…temsil ettiği ve öncülüğünü yaptığı yoğun bir propaganda ve…
…siyasî görüşler ve yaptıkları uygulamalar, geniş bir…
…geniş bir sahaya yayılmış bulunan İslâm toplumu içinde…
…pek az gayri müslim yaşıyordu. Hulefâ-yi Râşidîn devrinde…
…Hulefâ-yi Râşidîn devrinde yapılan fetihlerle Mısır, Suriye,…
…cihanşümul İslâm devleti yavaş yavaş etnik unsura dayalı…
…İslâm devleti yavaş yavaş etnik unsura dayalı bir…
…meydana getirmek için yalnız onlar silâh altına…
…Suriye Valisi Muâviye b. Ebû Süfyân, Hz. Osman’ın…
…faciası, iktidara karşı yapılan mücadeleleri daha da…
…kanlı savaşı, Benî Kelb’in yani Emevîler’in galibiyeti ile…
…Bütün bunların yanında diğer bir yıpratıcı güç de…
…kullanmasını bilmişler, yavaş ve emin adımlarla…
…Ülke çapında yaygın olan memnuniyetsizlikten…
…b. Hanefiyye’nin oğlu Ebû Hâşim’in etrafında…
…etrafında toplanmıştı. Ebû Hâşim ikametgâhını…
…ilk önce Arap’tan Arap’a yapılan propagandanın başladığı…
…rağmen 736 yılında yakalanarak idam edildi. Aynı yıl,…
…hakkın haksızlığa karşı yaptığı mücadele idi. Biat kendileri…
…alan İbrâhim 745 yılında Ebû Müslim’i, mukaddes ailenin…
...

…Dav’ü’s-sabâh lakabıyla da bilinir. Bağdat’ta doğdu.…
…okudu. Abdullah b. Mansûr el-Mevsılî ve Ebü’l-Meâlî Muhammed…
…b. Mansûr el-Mevsılî ve Ebü’l-Meâlî Muhammed…
…kitaplar, hâfız Muhammed b. Ebû Bekir el-İsfahânî’den…
…Acîbe, Mes‘ûd es-Sekafî ve Ebû Abdullah er-Rüstemî…
…el-Harrât, Sirâceddin Ebû Hafs Ömer el-Kazvînî ve…
…bulunmaktadır. Doksan üç yaşlarında iken Bağdat’ta vefat…

…sebebiyle ondan fazla âlime lakap olarak verilmiştir. Hemen…
…Mutlak olarak Ahfeş denince, yaygın şöhretinden dolayı hatıra…
…Ġarîbü’l-Muvaṭṭaʾ müellifi Ebû Abdullah Ahmed b. İmrân b.…
…âlimi olarak da bilinen Ebû Abdullah Hârûn b. Mûsâ b.…
…Asmaî’nin talebelerinden Ebû Muhammed Abdullah b.…
…Ahmed b. Muhammed el-Mevsılî (IV. yüzyıl), İbn…
…Abdülberr’in hocalarından Ebü’l-Asbağ Abdülazîz b. Ahmed…
…(ö. 389/999’dan sonra), şair Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed…
…sonra), aruz âlimi Ebü’l-Kāsım Halef b. Ömer…
…(ö. 460/1068’den sonra) ve Ebü’l-Hasan Ali b. İsmâil b. Recâ…
…İbn Hacer, II, 313-314), Ebû Bekir Muhammed b. Halîl…
…âlimi Salâh b. Hüseyin b. Yahyâ el-Ahfeş es-San‘ânî’yi de…

…ve yılı bilinmemekle beraber Mevsılî nisbesinden Musul’da doğmuş…
…bir insan olarak şöhret yaptığı, insanların kendisinden ilim…
…Mısırlı matematikçi Ebû Kâmil’in Kitâbü’l-Cebr…
…ve’l-muḳābele adlı eserine yaptığı şerh ile uğurlu günlerin…
…De electionibus adıyla Latince’ye tercüme edilmiştir.…
…Mathematiker , s. 56-57. Ebü’l-Kāsım Kurbânî,…

