…Sözlükte isim olarak “bir şeyin bedeli ve…
…masdar olarak da “iyi veya kötü olan bir fiil ve…
…vermek” anlamına gelir. İslâm literatüründe cezanın terim…
…özel olmak üzere başlıca iki mânada kullanıldığı görülür.…
…veya caydırıcı müeyyideden ibarettir. Özel anlamda ise dünyada…
…ibarettir. Özel anlamda ise dünyada hukuk düzeni…
…maddî ve mânevî müeyyideyi ifade eder. Bu mânadaki cezayı…
…kelimesi, ceza hukukunda ise el-fıkhü’l-cinâî veya…
…karşılamaktadır. İslâm dini iman, ibadet, muâmelât…
…İslâm dini iman, ibadet, muâmelât ve ahlâk…
…İslâm dini iman, ibadet, muâmelât ve ahlâk…
…ibadet, muâmelât ve ahlâk alanlarındaki prensiplerin uygulanmasını…
…sağlamak, bunlarla ilgili emir ve yasakların ihlâlini…
…ilgili emir ve yasakların ihlâlini önlemek, ferdî ve içtimaî…
…ihlâlini önlemek, ferdî ve içtimaî hayatı bütün yönleriyle…
…hayatı bütün yönleriyle ıslah etmek amacıyla gerek dünya…
…veya caydırıcı tedbirler almıştır. Bu tedbir ve müeyyidelerin…
…ceza kavramının kapsamı içindedir. Ceza kelimesi…
…Çeşitli âyet ve hadislerde, Allah’ın bazı kimselere işledikleri…
…Allah’ın bazı kimselere işledikleri günahların cezası olarak…
...

…masdarından türemiş bir isim olup İslâm literatüründe…
…türemiş bir isim olup İslâm literatüründe tebaadan olan…
…karşılık sayıldığı için bu ad verilmiştir. Kelime…
…kullanıldıkları zaman cizye ile baş vergisi, haraç ile de…
…cizye ile baş vergisi, haraç ile de arazi vergisi kastedilir.…
…J. Wellhausen bu iki kelimenin mutlak vergi…
…müslimlerden bu vergiler alınmakla birlikte cizye ile haraç…
…alınmakla birlikte cizye ile haraç arasında 121 (739)…
…yapılmadığını ve baş vergisi için cizye, toprak vergisi için…
…için cizye, toprak vergisi için de haraç teriminin ilk defa…
…için de haraç teriminin ilk defa belirtilen tarihte…
…vergi reformu ile ortaya çıktığını ileri…
…reformu ile ortaya çıktığını ileri sürmektedir. Ayrıca…
…Ayrıca Wellhausen, İslâm toplumunda ihtiyaç sebebiyle…
…Wellhausen, İslâm toplumunda ihtiyaç sebebiyle zaman içerisinde…
…ihtiyaç sebebiyle zaman içerisinde ortaya çıkan vergi…
…hukukçular tarafından ilk döneme irca edildiğini ve…
…tarafından ilk döneme irca edildiğini ve böylece…
…böylece kutsallaştırıldığını iddia etmektedir. Onun bu…
…C. H. Becker, L. Caetani, H. I. Bell gibi müsteşrikler…
...

…olarak “kabile” mânasını da ifade eder. İslâm hukukunda ise…
…mânasını da ifade eder. İslâm hukukunda ise “İslâmî veya…
…ifade eder. İslâm hukukunda ise “İslâmî veya İslâm dışı bir…
…eder. İslâm hukukunda ise “İslâmî veya İslâm dışı bir…
…hukukunda ise “İslâmî veya İslâm dışı bir yönetimin…
…bir yönetimin hâkimiyeti altındaki ülke” anlamında kullanılır…
…kullanılır (İbn Âbidîn, III, 247). Buna göre bir ülkenin…
…247). Buna göre bir ülkenin İslâm veya küfre nisbet bakımından…
…Dârülharp, klasik İslâm hukuku kaynaklarında “küfür…
…hâkim olduğu ülke” (Haccâvî, II, 7), “kâfir liderin emir ve…
…7), “kâfir liderin emir ve idaresinin yürürlükte olduğu ülke”…
…olduğu ülke” (Kuhistânî, II, 311) şeklinde tarif…
…Buna göre dârülharp, İslâm dışı devlet ve yönetimlerin…
…ve yönetimlerin hâkimiyet alanını, faaliyet ve hukuk…
…uygulama sahasını ifade eder. Başka bir deyişle…
…eder. Başka bir deyişle İslâm siyasî hâkimiyetinin…
…yönetim ve hukuk düzeni İslâm esaslarına uymayan her ülke…
…her ülke dârülharptir. İslâm hukukçuları devletin…
…ve tesbit ederken dünyayı iki kısma ayırmışlar, devletin…
…ayırmışlar, devletin siyasî, iktisadî, idarî ve hukukî düzeninin…
...

