…Abdülkādir-i Geylânî’nin Muhammed Şemseddin adlı oğlundan…
…adlı oğlundan sonra Muhammed Hüsâmeddin b. Şemseddin,…
…Şihâbeddin Ahmed b. Muhammed Hüsâmeddin, Alâeddin b.…
…Alâeddin b. Şihâbeddin Ahmed vasıtasıyla babadan oğula intikal eder.…
…kardeşi ve Eşrefoğlu’nun mürşidi Hüseyin el-Hamevî’ye ulaşır.…
…birleşir. Eşrefoğlu’nun ilk mürşidi Hacı Bayrâm-ı Velî olduğu…
…şeklini almamakla birlikte Müzekki’n-nüfûs ’unda yer alan,…
…Ali Efendi, Hamdî-i Sânî, Lutfullah Efendi, Ahmed Efendi,…
…Efendi, Abdülkādir Efendi, Muhyiddin Efendi, Şerefeddin Efendi,…
…oğulları Abdülmü’min ve Lutfî efendilerin gayretleriyle…
…gayretleriyle Bursa Lefke’de kurulan tekke, sekizinci…
…ile Eşref-i Sânî’nin oğlu Muhyiddin Efendi’nin Gemlik…
…nûri cemîi’l-enbiyâi ve’l-mürselîn ve âlihim ve’l-hamdü…
…ve âlihim ve’l-hamdü lillâhi rabbi’l-âlemîn” der. Bir…
…Daire halinde iken “lâ ilâhe illallah”ın tekrar…
…tevhide devam etmeleri ise cem‘u’l-cem‘i sembolize eder.…
…esmâ sırasıyla şöyledir: “Lâ ilâhe illallah, Allah, hû,…
…hay, kayyûm, kahhâr, settâr, müheymin, bâsıt, vedûd, hâdî.”…
…tertip edilmiştir. Evrâdın Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin ve Mehmed…
…Sabâ makamında okunan “lâ ilâhe illallah” zikrini de…
...

…sırada kendisine vâki olan “mübeşşirât”ta Hz. Peygamber’in elinde bir…
…( Fuṣûṣü’l-ḥikem , s. 47). Müellif daha önce de 586 (1190)…
…şekilde Hz. Âdem’den Hz. Muhammed’e kadar bütün peygamberlerle,…
…inanan bütün insanları müşahede ettiğini söyler ( a.g.e. ,…
…yol açtığı garazlardan münezzeh bir mukaddes makamdan…
…garazlardan münezzeh bir mukaddes makamdan geldiğini” söyleyen…
…kendisinin eserin müellifi değil mütercimi sayılması…
…eserin müellifi değil mütercimi sayılması gerektiğini…
…bölüme ayrılmıştır. Kısa bir mukaddimenin ardından kelime-i Âdemî’deki…
…kelime-i İbrâhimî’deki müheymî, kelime-i İshâkī’deki hakkī,…
…Şuaybî’deki kalbî, kelime-i Lûtî’deki melkî, kelime-i Üzeyrî’deki…
…İlyâsî’deki înâsî, kelime-i Lokmânî’deki ihsânî, kelime-i…
…Hârûnî’deki imâmî, kelime-i Mûsevî’deki ulvî, kelime-i Hâlidî’deki…
…samedî ve kelime-i Muhammedî’deki ferdî hikmetler anlatılır.…
…İbnü’l-Arabî’ye göre Hz. Muhammed insan nevinin en mükemmel…
…Muhammed insan nevinin en mükemmel var oluşu olup her şey…
…(logos) yahut “hakîkat-i Muhammediyye” denilen kavramdır. Buna göre…
…ve küllî kelime ise Hz. Muhammed’in hakikatidir; diğer bütün…
…ile geleneksel felsefenin “logos”u arasında yer yer bir…
…olur (Haydar el-Âmülî, el-Muḳaddimât min Kitâbi Naṣṣi’n-nuṣûṣ…
...

