…Mehmed, Ebüssuûd’un da bir künye veya lakap olduğu…
…da bir künye veya lakap olduğu anlaşılır. Bu künyeyi…
…kaynaklarda yeterli bilgi yoktur. Ebüssuûd Efendi,…
…padişah olmasından kısa bir süre sonra İstanbul’a davet…
…civarında kendisi için bir tekke inşa ettirilmiştir (bu…
…“hünkâr şeyhi” diye de bilinir. Annesi Sultan Hatun,…
…belirttiğine göre ise bizzat Ali Kuşçu’nun kızıdır.…
…dedesinin İmâd lakabının İmâdüddin’in kısaltılmış…
…ve bazı kaynakların verdiği bilgilere göre Kemalpaşazâde’den ders…
…Dâvud Paşa Medresesi’nde, bir yıl sonra da Mahmud Paşa…
…tayin edildi (931/1525). Bir yıl sonra Bursa Sultâniye…
…Bursa Sultâniye pâyesine lâyık görülen Ebüssuûd Efendi…
…“Müftî Medresesi” diye bilinen medreseye müderris oldu. Beş…
…ve kademeleri sistematik bir düzene kavuşturmaya çalıştı.…
…kadar sistemli bir mülâzemet usulü yoktu. Bu…
…usulü yoktu. Bu durum birtakım şikâyetlere yol açınca…
…daha sonra da yedi yılda bir mülâzemet usulünü…
…adlı tefsirinin bir bölümünü Kanûnî Sultan…
…müderrislerden uygun görülen birinin bu makama gelebilmesi için…
…olumsuz gelişmelere uygun bir ortam hazırladı. Yirmi…
...

…Sözlükte “bir işle uğraşmayı bırakıp boş…
…Sözlükte “bir işle uğraşmayı bırakıp boş kalmak” anlamına gelen…
…kelimesi hukuk dilinde bir şahsın gayri menkul mal…
…üzerindeki tasarruf hakkını bir başkasına terk ve tefvîz…
…Ferâğda bulunana fâriğ , lehine ferâğda bulunulan kişiye de…
…bulunulan kişiye de mefrûğ leh denir. Osmanlı hukukunda…
…hukukunda mîrî arazi ve icâreteyn li vakıf malları üzerinde…
…mîrî arazi ve icâreteyn li vakıf malları üzerinde…
…için mülkiyet hakkına benzer bir tasarruf hakkı tesisine…
…bu tasarruf hakkının başka bir kişiye terk ve devrini ifade…
…terk ve devrini ifade eden bir terim olarak kullanılmıştır.…
…satımı anlamında da geçmekle birlikte hibe, temlik ve satımda mülk…
…üzerindeki mülkiyet hakkının bir başkasına devri, ferâğda ise…
…ferâğda ise çıplak mülkiyeti bir başkasına ait olan belirli…
…iki açıklama yapılır. Birincisi, ferâğ akdinin ivazlı bir…
…ferâğ akdinin ivazlı bir akid ve bir nevi kira…
…akdinin ivazlı bir akid ve bir nevi kira (icâre) akdi…
…devrini içeren tefvîz ve icâreteyn usulleri bir nevi kira akdi…
…tefvîz ve icâreteyn usulleri bir nevi kira akdi olarak, bu…
…bu hakkını belli bir bedel karşılığında başkasına…
...

…Türkçe bir kelime olan gedik “eksik,…
…ise Osmanlı sarayında belli bir görev ve imtiyaz mânasını…
…ve tasarruf edilen müktesep bir hak gibidir. Bunun için özel…
…baş câriyeden sonra önemli bir imtiyaza sahip olan “gedikli…
…iktisadî olanlardır. Hukukî bir terim olarak gedik hakkı…
…VI. (XII.) yüzyıldan beri bilinmektedir ve menşeini de İslâm…
…arazi üzerinde bu arazinin mutasarrıfı tarafından meydana getirilen…
…kiracılık hakkı) veren mülk bina, ağaç ve benzeri şeylere…
…ve gedik hakkına benzeyen bir tasarruf şeklidir ve “bir…
…bir tasarruf şeklidir ve “bir gayri menkulün rakabesi…
…rakabesi üzerinde, o akar lehine tamir veya başka bir…
…akar lehine tamir veya başka bir maksatla verilen belli bir…
…bir maksatla verilen belli bir meblağ para karşılığında…
…devrede incelemek gerekir. Birinci devre, ticaretin inhisarı…
…süknânın “oturmak” anlamında bir masdar olduğunu belirttikten…
…ve “karar” şartıyla ilhak ve bina ettikleri raf, dolap ve…
…sicillerinde de buna yakın bir ifadeyle, “Âlât-ı lâzimeden…
…yakın bir ifadeyle, “Âlât-ı lâzimeden ibarettir” diye tarif…
…ve her sene cüzî bir kira bedeli vererek devamlı…
…olmayı istiyorlardı. Böyle bir kira akdi yapıldığı takdirde…
...

