…175, “Zekât”, 98, 100; Ebû Dâvûd, “Ṣalât”, 1). Fıkıh…
…haline gelmesinin tarihini Ebû Hanîfe zamanına kadar…
…dönem Hanefî usulcüleri Ebû Hanîfe’nin tarifini, Şâfiî…
…ve bu alanda ayrı bir literatür oluştuğu için yukarıdaki…
…“İslâm hukuku” (İng. Islamic law, Fr. droit musulman),…
…vardır. a) Roma hukuku laik karakterli olup şahıslar,…
…sosyalist hukuklar, common law) nazaran büyük bir…
…İA , IV, 601-608; Hel li’l-ḳānûni’r-Rûmî, teʾs̱îrun…
…metotla tedvin edilen fıkıh literatüründe benzer hukukî mesele ve…
…yapılmamış olmakla birlikte literatürde, kamu hukuku kavramına yakın…
…Resûl-i Ekrem’in toplum lideri olarak benimsenip davet…
…bu sayı artmaktadır. Meselâ Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’nin…
…Hz. Âişe’dir. İçlerinde Hz. Ebû Bekir, Osman, Ebû Mûsâ,…
…Hz. Ebû Bekir, Osman, Ebû Mûsâ, Talha, Zübeyr gibi…
…açmıştır. Hz. Ömer’in Ebû Mûsâ el-Eş‘arî’ye gönderdiği…
…istedi ve yazıların aslı Ebû Bekir b. Muhammed b. Amr b.…
…c) Enes b. Mâlik, Halife Ebû Bekir’den vergi ve zekâtla…
…g) Hz. Ömer’in biri Ebû Mûsâ’ya, diğeri Muâviye’ye…
…Halife Hz. Hasan’ın Muâviye lehine hilâfetten çekilmesiyle…
…alanında Kitap ve Sünnet’in lafız ve ruhundan sapmalar…
...

…Zeynüddin gibi lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid…
…lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid olmakla birlikte onun…
…büyük çoğunluğuna göre Ebû Hâmid, babasının mesleğine…
…şeklindeki okuyuşu ( el-Lübâb , II, 379), son dönem tarih…
…es-Sübkî, bunun İmam Ebû Nasr el-İsmâilî olduğunu…
…Abdülkerîm es-Sem‘ânî, Ebû Nasr’ın Gazzâlî’nin…
…s. 77, dipnot 2). Sem‘ânî, Ebû Nasr’ın da dahil olduğu…
…biri haline gelen Ebû Ali el-Fârmedî’den öğrenim…
…109). Kendisinin de, “Şeyh Ebû Ali el-Fârmedî’den duydum”…
…Ebü’l-Vefâ İbn Akīl ve Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî’nin de…
…İbn Akīl ve Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî’nin de bulunduğu (İbnü’l-Cevzî,…
…(Zebîdî, I, 9). Öte yandan Ebû Ali el-Fârmedî ile ilişkisi…
…Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh ’ı ve diğer…
…’ı ve diğer eserleriyle Ebû Tâlib el-Mekkî’nin…
…’u, Cüneyd-i Bağdâdî, Ebû Bekir eş-Şiblî, Bâyezîd-i…
…son bulduğu belirtilir. Louis Massignon ve Robert Chidiac,…
…etrafından üretilmiş mistik literatürün bir parçası olarak…
…Bağdat’a döndü. Nitekim Ebû Bekir İbnü’l-Arabî…
…Mayıs-Haziran 1097’dir; bk. Ebû Bekir İbnü’l-Arabî, s. 30).…
…de (Ferîd Cebr, el-Meşriḳ , LIII/6, s. 687; Ali Sâmî en-Neşşâr,…
...