…açısından karşılaştırmak mümkündür. Zira çakıl taşı, yazının…
…kurulmuştur. Bu durum, Latince’de kökü çakıl taşı ile alâkalı…
…kelimesinde ve bu kelimeyi Latince’den alan İngilizce ve Fransızca…
…da bölmeye geçilerek muhtelif hesap sistemleri ortaya…
…sistemini kullanmışlardır. “Logistika” adını verip “aritmetika”dan…
…“Bize Hindistan’dan gelen ve Muhammed b. Mûsâ el-Hârizmî…
…gelen ve Muhammed b. Mûsâ el-Hârizmî tarafından…
…arasında en gelişmiş, muhtasar ve kolay bir sistemdir”…
…tâbi tutulmaktaydı. Bu muhtevasıyla İslâm dünyasında ticarî ve…
…bu tekniğin düzenleyicisi Muhammed b. Mûsâ el-Hârizmî (ö.…
…düzenleyicisi Muhammed b. Mûsâ el-Hârizmî (ö. 232/847’den…
…üzere daha sonra gelen Benî Mûsâ (Muhammed, Ahmed ve Hasan),…
…Bathlı Adelard tarafından Latince’ye tercüme edilmiş, arkasından…
…eseri Katalanca’dan Liber algorismi adıyla tekrar…
…algorismi adıyla tekrar Latince’ye aktarmıştır. Domingo…
…edilebilir. Ancak mevcut Latince nüshada konu başlıkları…
…verilmemiştir; bu durum muhtemelen müstensihten…
…bu durum muhtemelen müstensihten kaynaklanmaktadır. Latince…
…kaynaklanmaktadır. Latince nüshanın müstensihinin…
…Latince nüshanın müstensihinin ikinci ve önemli bir kusuru…
...

…bölgesinin başşehri olan Mürsiye’de (Murcia) doğdu. Eserlerinde…
…dayanmaktadır. Babası Ali b. Muhammed, Abbâsî Halifesi…
…b. Muhammed, Abbâsî Halifesi Müstencid-Billâh’ın kumandanı ve yöre…
…kumandanı ve yöre valisi Muhammed b. Sa‘d İbn Merdenîş’in…
…geldiğini, Fâtıma bintü’l-Müsennâ adlı bir kadın velînin…
…söyler. Amcası Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed…
…Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed el-Arabî ve dayıları Ebû…
…el-Arabî ve dayıları Ebû Müslim el-Havlânî ile Yahyâ b.…
…dinî ilimlerde müceddid oluşunu da “Muhyiddin”…
…müceddid oluşunu da “Muhyiddin” lakaplarını vererek ifade…
…oluşunu da “Muhyiddin” lakaplarını vererek ifade etmek…
…457, 553; Dîvân , s. 57) Muhammed İbnü’l-Arabî olarak…
…doğduğu dönemde Mürsiye, Muvahhidler’in idaresi…
…doğduğu dönemde Mürsiye, Muvahhidler’in idaresi altında bulunmakta…
…yeni emîri Ebû Ya‘kūb el-Muvahhidî kültüre önem veren bir…
…toplamış; pek çok şair, mûsikişinas, âlim ve filozofu da bir…
…tasavvufî bakış açısının mukayesesi bakımından önemli semboller…
…kaldığını söyler ( Kitâbü’l-Mübeşşirât , s. 90). Alet ilimlerinin…
…okudu. On sekiz yaşında iken Lahmî’den kırâat-i seb‘a, aşere ve…
…ve takrîb öğrenimi gördü. Lahmî’den ayrıca İbn Şüreyh’in…
...

…hıristiyan iken sonradan Müslümanlığı seçen bir aileden geldiğini…
…çalışılmıştır. Meselâ Mustafa Abdürrâzık, filozofun…
…( Feylesûfü’l-ʿArab ve’l-muʿallimü’s̱-s̱ânî , s. 18). Çocukluk…
…önemli rol oynadı. Kelâmın Mu‘tezile elinde bağımsız bir ilim…
…Beytülhikme’deki âlim ve mütercimler kadrosu içinde yer almayı da…
…Kindî özellikle Me’mûn, Mu‘tasım-Billâh ve Vâsiḳ-Billâh’tan…
…ilgi ve destek gördü. Ayrıca Mu‘tasım, oğlu ve veliahdı olan…
…Fakat adı geçen üç halife Mu‘tezile mezhebini devletin resmî…
…görüşü sayarken daha sonra Mütevekkil-Alellah Ehl-i sünnet yanlısı…
…saraydan uzak, belki de münzevi olarak geçirmek zorunda…
…kalmıştır. Bu durum, onun Mu‘tezile’den sayılmasından değil bu…
…yer almaktadır. Ancak Mustafa Abdürrâzık, filozofun…
…din ve mezhepler arasındaki mücadelelerin kıyasıya devam ettiği III.…
…Kindî olduğunu ve sonraki müslümanların onu takip ettiğini söyler (…
…onu takip ettiğini söyler ( Münteḫabü Ṣıvâni’l-ḥikme , s. 113).…
…ahlâka ve kimyadan mûsikiye varıncaya kadar her alanda…
…zengin bir ilim ve felsefe literatürü armağan eden ansiklopedik…
…güne kadar Süryânî bilgin ve mütercimler eliyle temsil edilen bilim…
…olarak tanınan Kindî, Latince’ye çevrilen eserleriyle haklı…
…mâruz kaldığı, hatta Halife Mütevekkil-Alellah tarafından dayakla…
...