…kira bedeli” anlamına gelen icâreteyn vakıf hukukunda, vakıf olan…
…vakıf hukukunda, vakıf olan bir akarın gerçek kıymetine…
…verilen vakıf mallara “icâreteynli vakıflar, icâreteynli…
…“icâreteynli vakıflar, icâreteynli akārât-ı mevkūfe,…
…akārât-ı mevkūfe, icâreteynli müsakkafât ve müstegallât-ı…
…olan bu vakıfların ve icâreteyn muamelesinin Osmanlı Devleti…
…Menşei ve Gelişmesi. İcâreteynin Osmanlı uygulamasında ne…
…da konuyu ayrıntılı biçimde açıklamamışlar ve ihdas…
…hakkında bazan tahminî bilgilerle yetinmişlerdir. Bir kısmı…
…bilgilerle yetinmişlerdir. Bir kısmı 1020 (1611) tarihini…
…kısmı 1020 (1611) tarihini icâreteynin başlangıcı olarak…
…Berki, Vakıflar , s. 34-35) bir kısmı da bunu 1000 (1591)…
…ileri sürülmesinin bir sebebi de bazı…
…icâre-i müeccele ile icarı icâreteynden farklı mütalaa etmesidir.…
…mütalaa etmesidir. Halbuki icâreteyn, icâre-i muaccele ve icâre-i…
…Meşrepzâde’nin Câmiu’l-icâreteyn adlı kitabında buna dair…
…adlı kitabında buna dair birçok örneğe rastlanır. Hatta…
…örneğe rastlanır. Hatta icâreteynli evkafa “icâre-i muaccele ve…
…evkāf” da denmektedir. İcâreteyn usulünün menşeini, Osmanlı…
…Evkaf Nizamnâmesi de icâreteynle alâkalı hükümleri “İcâre-i…
...

…Sözlükte “yer değiştirmek, bir yerden diğer bir yere…
…bir yerden diğer bir yere göçmek” anlamına gelen…
…hukuk dilinde genelde bir hakkın belirli kimselere…
…ve borçlar hukukunda bir borç yahut alacağın bir…
…bir borç yahut alacağın bir zimmetten diğerine geçmesini…
…ve Osmanlı Uygulamasında. Bir mülkün veya hakkın, mâlikin…
…yahut hak sahibinin ölümüyle birlikte belirli kimselerin mülkiyet…
…(çıplak mülkiyet) birlikte tasarruf hakkının da…
…irsâdî vakıf arazileri, icâreteynli ve icâre-i vâhide-i kadîmeli…
…tasarruf hakkının, mutasarrıfının ölümü halinde yetkili…
…konusu arazi ve akarlarda bir önceki mutasarrıfın sahip…
…ve akarlarda bir önceki mutasarrıfın sahip olduğu tasarruf…
…hısımlara geçmesidir. Böyle bir hak, örf ve âdete binaen…
…Böyle bir hak, örf ve âdete binaen devletçe verilen müsaade…
…daha önceleri devletle arazi mutasarrıfları arasındaki münasebetin kira…
…olduğu belirtilmekle birlikte bu tesbit sadece icâreteynli…
…birlikte bu tesbit sadece icâreteynli vakıflar açısından doğrudur.…
…975’te (1567-68) yapılan ise icâreteynli vakıfların intikaline de…
…demek olan çift akçesi bir nevi icâre-i müeccele…
…kiracı gibi kabul edilen mutasarrıfın ölümünden sonra, kira…
...