…çoğulu olan âhâd la beraber bulunduğunda ise…
…Meliki Necâşî’ye, Hâtıb b. Ebû Beltea’yı İskenderiye Meliki…
…, s. 408-410); Resûlullah’ın Ebû Ubeyde b. Cerrâh’ı…
…olarak, bir ninenin Hz. Ebû Bekir’den torununa ait…
…verdiğine dair haberine Ebû Bekir’in şâhid istemesi,…
…dair ilk bilgiler Ebû Hilâl el-Askerî’nin…
…ettiğini düşündürmektedir. Ebû Hanîfe ve Ebû Yûsuf, haber-i…
…Ebû Hanîfe ve Ebû Yûsuf, haber-i vâhid…
…haberlerdir ki bunlar “sahîh lizâtihî, sahîh ligayrihî, hasen…
…“sahîh lizâtihî, sahîh ligayrihî, hasen lizâtihî, hasen…
…sahîh ligayrihî, hasen lizâtihî, hasen ligayrihî”…
…hasen lizâtihî, hasen ligayrihî” kısımlarına ayrılır (Tâhir…
…“Îmân”, 17, “İstiʾẕân”, 21), Ebû Dâvûd da es-Sünen ’inde…
…vâhid konusunda geniş bir literatür bulunmaktadır. Haber-i vâhid…
…ve ḥücciyetühû (yüksek lisans tezi, 1397/1977,…
…(yüksek lisans tezi, 1987, Câmiatü İmam…
…“Ḫaber-i Vâḥid kî Ṣıḥḥat key Liyey Râvî key Şerâʾiṭ” ( a.g.e. ,…
…BİBLİYOGRAFYA: Lisânü’l-ʿArab , “vḥd” md.…
…Adî, el-Kâmil , I, 164. Ebû Hilâl el-Askerî, el-Evâʾil…
…Kahire 1970, I, 107-134. Ebû Ca‘fer et-Tûsî,…
...

…19, “Ḫuṣûmât”, 2; Ebû Dâvûd, “Büyûʿ”, 66; Tirmizî,…
…(Buhârî, “Büyûʿ”, 48; Ebû Dâvûd, “Büyûʿ”, 66; Şevkânî,…
…teşkil etmiş, sonuçta fıkıh literatüründe hacrin mahiyeti ve…
…İkincisi, tasarrufun lüzum ve nefâzının engellenmesi…
…Hacir sebepleri klasik literatürde (özellikle Şâfiî ve Hanbelî…
…(özellikle Şâfiî ve Hanbelî literatüründe), kişinin kendi yararını…
…değerlendirmiştir. Ebû Hanîfe’ye ve Züfer’e göre…
…(semâvî sebepler). Ancak Ebû Hanîfe’nin, sadece…
…nâfizdir. Görülüyor ki Ebû Hanîfe burada gerçek/teknik…
…kabilindendir. Dolayısıyla Ebû Hanîfe’nin sözleri arasında…
…da böyledir (md. 964). Ebû Hanîfe’nin bu ifadesinden…
…de anlaşılabilir. Ebû Yûsuf, Muhammed ve Şâfiî’nin…
…bırakılacaktır. Yine klasik literatürde tasarrufları açısından genel…
…. Cünûn kelimesinin fıkıh literatüründeki anlam ve muhtevası fıkıh…
…ve muhtevası fıkıh usulü literatüründekinden farklıdır. Fıkıh usulünde…
…olarak incelenmişse de fıkıh literatüründe cünûn kapsamına dahil…
…satmasının hükmü konusunda Ebû Hanîfe ile Muhammed ve Ebû…
…Ebû Hanîfe ile Muhammed ve Ebû Yûsuf arasında görüş…
…görüş ayrılığı vardır. Ebû Hanîfe bu tasarrufun sahih,…
…ileri sürmüşlerdir. Ebû Hanîfe’ye göre, ister reşîd…
...

…temsil ediyor, ehl-i re’yin liderliğini Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin…
…ehl-i re’yin liderliğini Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin…
…Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin liderliğini ise Mâlik b. Enes yapıyordu.…
…ikinci imamı sayılan Ebû Yûsuf, İbrâhim en-Nehaî’nin…
…bulunmaktadır. Hocalarının listesine bakıldığı zaman İbn…
…ekolünün temsilcilerinden Ebû Yûsuf’un etkisinde kalmadığı…
…Hanbelî mezhebi, M. Henri Laoust’un da işaret ettiği gibi…
…ilim halkasına katılan Ebû Bekir el-Esrem’in Mesâʾil…
…önde gelen talebelerinden Ebû Bekir el-Merrûzî’nin…
…bir öğrencisi olan muhaddis Ebû Dâvûd es-Sicistânî’nin ve…
…muhaddislerden biri olan Ebû Hâtim er-Râzî’nin, yine…
…en önemli mimarı şüphesiz Ebû Bekir el-Hallâl’dir (ö.…
…uygun bir şekilde el-Câmiʿ li-ʿulûmi’l-İmâm Aḥmed adıyla…
…yazmış ve Ebü’l-Hüseyin İbn Ebû Ya‘lâ ile İbnü’l-Cevzî gibi…
…el-Hırakī’dir (ö. 334/946). Ebû Bekir el-Merrûzî’nin…
…İbn Sem‘ûn, İbn Batta ve Ebû Hafs el-Ukberî gibi kişiler…
…ise Hallâl’in öğrencisi Ebû Bekir Abdülazîz b. Ca‘fer…
…etkilediği kişiler arasında Ebû Hafs el-Ukberî ile Ebû Hafs…
…Ebû Hafs el-Ukberî ile Ebû Hafs el-Bermekî…
…İbn Batta’nın çağdaşlarından Ebû Abdullah İbn Hâmid, eğitim…
...