…I. HAYATI Hz. Muhammed, Hz. İbrâhim’in oğlu…
…eden Adnânîler’e (Arab-ı müsta‘ribe) mensuptur (diğeri Arab-ı…
…soy kütüğü şöyledir: Muhammed b. Abdullah b. Abdülmuttalib…
…b. Kusay b. Kilâb b. Mürre b. Kâ‘b b. Lüey b. Gālib b.…
…b. Kilâb b. Mürre b. Kâ‘b b. Lüey b. Gālib b. Fihr (Kureyş) b.…
…Nadr b. Kinâne b. Huzeyme b. Müdrike b. İlyâs b. Mudar b. Nizâr…
…b. Müdrike b. İlyâs b. Mudar b. Nizâr b. Mead b. Adnân.…
…A) Nübüvvet Öncesi. Hz. Muhammed, farklı rivayetler arasında…
…, s. 33-44), Muhammed Hamîdullah ise Câhiliye…
…s. 100-103, 455-463). Hz. Muhammed’in babası Abdullah akranları…
…demiştir (Hâkim, II, 559; Muhammed b. Abdülbâkī ez-Zürkānî, I,…
…İslâm kaynaklarında, Hz. Muhammed’in ana rahmine intikalinden…
…çıkardığını, doğacak çocuğa Muhammed veya Ahmed adını vermesinin…
…edildiğini belirtmektedir ( Müsned , IV, 127, 128; İbn Sa‘d,…
…değerlendirilmesi için bk. Müsned [Arnaût] , XXVIII, 379-382,…
…bir torunu olduğunu müjdelemiştir. Abdülmuttalib torununun…
…verdiği ziyafette ona Muhammed adını vermiştir. Bazı…
…bu ziyafet sırasında Muhammed’in dedesi tarafından sünnet…
…anlaşılmaktadır. Hz. Muhammed’i bir süre Ebû Leheb’in…
…Hz. Muhammed’i bir süre Ebû Leheb’in câriyesi Süveybe emzirdi;…
...

…himaye edilmiştir. Muhammed Nûrü’l-Arabî, 1820’de…
…yaşında olduğunu söyleyen Muhammed Nûrü’l-Arabî, Halvetî-Şâbânî…
…Antalya’ya geçen Muhammed Nûrü’l-Arabî, Anadolu’nun…
…küçük bir medresede üç ay müderrislik yaptıktan sonra ayrılıp…
…yaptırdığı medresede müderris olarak göreve başladı.…
…valinin dikkatini çekti. İlk müntesiplerinden olan Hıfzı Paşa tarafından…
…(1834-35) yılında Koçana’da müderrisken rüyasında bizzat Hz.…
…etmeye çalıştığını söyleyen Muhammed Nûrü’l-Arabî 1839’da…
…yerleşti. Burada Nakşibendî-Müceddidî şeyhi Kazanlı Abdülhâlik…
…Nebî Efendi’ye Mekke’ye mürşid-i kâmili bulmak için gittiğini…
…Mekke’de hac esnasında Muhammed Mekkî adlı bir meczupla…
…adlı bir meczupla karşılaşan Muhammed Nûrü’l-Arabî onun emriyle…
…olan cem‘, hazretü’l-cem‘ ve cem‘u’l-cem‘in Hz. Peygamber…
…halifesi Trabzonlu Şeyh Mustafa Efendi’ye intisap ederek…
…intisap ederek Nakşibendî-Müceddidî icâzetnâmesi aldı. Muhammed…
…icâzetnâmesi aldı. Muhammed Nûrü’l-Arabî’nin Koçana’daki…
…Nûrü’l-Arabî’nin Koçana’daki müderrisliğinden itibaren irşad faaliyetinde…
…1843’te kâmil bir mürşid bulmak amacıyla hacca…
…onun bu tarihten önce müridlerini Nakşibendî usulüyle irşad…
…ettiği söylenebilir. Muhammed Nûrü’l-Arabî, İstanbul’a…
...

…( Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât , “nfs” md.;…
…el-Müfredât , “nfs” md.; Lisânü’l-ʿArab , “nfs” md.;…
…30). İnsanı ilâhî hitaba muhatap kılarak onun sorumlu…
…dört kavram rabbânî ve ilâhî latifeyi ifade etme noktasında…
…nefsi “rabbânî ve ilâhî latife”, “mânevî bir cevher”,…
…bilen ve algılayan latife”, “hakiki insan”, “insanın…
…dedikleri şeyin de bu ilâhî latife olduğunu söyler. Ona göre bu…
…ayrıntıya girmek ve bu latifenin mahiyetini açıklamak ruhun…
…kelâm âlimleri nefsin latif bir cisim olduğu görüşünü…
…bu görüşe sevketmiştir. Mu‘tezile âlimlerinden Nazzâm, İbn…
…söylemiştir. Ca‘fer b. Mübeşşir ise nefsin cisim ve madde…
…(Eş‘arî, II, 28-30). Mu‘tezile’deki bu görüşlerin bir benzeri…
…cismanî, nûrânî, şerefli ve latif bir cevher” şeklinde tarif…
…, V, 640; VIII, 569; el-Muḥaṣṣal , s. 163; Meʿâlimü…
…nefis nûrânî, ulvî, şerefli, latif ve canlı/diri bir cisim olup…
…Beden ve organlar bu latif cisimden gelen etkileri…
…elverişli olduğu sürece bu latif cisim onlarla kenetlenmiş…
…dikkat çeker ve cismin Arap lugatında ifade ettiği anlamla örf ve…
…Nefsin mahlûk mu kadîm mi (ezelî) olduğu…
…ittifakı vardır. Ancak mülhid diye nitelenen bazı…
...

…geçirmeyi ifade eder. Cem‘u’l-hadîs adı da verilen…
…tedvîn işini yapan kimseye müdevvin , bu şekilde ortaya çıkan…
…ortaya çıkan çalışmaya müdevven denir. Daha çok hadis…
…da kullanılmıştır. Muhaddisler, hadislerin yazıya…
…kayda geçirilen hadislerin muhaddisler tarafından belli esaslara…
…ilişkisinden söz etmek mümkün değildir. Zira bu iki…
…izin vermiştir ( Müsned , III, 39). Araplar…
…arasında Sa‘d b. Ubâde, Muâz b. Cebel, Abdullah b.…
…ortaya koymaktadır (M. Mustafa el-A‘zamî, s. 34-58).…
…Humus’ta yaşayan Kesîr b. Mürre el-Hadramî’ye (ö. 75/694…
…bu hadisler olması muhtemeldir. Abdülazîz b. Mervân’ın…
…beraber Kesîr b. Mürre’nin Abdülazîz’den önce vefat…
…tutmuş, Zührî bu rivayetleri müstakil bir eserde toplamış, bundan…
…dolayı megāzî türünün ilk müelliflerinden biri kabul edilmiştir (…
…zamanla kaybolmuş, fakat muhtevaları bunlara dayanıp kaleme…
…kaleme alınan eserler vasıtasıyla sonraki dönemlere intikal…
…Bunlardan biri Muhammed Mustafa el-A‘zamî tarafından…
…Bunlardan biri Muhammed Mustafa el-A‘zamî tarafından…
…ʿani’z-Zührî ’dir. Bu eser, muhaddis Ebü’l-Yemân’ın hadis hâfızı…
…kâtiplerdendir. Cüzün muhtevasının tahlili tedvîn dönemi ve…
...

…(Buhârî, “Riḳāḳ”, 44; Müslim, “Zühd”, 72). Hz.…
…uzak mesafelerin ilâhî bir lutufla an içerisinde aşılmasını bir…
…kalmıştır. Hücvîrî’nin, Mu‘tezile’nin mi‘racdaki tayy-i mekân ve…
…bu kerametler halk muhayyilesine girmiş; Ebü’l-Hasan…
…ilişkin rivayetleri halk muhayyilesindeki haliyle bir keramet türü ve…
…makamları arasındadır. Muhyiddin İbnü’l-Arabî ise tayy-i…
…kendi bedenini ibadetler ve mücahedeler yoluyla aşmasının bir…
…şekilde Ebü’l-Abbas el-Mürsî tayy-i asgar ve tayy-i ekber…
…belirtmiştir (Abdülhalîm b. Muhammed er-Rûmî, s. 185). Zühd…
…yetkisi her insanın vehim vasıtasıyla güç yetirebildiği bir…
…ulaşarak hakikatleri müşahede etmek meseleyi fiilen idrak…
…tarafından aynü’l-cem‘ ve cem‘u’l-cem‘ gibi kavramlarla…
…hâkdânı bast ederler lâ-mekân üzre / Ki olmaz…
…ifade etmiştir. Muhyiddin Çelebi’nin, “Velîler…
…/ Kaçan olasın ol Hızr’a musâhib” kıtası ise bir keramet türü…
…günlerde” rubâîsiyle bu muhayyileye yer vermiştir. Hoca Tahsin,…
…BİBLİYOGRAFYA: Serrâc, el-Lüma‘: İslâm Tasavvufu (trc.…
…s. 92. Abdülhalîm b. Muhammed er-Rûmî, Riyâżü’s-sâdât fî…
…fî is̱bâti’l-kerâmât li’l-evliyâʾ ḥâle’l-ḥayât ve…
…Kahire 2006, s. 185. Muhyiddin Çelebi’nin Hızırnâme Adlı…
...