MECLİS-i VÂLÂ-yı AHKÂM-ı ADLİYYE
II. Mahmud’un kurduğu, reformları planlayıp icrasını denetleyen yüksek yasama ve yargı organı.
NİZÂMİYE MAHKEMELERİ
Tanzimat’tan sonra kurulan ve şer‘î hususlar dışındaki davalara bakan mahkemeler.
MAHKEME
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Diğer çizim/tanzimat-4.jpg)
TANZİMAT
Sultan Abdülmecid’in yayımladığı mülkî ıslahat programı ve bunun uygulandığı dönem.
MEZÂLİM
İslâm devletlerinde en yüksek idarî-adlî yargı ve denetleme kurumu.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Minyatür/divan-i-humayun-1.jpg)
DÎVÂN-ı HÜMÂYUN
Osmanlı devlet yönetiminde XV. yüzyıl ortasından XVII. yüzyılın ilk yarısına kadar en önemli karar organı.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/sura-yi-devlet-1.jpg)
ŞÛRÂ-yı DEVLET
1868’de idarî yargı ve danışma organı olarak kurulan meclis.