Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

DAYI AHMED HOCA الداي أحمد خوجة
Tunus dayısı.

BİD‘AT البدعة
Asr-ı saâdet’ten sonra ortaya çıkan, şer‘î bir delile dayanmayan inanç, ibadet, fikir ve davranışlar hakkında kullanılan bir terim.

İSTİRSÂL الاسترسال
Akidlerde bedeli belirlemenin güvene dayalı olarak karşı tarafa bırakılmasını ifade eden fıkıh terimi.

MÜNECCİME المنجّمة
Âlemin yıldızlar tarafından yaratılıp yönetildiğini, yıldızların konum ve hareketlerine dayanarak gaybî bilgilere sahip olduklarını ileri sürenlere verilen isim.

TEVLİYE التولية
Alış fiyatı veya maliyet üzerine kâr koymadan yapılan güvene dayalı satış sözleşmesi; kamu görevine tayin.

ABDULLAH b. MEYMÛN el-KADDÂH عبد الله بن ميمون القدّاح
İsmâiliyye’nin dayandığı Bâtınî akîdeyi vazedip geliştirenlerden biri.

EBCED أبجد
Arap alfabesinin ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi.

EBDÂN الأبدان
Emeğe dayalı iş ortaklığı anlamında İslâm hukuku terimi.

MUKĀSEME المقاسمة

Haraç arazisi mahsulünün belli bir oranının tahsili esasına dayalı vergi usulünü ifade eden fıkıh terimi.bk. HARAÇ الخراج

MÜCERREBÂT المجرّبات

Tecrübeye dayanan, tekrar edilen deneyler sonunda verilen hüküm anlamında mantık terimi.bk. ZARÛRİYYÂT الضروريّات

TEÂVÜN التعاون

bk. TESÂNÜD; YARDIMLAŞMA

BAHRÜ’l-HAKĀİḲ ve’l-MEÂNÎ بحر الحقائق و المعاني
Necmeddîn-i Dâye’nin (ö. 654/1256) başladığı ve Alâüddevle-i Simnânî’nin (ö. 737/1336) tamamladığı Arapça işârî Kur’an tefsiri.

MÜEVVEL المؤوّل
Zannî delile dayanılarak mânalarından biri tercih edilen müşterek lafız anlamında fıkıh usulü terimi.

SULH الصلح
Barış esasına dayalı uluslararası ilişkileri ve bu amaçla yapılan antlaşmaları ifade eden bir terim.

TEVEKKÜL التوكّل
Allah’a güvenip dayanma anlamında terim.

BAHÂÎLİK البهائية
İran’da Mirza Hüseyin Ali (ö. 1309/1892) tarafından kurulan ve görüşleri itibariyle İslâm kültürüne dayanmakla beraber İslâm dairesinden çıkmış bulunan bir mezhep.

FALAKA فلقه
Ayak tabanlarına uygulanan dayak cezası için geliştirilmiş alet.

GULÜV الغلوّ
Kur’an ve Sünnet’e dayalı yaygın İslâm anlayışının sınırlarını aşan inanç ve telakkileri nitelemek için kullanılan bir terim.

HAKSIZ İKTİSAP
Hukukî bir sebebe dayanmadan bir şahsın mal varlığının başkası aleyhine çoğalması.

HİLF الحلف
Câhiliye döneminde Araplar arasında yapılan ittifak; dostluk ve dayanışma yemini.