…değişik süreçlerden geçmiş bir maliye hukuku terimi olup…
…vakıf tabiri de uzun süreli bir kira sözleşmesiyle…
…arsası/arazisi üzerinde bina yapılmasına / ağaç…
…akarların kısa süreli ve bir defaya mahsus kiraya…
…verilmesi esas olmakla birlikte (bk. İCÂRE-i VÂHİDE ),…
…kaydıyla hem peşin bir meblağ hem de yıllık kira…
…için vakıf arsanın veya binanın gerçek değerine yakın bir…
…gerçek değerine yakın bir meblağla her yıl sonunda da…
…her yıl sonunda da cüz’î bir kira bedeli alınarak kiraya…
…yoluna gidilmişti (bk. İCÂRETEYN ). Bunun da işletilemediği…
…durumlarda yine bir tür uzun süreli kiralama…
…-kendi mülkü olmak üzere- bina yapmasına ve ağaç dikmesine…
…İcâre-i vâhideli bir vakıf akarın mukātaaya…
…gelir veya karz-ı hasen gibi bir yolla ödünç temin…
…mahsuben vakfı imar edecek bir tâlibin çıkmaması ve…
…faydalanmaya elverişli başka bir malla değişmenin mümkün…
…vakfın yerinde mülk bina yapma veya ağaç dikme şartı…
…veya ağaç dikme şartı içeren bir tür uzun süreli kira…
…kira müddetini yapılan bina veya dikilen ağaçların ömrü…
…arsanın kıymetine yakın bir para ve ayrıca her sene…
...

…Sözlükte “ilâve etme ve birleştirme” anlamlarına gelen şüf‘a…
…satım veya bu hükümdeki bir akidle alınmış taşınmaz veya…
…özel mülkiyete konu bir malı müşteriye mal olduğu…
…kişinin malına ikinci bir malı eklemesi sebebiyle…
…ileri sürülen mal meşfûun bih , şüf‘a hakkına konu malı…
…alma hakkını vurgulayan Latince “preemptio” (Fr. preémption,…
…şüf‘anın hukuk tarihinde birçok amaca hizmet eden değişik…
…tutuluyor, böylece yabancı bir kimsenin aileye veya…
…Ortaçağ’larda bu hak bir taraftan bu amacı…
…takdirde bedelin belirli bir kısmını iade etmek suretiyle…
…altında incelemek mümkündür. Birincisi kanunî şüf‘a, ikincisi akdî…
…müzayedelerde çok ucuz bir fiyata ihale edilen şâyi bir…
…bir fiyata ihale edilen şâyi bir hisseyi diğer paydaşların…
…kendisine satılmasını bilhassa arzu ettiği şâyi bir…
…bilhassa arzu ettiği şâyi bir hissenin yahut kıymetli bir…
…bir hissenin yahut kıymetli bir eşyanın bir gün satılması…
…yahut kıymetli bir eşyanın bir gün satılması ihtimaline…
…hakkı veya tesis edeceği bir şüf‘a mukavelesiyle garanti…
…her devirde baskın gelmiş, birçok ülkede olabildiğince sınırlı…
…hukuk doktrininde geniş biçimde tartışılmakla birlikte…
...

…“ileri geri hareket etme, bir durumdan başka bir duruma…
…etme, bir durumdan başka bir duruma geçme; kazanmak için…
…hukukî işlemleri belirten bir terimdir. Fıkıh…
…belirten bir terimdir. Fıkıh literatüründe bu çerçeveyi aşan…
…kapsayacak genişlikte bir kavram olduğu söylenebilir.…
…veya aynı kökten türetilen birçok terim bulunmaktadır.…
…“tasarruf işlemleri”, icâreteynli vakıf sahiplerinin…
…ifade etmek üzere “mutasarrıf”, mahfuz hisse sahibi…
…veya değerlendirme amacıyla bir yere ayırdığı yahut emanet…
…yahut emanet ettiği parasal birikimler tasarruf diye anılmış ve…
…ifade eden akid terimi fıkıh literatüründe vasiyet, talâk ve yemin gibi…
…işlemleri de kapsayacak biçimde kullanılmıştır. Tasarruf…
…haksız fiil diye bilinenler ağırlıklı yer tuttuğu ve…
…naklen İbn Âbidîn, IV, 479) bir kısım çağdaş yazarlar…
…ayrılmıştır. Temlîkât bir malın veya menfaatin…
…her ikisinin veya sadece birinin istediği an feshedebildiği…
…açısından da bu ayırım özel bir öneme sahiptir (ayrıca bk.…
…; ŞART ; TEMLİK ). BİBLİYOGRAFYA: Türk Hukuk Lûgatı , Ankara…
…BİBLİYOGRAFYA: Türk Hukuk Lûgatı , Ankara 1998, s. 323-324.…
…en-Naẓariyyetü’l-ʿâmme li’l-mûcebât ve’l-ʿuḳūd…
...