
…ve Mahayana adlı iki büyük mezhebiyle aynı dinin bünyesindeki…
...

…Teymiyye’nin bölgede Hanbelî mezhebinin gelişimine önemli katkıları…
…devresine giren Hanbelî mezhebinin merkezi durumundaydı. İlk…
…el-Melikü’l-Mansûr Lâçin’in hâkimiyeti döneminde…
…halkası oluştu. Şâfiî mezhebine mensup Sübkî ailesinin,…
…ile, talâk konusunda Hanbelî mezhebinin klasik görüşlerinin aksine…
…(aş.bk.), hem Hanbelî mezhebindeki hâkim görüşün hem de diğer…
…sonra Hanbelî mezhebinin gelişim seyrinde bir…
…b. Hanbel’den sonra Hanbelî mezhebine en büyük canlılık ve…
…bugün sadece Hanbelî mezhebi coğrafyasında değil bütün…
…Teymiyye’nin eserlerinin bir listesini Esmâʾü müʾellefâti…
…es-Sa‘dî et-Tenbîhâtü’l-laṭîfe fîmâ iḥtevet…
…1973], s. 91-131), Henri Laoust La profession de foi d’Ibn…
…s. 91-131), Henri Laoust La profession de foi d’Ibn…
…Muvâfaḳatü ṣaḥîḥi’l-menḳūl li-ṣarîḥi’l-maʿḳūl olarak;…
…Muḫtaṣaru Minhâci’s-sünne li’bn Teymiyye (I-II, Medine…
…Muvâfaḳatü ṣaḥîḥi’l-menḳūl li-ṣarîḥi’l-maʿḳūl (…
…( Muvâfaḳatü ṣarîḥi’l-maʿḳūl li-ṣaḥîḥi’l-menḳūl , Derʾü…
…( Taḥḳīḳu’l-is̱bât li’l-esmâʾ ve’ṣ-ṣıfât ve…
…el-Fıkī, Kahire 1982). 13. Beyânü telbîsi’l-Cehmiyye fî…
…Geneviève Gobillot, L’épître du discours sur la fiṭra…
...

…ilgisini kestiği ve lânetlediği Ebü’l-Hattâb el-Esedî ile…
…gizli ihtilâl teşkilâtı mezhebin yayılmasında büyük rol…
…İsmâiliyye’ye geçmiştir. Mezhebi Yemen’de yaymakla…
…amcazadesi Heysem’i mezhebi yaymak için Sind’e gönderen…
…imamın yokluğunda hareketin liderleri kendilerini hüccet olarak…
…Yemen’deki iki devletin lideri, Ali b. Fazl ve İbn…
…“emîrü’l-mü’minîn” ve “Mehdî-Lidînillâh” unvanlarıyla halife ilân…
…Ebû Tâhir el-Cennâbî’nin liderliğindeki Karmatîler de Muhammed b.…
…ancak dördüncü halife Muiz-Lidînillâh tarafından…
…Abdülmelik b. Attâş’ın liderliğinde Orta İran’da, Yemen ve…
…dolayı İsmâiliyye uzun süre Bâtıniyye ismiyle anılmıştır. Bu…
…Öze ulaşmak için mutlaka mezhebin prensiplerine uygun…
…ilkesi çerçevesinde kün lafzının müennesi ve bu emrin sonucu…
…kalem ve arş, nefis yerine levh ve kürsî gibi İslâmî…
…daveti, dördüncü halife Muiz-Lidînillâh dönemine kadar bu kozmoloji…
…ve uygulanmıştır (bk. BÂTINİYYE ). Fâtımîler’in…
…Müsta‘lî toplumu Fâtımî dinî literatürünü büyük ölçüde muhafaza etmiş,…
…farklılıkları sebebiyle dinî literatürlerinin çoğu kaybolmuştur. Fırka…
…bünyesindeki en önemli mezhebî inkılâplardan biri, 17…
…ederek seleflerini açıktan lânetledi, mensuplarına şeriatı…
...