…Kefe müftüsü Şerif Mûsâ Efendi’nin oğlu olup 1028’de (1619) bu…
…sonra davet üzerine İstanbul’a gitti. Sadrazam Derviş…
…Paşa’nın saygı gösterip ikramda bulunduğu Kefevî’nin…
…ikramda bulunduğu Kefevî’nin İstanbul’a gidiş tarihi onun…
…yapılan bir şikâyet üzerine IV. Mehmed tarafından Kefe’de…
…Mehmed tarafından Kefe’de ikamete mecbur edildi. Kırım Hanı I.…
…mecbur edildi. Kırım Hanı I. Selim Giray’ın aracılığı ile…
…I. Selim Giray’ın aracılığı ile affedilen Ebü’l-Bekā önce…
…affedilen Ebü’l-Bekā önce İstanbul yakınındaki İstinye’ye,…
…önce İstanbul yakınındaki İstinye’ye, oradan da İstanbul’a…
…İstinye’ye, oradan da İstanbul’a geldi. Bir süre sonra…
…nr. 152) baş tarafında yer alan biyografisinde ölüm tarihi…
…Diğer bazı kaynaklarda ise bu tarih 1094 (1683) olarak…
…. Külliyyâtü Ebi’l-Beḳāʾ ismiyle de tanınan ve Merzifonlu…
…Kara Mustafa Paşa’ya ithaf edilen eser, başta Kur’an ve…
…Kur’an ve hadis olmak üzere İslâmî ilimlerde kullanılan…
…ve hadis olmak üzere İslâmî ilimlerde kullanılan terimleri…
…açıklamak üzere kaleme alınmış bir sözlüktür.…
…sebebi, herhalde kelimelerin izahına özellikle fasıl başlarında…
…-köklerine bakılmaksızın ilk harfleri aynı olan…
...

…yerine getirme, ödeme ve ifa etme” anlamına gelen edâ…
…gelen edâ kelimesinin İslâm hukuk literatüründeki…
…yerine getirilmesini ifade eder. Kur’an’da edâ kelimesi…
…diyet borcunun ödenmesiyle ilgili olarak bir yerde geçer…
…(el-Bakara 2/178). Üç âyette ise kelimenin değişik fiil…
…emanetlerin sahibine iadesi ve ehil olana verilmesi…
…(el-Bakara 2/283; Âl-i İmrân 3/75; en-Nisâ 4/58).…
…(el-Bakara 2/283; Âl-i İmrân 3/75; en-Nisâ 4/58).…
…en-Nisâ 4/58). Kur’an’da ibadetlerin îfâsı, diğer dinî ve hukukî…
…4/58). Kur’an’da ibadetlerin îfâsı, diğer dinî ve hukukî görev…
…4/103; el-Cum‘a 62/10) ve îfâ (el-Bakara 2/40; Âl-i İmrân…
…ve îfâ (el-Bakara 2/40; Âl-i İmrân 3/57; el-Mâide 5/1;…
…îfâ (el-Bakara 2/40; Âl-i İmrân 3/57; el-Mâide 5/1; er-Ra‘d…
…5/1; er-Ra‘d 13/20; el-İsrâ 17/34; el-Hac 22/29)…
…anlatılır. Hadislerde Allah ve kul haklarının…
…emanetin ve ödünç alınan malın sahibine iadesi,…
…ödünç alınan malın sahibine iadesi, şahitlik, peygamberlik,…
…dinî ve hukukî görevlerin îfâsı ve borçların ödenmesi gibi…
…, “edy” md.). Fıkıh ilminin ana konularından birini…
…şer‘î delilden ve beşerî ilişkilerden doğan borç ve görevlerin…
...