…ifade eden naos ile Latince’de benzeri bir fonksiyona…
…9/1) burasıdır. Talmudik literatüre göre yeryüzünün…
…ve yeri yarattığı gün levh-i mahfûza, Hz. İbrâhim’in…
…Yemen tarafında Edâetü Libn, Cidde istikametinde…
…Allah dilerse sizi kendi lutfundan zengin edecektir” (et-Tevbe…
…Allah dilerse sizi kendi lutfuyla zengin edecektir”…
…değildir. İkrime, Atâ b. Ebû Rebâh ve Mâlik b. Enes’e…
…çoğunluğu, Hanbelîler’den Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ ve…
…Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ ve Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî dikenli…
…el-Ferrâ ve Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî dikenli zararlı bitkileri de…
…Hanbelîler ile Hanefîler’den Ebû Yûsuf’a göre Harem’e…
…bir sakınca yoktur. Ebû Hanîfe, Muhammed b. Hasan…
…Resûl-i Ekrem’in, “Kim Ebû Süfyân’ın evine girerse…
…meâlindeki hadisinde evin Ebû Süfyân’a nisbet edilmesi bu…
…Ahmed b. Hanbel ve Ebû Hanîfe’nin de aynı fikirde…
…mekruhtur. Bu son görüş, Ebû Hanîfe ve Muhammed b. Hasan…
…Bâcî, İbn Rüşd ve Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’ye göre…
…hükmü açıktır (Buhârî, “Luḳaṭa”, 7; Ebû Dâvûd, “Menâsik”,…
…(Buhârî, “Luḳaṭa”, 7; Ebû Dâvûd, “Menâsik”, 89; Nesâî,…
…girilmesi şart olmadığı gibi lüzumu halinde geçici bir süre için…
...

…mevât araziyi ihya eden lehine, esasında ise ihya edilen…
…ilk dönemden itibaren fıkıh literatürüne teori ve uygulama yönüyle…
…vardır. Bu sebeple fıkıh literatürünün özellikle mevât arazinin…
…mevcuttur. Meselâ Ebû Hanîfe, suyu elle ve…
…çapı arasında fark görmezken Ebû Yûsuf ve Muhammed b. Hasan…
…bırakılması aranmaktadır. Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ ile…
…Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ ile Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî’ye göre bu…
…el-Ferrâ ile Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî’ye göre bu ölçüler belli bir…
…rastlamak mümkündür. Nitekim Ebû Hanîfe’ye nisbet edilen bir…
…görüşündedir. Ancak Ebû Hanîfe, nehirlerin mülk…
…olmayacağını söylemektedir. Ebû Hanîfe’nin kanal ve nehirler…
…kaynaklanmaktadır. Ebû Yûsuf ve Muhammed b. Hasan’a…
…da harimi olmalıdır. Ebû Yûsuf, harimin her iki…
…arazisinin de harimi olup Ebû Hanîfe’ye göre sulanabilen…
…içine alır. Buna karşılık Ebû Yûsuf, arazinin sınırlarında…
…Öyle anlaşılıyor ki fıkıh literatüründe bir hayli ayrıntı ile ele…
…Müslim, “Müsâḳāt”, 107-108; Ebû Dâvûd, “Büyûʿ”, 3; Tirmizî,…
…yaklaşık 20 arşın mesafeyi, Ebû Bekir İbnü’l-Arabî ise…
…eder. BİBLİYOGRAFYA: Lisânü’l-ʿArab , “ḥrm” md. Dârimî,…
…14, “Rühûn”, 22, 23. Ebû Dâvûd, “Aḳżıye”, 32,…
...