…ile Bizans arasında ticaret yapan Kureyş, İran’ın gümüş…
…getiriyordu. Bunlardan İran yalnız gümüş para basıyor ve sadece…
…aldığı altını eşya yapımında kullanıyordu. Zengin gümüş…
…kullanıyordu. Zengin gümüş yataklarına sahip olduğundan daha…
…dünyanın ve Kartaca’nın yağmalanmasında elde edilen altınlar…
…Bizanslılar kervan ticareti yapan Palmir prensliğini…
…yapan Palmir prensliğini yağmalayarak Yakındoğu ticaretini ele…
…prensliğini yağmalayarak Yakındoğu ticaretini ele geçirdiler ve…
…oldu. İlkçağ’dan beri Yakındoğu ve Ortadoğu’da biriken…
…madenlerin işletilmesi yanında bu dünyaya komşu uzak veya…
…bu dünyaya komşu uzak veya yakın ülkelerdeki altının da…
…Bu sıralarda Dekken yarımadasından, Altaylar’dan ve Afrika’da…
…Sâsânîler devrinde yalnız dirhemin (direm) basıldığı…
…başlı şehirlerde gümüş para yanında ayrıca altın para da…
…Mısır’da altın para geleneği yaşamakla birlikte buralarda gümüş…
…Bu ticaret üç ana koldan yapılıyordu. Batı kolu, Sudan’dan Tişit…
…Trablus ve Tunus’a doğru yayılarak Fâtımîler’in idaresindeki…
…Türkler’in batıya doğru yayılmalarını önleyememelerine ve Haçlı…
…İslâmî bimetalist geleneği yaşattı. Moğollar da Anadolu’da altın…
…Sanayide kuyumculuk, yaldızlama işleri, sırmakeşlik, bakır…
...

…olan babasının yanında başlayarak ondan Arap dili,…
…es-Süveydî, Alâeddin Ali el-Mevsılî ve Hâlidiyye tarikatının…
…arasında yer alır. On üç yaşında kitap yazmaya ve ders…
…alır. On üç yaşında kitap yazmaya ve ders okutmaya başladı.…
…mütevelli tayin edildi. Otuz yaşında Bağdat’ın Hanefî müftüsü…
…Hanefî müftüsü oldu. Yaklaşık on beş yıl kadar kaldığı bu…
…önce başlayıp yedi cildini yazdığı meşhur tefsiri…
…bulundu. Getirdiği resmî yazıları takdim etmek için Sadrazam…
…üslûpla anlatan üç ayrı eser yazdı. İstanbul’dan Bağdat’a…
…dönerken yolda sıtmaya yakalanan ve ömrünün son dönemini bu…
…Hâfızasının kendisini hiç yanıltmadığını ve en zor meseleleri dahi…
…çeşitli ihtiyaçları ile yakından ilgilenirdi. Gündüzleri ders…
…eserlerini ancak geceleri yazardı. Süratle yazdığı müsveddeler…
…geceleri yazardı. Süratle yazdığı müsveddeler ertesi gün…
…üslûp ve ifadeye sahip olan yazıları birer fesahat ve belâgat…
…pek çok eser verdi. Öte yandan hikmet ve tasavvufa dair…
…hikmet ve tasavvufa dair yazdığı güzel şiirleriyle bu alanda…
…yeniden canlandı. Ebü’s-Senâ el-Âlûsî, amelde Şâfiî…
…takdir ve müdafaa etmesi yanında onların kendi kanaatine ve…
…tarafından kendisine yapılan Vehhâbîlik isnadı doğru…
...

…edebiyatında doğmuş, dil yapısına, edebî an‘aneye ve zevke…
…manzumelerde beytin ilk yarısının son tef‘ilesine de denir.…
…bazı hususların çözülmesine yardımcı olabileceği gibi bizi hiç…
…bizi hiç değilse doğruya yaklaştırabilecektir. Arûzun pek çok lugat…
…“Yön, cihet, taraf, yan, bölge; Mekke, Medine ve…
…biri, bir beytin ilk yarısının (şatr) son cüzü (tef‘ilesi),…
…ilmin ihsan edilmesi için yaptığı dua üzerine ilâhî bir…
…adlandırdığına dair yaygın bir rivayetin…
…ilgili son kısmının yakıştırmadan ibaret olduğu söylenebilir.…
…sadece arûzun ma‘rûz yani “kendisiyle bir şey…
…en eski mânası “beytin yarısının tamamını” (Kuzâî,…
…60 a ), hatta “beytin ilk yarısını” ( Tehẕîbü’l-luġa , I, 465,…
…başlangıç beytinin ilk yarısıydı. Aşağıda görüleceği üzere,…
…görüleceği üzere, beytin ilk yarısının sonundaki değişmeler…
…değişmeler birbirine yakın vezin gruplarının (bugünkü…
…gibi iptidai usullerin de yardımıyla bunun farkına varılmıştır.…
…birlikte “beytin ilk yarısının sonlarına” arûz denmiş ve…
…uzak bir geçmişte beytin ilk yarısına neden arûz demiş…
…bir kısmı bu safhayı, yani Halîl b. Ahmed’den önce…
…sebebini çözmeye yardımcı olabilir. Bazı yeni…
...