…usulcüler şâri‘ (Allah) ile onun hitabı olan nas…
…Hanefî usulcüler nas ile mükellefin fiili arasındaki…
…Hanefî usulcüler nas ile mükellefin fiili arasındaki bağlantıyı…
…arasındaki bağlantıyı esas aldıklarından birinci gruptaki usulcüler…
…usulcüler şer‘î hükmü “Allah’ın talep, tahyîr ve vaz‘…
…mükelleflerin fiillerine ilişkin hitabı” olarak, Hanefî…
…olarak, Hanefî usulcüler ise “bu hitabın neticesi” olarak…
…). Usulcülerin çoğunluğu îcab (vâcip kılma), tahrîm (haram…
…kılma), tahrîm (haram kılma) işlemine şer‘î hüküm derken…
…bu sebepledir. Ancak bu ikinci adlandırmada hükme konu olan…
…Fıkıh kitaplarında “ef‘âl-i mükellefîn” tabirinin…
…Fıkıh kitaplarında “ef‘âl-i mükellefîn” tabirinin teklifî hükümlerle…
…hitabına nisbet ederek îcab, nedb, ibâha, kerâhe ve…
…nisbet ederek îcab, nedb, ibâha, kerâhe ve tahrîm şeklinde…
…ayırırken Hanefîler bunu mükellefin fiiline nisbetle farz,…
…şeklinde yedi kısma ayırarak incelerler. Bu kavramlar aynı zamanda…
…Bu kavramlar aynı zamanda ef‘âl-i mükellefînin de ana…
…aynı zamanda ef‘âl-i mükellefînin de ana bölümlerini…
…çoğunluğuna göre farz ile eş anlamlıdır. Hanefîler…
…sabit olana vâcip diyerek ikili bir ayırım yapmakta iseler…
...

…hüküm” demektir. Örfte ise sorulan dinî sorulara…
…müftüler tarafından yazı ile verilen cevaptır. Fıkhî bir…
…yetkili kişilerden sormaya istiftâ ( suâl ), fetvayı isteyene…
…istiftâ ( suâl ), fetvayı isteyene müsteftî ( sâil ), böyle…
…olarak cevaplandırmaya iftâ , verdiği fetva ile hükmü…
…iftâ , verdiği fetva ile hükmü açıklayana da müftî…
…çeşitli görüşlerden fetva için tercih edilene müftâ-bih ,…
…ve müsteftînin fetva isterken bilmeleri ve riayet etmeleri…
…olduğunu gösteren tabirlere alâmâtü’l-iftâ ( alâmâtü’l-fetvâ )…
…gösteren tabirlere alâmâtü’l-iftâ ( alâmâtü’l-fetvâ ) denir.…
…tabirlere alâmâtü’l-iftâ ( alâmâtü’l-fetvâ ) denir. Meselâ,…
…hakkında bilgi edinilmek istenen bir konuda görüş sorma veya…
…Ayrıca on beş âyette yer alan “yes’elûneke” (senden…
…(senden soruyorlar) ifadesi de (bk. M. F. Abdülbâkī,…
…genellikle, “Senden konuyla ilgili dinî hükmün ne olduğunu…
…Peygamber’in hadislerinde ve İslâmiyet’in ilk dönemlerinde fetva…
…hadislerinde ve İslâmiyet’in ilk dönemlerinde fetva yerine…
…kelimesinin kullanıldığı, istiftâ, iftâ terimlerinin de yaygın…
…kullanıldığı, istiftâ, iftâ terimlerinin de yaygın bir…
…fıkıh literatüründe yer aldığı şekliyle fıkhî bir işlem ve…
...

…Sözlükte “bir şeyi bilmek, iyi ve tam anlamak,…
…gelen fıkıh kelimesi ilim, fehim gibi yakın anlamlı…
…konuyu derinden kavrayan, ince anlayış sahibi kimse”…
…Kur’an’da, hadiste ve İslâm’ın ilk dönemlerinde fıkıh…
…hadiste ve İslâm’ın ilk dönemlerinde fıkıh…
…birlikte, Kur’an ve hadisin İslâm toplumunun iki temel bilgi…
…ve hadisin İslâm toplumunun iki temel bilgi kaynağı olması…
…dinî bilgiyi ve anlayışı ifade eden kavramlardan biri…
…biri olarak kullanılmış, İslâm toplumunda dinî bilginin…
…dinî bilginin gelişip alt ilim dallarının oluşmasına…
…dinî bilginin gelişip alt ilim dallarının oluşmasına…
…oluşmasına paralel olarak II. (VIII.) yüzyılın sonlarından…
…(VIII.) yüzyılın sonlarından itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî…
…sonlarından itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî hayata…
…itibaren İslâm’ın ferdî ve içtimaî hayata dair amelî…
…bilmeyi ve bu konuyu inceleyen bir ilim dalını ifade eden…
…ve bu konuyu inceleyen bir ilim dalını ifade eden bir terim…
…inceleyen bir ilim dalını ifade eden bir terim halini almaya…
…ifade eden bir terim halini almaya başlamıştır. Kelimenin terim…
…terim anlamının netleşmesi ise daha ileriki yüzyıllardadır.…
...