…kelimenin terim olarak, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye de…
…Tanımda geçen vaz‘dan maksat lugavî vaz‘ değil aklî ve şer‘î…
…Mahiyeti. Klasik Hanefî literatüründe hezl, ehliyeti daraltan veya…
…ders esnasında “boşama” lafzının zikredilmesi hiçbir sonuç…
…bakılmaksızın İslâm hukuku literatüründe hezl kavramıyla ifade…
…Hezlde, lafzın veya hukukî işlemin seçimine…
…bulunmakla birlikte seçilen lafzın veya hukukî işlemin amacına…
…(İbn Mâce, “Ṭalâḳ”, 13; Ebû Dâvûd, “Ṭalâḳ”, 9; Tirmizî,…
…Ayrıca kişi talâk lafzını kasıt ve ihtiyar kaynaklı…
…da delil göstererek talâk lafızlarının niyete bağlı olarak sonuç…
…bütün tasarruflarının lağv olacağını söylemişlerdir…
…Hanbelî hukukçularından Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî de hâzilin…
…Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî de hâzilin talâkı gibi…
…verirse akid câiz olur. Ebû Hanîfe, bu durumda fesadın…
…ihtilâf ettiklerinde Ebû Hanîfe’ye göre her iki…
…da yapılan akid sahihtir. Ebû Hanîfe, tarafların sükût…
…akid sıhhate hamledilir. Ebû Yûsuf ve Muhammed ise…
…edileceğini söylemişlerdir. Ebû Yûsuf ve Muhammed, âdeti ve…
…olmasını dikkate alırken Ebû Hanîfe, muvâzaa yerine…
…bedelinin gerçekte 1000 lira olduğu, fakat üçüncü…
...

…farklı görüşlere yer veren literatürde oldukça sık kullanılan…
…sık kullanılan “hilâfen li-fulân” deyimi ise öne…
…derleme faaliyeti, reddiye literatürü istisna edilirse teknik…
…mümkündür. Ancak literatürde çok defa ilm-i hilâf ve…
…uygun görülmektedir. Klasik literatürde ilm-i hilâf ve hilâfiyat…
…boyunca biriken hilâf literatürünün alan ve amaç yönüyle…
…BEŞ SANAT ; CEDEL ). Literatürde geçen “güzel cedel” gibi…
…bu teorik bağlantı, literatürdeki mevcut kullanım…
…ilişkisini gösterdiği gibi literatürde görülen karıştırma ve bazan…
…ilişkisini gösterir. Ebû Ali Hasan b. Kāsım…
…adlı eserinin konusunu Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin mücerret…
…olarak nitelemesi ve Ebû Âsım el-Abbâdî’nin bu eserin…
…gösterdiği el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ…
…Şehid Ali Paşa, nr. 2303; Lâleli, nr. 740) verilmektedir. Öte…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 739, vr. 21 b ) ve…
…dayanağı sayarlar (Molla Lutfî, vr. 20 b ; Taşköprizâde, I,…
…buna muhalif olduğu “hilâfen li-fulân” ibaresiyle belirtilir…
…cüzü olarak değerlendiren Ebû Muhammed İbnü’l-Cevzî’ye…
…edilmektedir. Bu durum, literatürde çok defa hilâf ilminin…
…kullanımı konusunda literatürde bir netlik bulunmadığı için…
...

…bir husustur. Dinî literatürde “makāsıdü’ş-şerîa” adıyla…
…Irak ekolünün imamlarından Ebû Yûsuf, Hz. Ömer’in Sevâd…
…ciddi biçimde tartışılmış, Ebû Bekir el-Bâkıllânî,…
…intikal eden İmam Şâfiî, Ebû Bekir el-Cessâs,…
…İbnü’l-Kassâr, İbn Fûrek, Ebû Zeyd ed-Debûsî, Ebü’l-Velîd…
…kanaat belirten usulcü Kadı Ebû Bekir el-Bâkıllânî’dir.…
…kaybedeceğini ve tartışmanın lafzî hale döneceğini kaydeder.…
…münasebet (ihâle) kavramı da literatürde maslahatla eş anlamlı…
…örneği vardır ve Ebû Yûsuf Kitâbü’l-Ḫarâc ’da…
…Hanbelîler’den Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî ise şer‘î…
…Ebü’l-Hattâb el-Kelvezânî ise şer‘î delillerden…
…beyan anlayışının ve literal yorumun ön plana çıkması,…
…gerekir. BİBLİYOGRAFYA: Ebû Yûsuf, Kitâbü’l-Ḫarâc ,…
…(nşr. Abdülhamîd b. Ali Ebû Züneyd), Riyad 1404/1984,…
…(nşr. Abdüssettâr Abdülkerîm Ebû Gudde), Küveyt 1413/1992, V,…
…el-Hakîm, el-Uṣûlü’l-ʿâmme li’l-fıḳhi’l-muḳāren , Necef…
…Reform: The Political and Legal Theories of Muḥammad ‘Abduh…
…and Rashīd Rıḍā , Berkeley-London 1966, s. 61, 67, 80-102.…
…Philosophy of Islamic Law and the Orientalists ,…
…Law and the Orientalists , Lahore, ts., s. 156-179.…
...