…kavramını ilk kullananlar Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf, Nazzâm,…
…el-Allâf, Nazzâm, Ebû Hâşim el-Cübbâî ve Ali…
…Mu‘tezile’nin çoğunluğu Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf ve Nazzâm’a…
…iki görüşü benimsemiştir. Ebü’l-Hüzeyl’e göre Allah kulları…
…göre Allah kulları için yarattığı ortamdan daha uygun (aslah)…
…daha uygun (aslah) olanı yaratmaya muktedir değildir. Nazzâm’a…
…göre ise Allah kulları için yarattığından daha uygun olanı yaratabilir…
…daha uygun olanı yaratabilir ve Allah’ın yapabileceği…
…yaratabilir ve Allah’ın yapabileceği aslah fiillerin bir nihayeti…
…iyi fiil fayda gözetilerek yapılan, kötü fiilse zarar doğuran…
…doğuran şeydir. Gayesiz iş yapmak abestir; şu halde Allah’ın…
…daima fayda gözeterek yapar, dolayısıyla zararlı olanı…
…gözetip fiillerini buna göre yapmasının Allah’a vâcip olması, Kādî…
…kılındıkları şeyleri yapmalarını sağlayacak kudrette…
…sağlayacak kudrette yaratmak, akla doğruyu göstermek, bir…
…yüksek dereceler vermek ve yapılan tevbeleri kabul etmek de…
…genel olarak âlemi yaratmak, teklife muhatap olan…
…derken Basra Mu‘tezilesi, yaratılışın başlangıcını aslah saymamış,…
…onu insanlara rehberlik yapan peygamberler göndermesinin…
…müstakil eserler de yazmışlardır. Muhammed b. Ali…
...

…anlamına gelen aşeka ile yakından ilgili olduğu belirtilir.…
…buna benzer bir söz Ebü’l-Hüseyin en-Nûrî’ye (ö.…
…( Şerḥ-i Şaṭḥiyyât , s. 165) Ebü’l-Hüseyin en-Nûrî, “Ben…
…bu konuda bir de risâle yazdığı rivayet edilir. Hâris…
…b. Hüseyin es-Sülemî, Ebû Tâlib el-Mekkî, Hakîm…
…el-Mekkî, Hakîm et-Tirmizî, Ebû Nasr es-Serrâc, Muhammed b.…
…b. İbrâhim el-Kelâbâzî, Ebû Nuaym, Abdülkerîm…
…Gazzâlî gibi mutasavvıf yazarlar da eserlerinde aşk…
…eserlerinde aşk kelimesine ya hiç yer vermemişler veya…
…edilmesine karşı olan şeyhi Ebû Ali ed-Dekkāk bu görüşünü…
…açıklamıştı: Aşk aşırı sevgi yani sevgide ölçüyü aşma anlamına…
…sevgisine aşk denemez. Öte yandan kulun Allah’a duyduğu sevgi…
…yine de O’nu yeterince ve lâyık olduğu ölçüde…
…dolayı aşk kelimesini yaygın olarak kullanmaktan çekinen…
…arasında coşkulu aşk halleri yaşayan pek çok sûfî vardı. Meselâ…
…derisi kemiklerine yapışmış ellerini Cüneyd’e…
…uymaktadır. Başta Hallâc, Ebû Bekir eş-Şiblî ve Bâyezîd-i…
…mum ışığını görmesi “ilme’l-yakīn”, ona yaklaşıp hararetini…
…görmesi “ilme’l-yakīn”, ona yaklaşıp hararetini hissetmesi…
…hararetini hissetmesi “ayne’l-yakīn”, ateşin içinde yanıp kül…
...

…veya gruplar halinde yaptıkları av bugün bütün medenî…
…üreme mevsimlerinde yasaklanmaktadır. Balık, sünger, inci gibi…
…kalmıştır. Kara avcılığı yalnız spor ve eğlence haline…
…kadar kırsal alanda yaşayanlarla göçebelerin önemli bir gelir…
…özellikle can almayı ve can yakmayı câiz görmeyen müslümanlar…
…bulunan taş veya kemikten yapılmış ilk heykeller de yaban…
…yapılmış ilk heykeller de yaban öküzü, yabani at ve geyik…
…heykeller de yaban öküzü, yabani at ve geyik gibi yine avla…
…insanlar ellerindeki ok ve yaylarla geyik sürüsü gibi hayvan…
…özellikle insanlar, çok daha yakın çağlara ait donuk insan…
…yine ellerindeki ok ve yaylarla geyik sürüsüne saldırmış…
…biri mızrakla diğeri ok-yayla aslan avlayan iki kişidir.…
…köpeğin av sırasında işe yarayacak derecede terbiye edilmesinin…
…anlaşılamamaktadır. Köpeğin yardımcı av hayvanı olarak…
…fevkalâde gerçekçi bir yabani at sürüsünün oklarla…
…Şahin cinsi yırtıcı kuşların yardımcı av hayvanı olarak…
…avcıları” kabartması ile yakın benzerliği bulunan “Avcılar…
…elde taşınması, şahini yardımcı av hayvanı olarak kullanma…
…işaret etmektedir. Öte yandan milâttan önce II ve I.…
…avcı tutuşu ile tanrıların, yarı tanrıların, avcıların veya…
...