…450 (1058) yılında İran’ın Horasan bölgesinde,…
…bölgesinde, yetiştirdiği âlimler ve devlet adamlarıyla…
…varsa da (İbn Hallikân, IV, 216) bu bilgi itimada şayan…
…Hallikân, IV, 216) bu bilgi itimada şayan görülmemektedir.…
…skolastiklerince Abuhamet ve Algazel diye tanınmaktaydı. Doğduğu…
…Yazılışları aynı olan bu iki nisbeden hangisinin doğru…
…343-344) bizzat kendisi, “İnsanlar beni çift ‘z’ ile (Gazzâlî…
…“İnsanlar beni çift ‘z’ ile (Gazzâlî diye) anıyorlar;…
…, “ġzl” md.; Zebîdî, I, 18). İzzeddin İbnü’l-Esîr,…
…, “ġzl” md.; Zebîdî, I, 18). İzzeddin İbnü’l-Esîr, Safedî, Ahmed…
…Zebîdî, I, 18). İzzeddin İbnü’l-Esîr, Safedî, Ahmed b.…
…üzere şarkiyatçıların çoğu ile bazı çağdaş müslüman…
…araştırmacılar da bu imlâyı benimsemişlerdir. Buna…
…(gazzâl “yün eğirici, iplikçi”) nisbetle Gazzâlî diye…
…diye anılmıştır. Nitekim İbn Hallikân da Gazâlî…
…belirtir ( Vefeyât , I, 98). Nevevî de bunun mâruf…
…mâruf kullanım olduğunu ifade etmiştir. Bu bilgiyi aktaran…
…Murtazâ ez-Zebîdî’nin bir alıntısına göre İbnü’s-Sem‘ânî, “Tûs…
…bir alıntısına göre İbnü’s-Sem‘ânî, “Tûs halkına…
…onu tanımadılar” demiştir ( İtḥâfü’s-sâde , I, 18). Gerçekten bu…
...

…bir yarımadanın üzerinde yer alır. Yarımadadaki kale…
…Bir başka kaynağa göre bu isim, yarımadanın denize doğru…
…Azzi ülkesinin bu bölgeyi de içine aldığı, milâttan önce IV ve…
…bu bölgeyi de içine aldığı, milâttan önce IV ve V.…
…içine aldığı, milâttan önce IV ve V. yüzyıl Grek…
…V. yüzyıl Grek kaynaklarında ise Pontus denilen kesimin bir…
…tarafından kurulduğu ileri sürülür. Fakat bu ad…
…ileri sürülür. Fakat bu ad altındaki koloninin Giresun’un bugünkü…
…Ksenofon’un (m.ö. 350) ifadeleri de bu konuda kesin bilgilere…
…ve bunun da yörede yer alan Kereşon deresi (Kirazlık)…
…durulmaktadır. Bazı yazarlar ise söz konusu bilgilerin…
…günümüzdeki yerini işaret ettiğini belirtirler.…
…Samsun’un yerinde) itibaren şehirleri sayarken…
…Kytoros’ta oturanlarca iskân edildiğini, buradan önce…
…edildiğini, buradan önce Iskhopolis’e (Tirebolu [?]), oradan da…
…yazar. Bundan dolayı Kerasus ile Farnakia’nın ayrı şehirler…
…ayrı şehirler olduğu ifade edilir. Arrien (ö. 176),…
…edilir. Arrien (ö. 176), idarecilik yaptığı bu bölgeden Roma…
…yaptığı bu bölgeden Roma imparatoruna yazdığı mektupta…
…milâttan önce 183’te Sinop’u aldıktan sonra bölgeyi ele geçiren…
...