…bir kavim olarak tanıtır ( Lisânü’l-ʿArab , “ḳrmṭ” md.).…
…( Tarih , IV, 174, 183, 184) Libya’dan getirilen Garamalılar yahut…
…geldiği, Karmatîler’in ve liderleri Hamdân’ın Arap asıllı olduğu…
…, I, 156). Louis Massignon ismin Vâsıt’taki…
…Vâsıt’taki mahallî Ârâmî lehçesinde “gizleyen, hileci”…
…kullanan yeni Karmatî lideri Halep’e yaptığı başarısız…
…Taberistan’daki mahallî liderleri kendi düşüncesine çekmeyi de…
…Fakat bu tarihte liderliği ele geçiren Ebû Tâhir…
…Fâtımî Halifesi Muiz-Lidînillâh, 341 (953) yılında hilâfet…
…tarafından desteklenen liderleri Ebû Tâhir el-Cennâbî’nin…
…kabilesinin Müntefiḳ kolunun lideri Asfar Karmatîler’i kesin bir…
…462’de (1069-70), Lahsâ bölgesinin kuzey kesiminde…
…Benî Mürre b. Âmir kolunun lideri Abdullah b. Ali el-Uyûnî…
…birlikte mağlûp ederek Lahsâ şehrinde sıkıştırdı. Yedi…
…diye anılan fırkanın lideri olup ikisi Büveyhîler’e…
…Katîf’in güçlü bir ailesinin lideri ve Ebû Saîd el-Cennâbî’nin…
…vazgeçilmiş ve Mekke’den Lahsâ’ya gelen hacılar için zengin…
…(1182) Sind’e girdi. Debül Limanı dahil bütün Aşağı Sind…
…ortaya çıkışından önceki Bâtıniyye’nin dinî anlayışıyla paralellik…
…merhaleleri ifade eder (bk. BÂTINİYYE ). Literatür. İslâm…
...

…Mâtürîdî Hanefî mezhebinin dördüncü, hatta üçüncü kuşak…
…anlaşılmaktadır. Ayrıca Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin…
…görülmemektedir. Ebü’l-Leys, kendi eserinde hiçbir…
…Kutluboğa, Kefevî, Zebîdî, Leknevî gibi âlimler aynı tarihi…
…ayırdığı cildinde Hanefî mezhebi âlimleri arasında övgü dolu…
…intikal eden Eş‘arî’nin mezhebinin yayılmasına karşılık…
…yakınır ve bunun sebebinin lafız ve mânalarının anlaşılır…
…itikadda Mu‘tezile mezhebini benimsemelerinin büyük…
…(iki grubun lideri) tabiri ise ( el-Ḳand , s.…
…zâhir ve bâtın ilimlerinde lider konumunda olduğunu…
…Mu‘tezile, Havâric ve Bâtıniyye gibi İslâmî mezheplere karşı…
…bile Mâtürîdî bu ekolün lideri olarak görülmemekteydi. Zira…
…Mâtürîdî’nin Ehl-i sünnet mezhebine verdiği güçlü desteğe karşı…
…mensuplarına Mâtürîdiyye lakabını takmışlardır ( Mesâlik , VI,…
…40-41). Osmanlı âlimlerinden Lâlezârî, Fâtiha sûresinin 5. âyeti…
…3. Reddü Evâʾili’l-edille li’l-Kâʿbî (bir iktibas için…
…4. Reddü Tehẕîbi’l-cedel li’l-Kâʿbî . 5. Beyânü…
…li’l-Kâʿbî . 5. Beyânü vehmi’l-Muʿtezile . 6.…
…. 6. Reddü Vaʿîdi’l-füssâḳ li’l-Kâʿbî . 7.…
…. 7. Reddü’l-Uṣûli’l-ḫamse li-Ebî ʿÖmer el-Bâhilî . Bu…
...