…künyesi ve Evhadüzzaman lakabıyla da tanınır. Eski ve yeni…
…filozof, “Allah yahudilere lânet etsin” ifadesini kullanmak…
…sonra Halife Müktefî-Liemrillâh’a (1136-1160) hizmet eden…
…onun İslâmî kaynak ve literatüre vukufunun, ayrıca Kur’an ve…
…tasavvur akıl tarafından reddedilir türden de değildir ( a.g.e.…
…çok daha sonra Descartes’ın “le bon sens”ı gibi…
…gramerin alanına giren “lafız” konusunun mantıktan…
…( Histoire de la philosophie islamique , s.…
…noktalardan biri “lafızlar”ın mantıkla ilgisine dairdir.…
…Sadece Ebü’l-Berekât, lafzın bir gramer meselesi olduğunu…
…kavramlara delâleti yönünden lafızlardır” şeklindeki geleneksel…
…Aristo tarifi hakikî, lafzî ve resmî olarak üçe ayırmış,…
…asılsız bir tahmin diye reddeder. Eğer Aristo lüzum görseydi…
…diye reddeder. Eğer Aristo lüzum görseydi müstakil bir eser…
…hususunda da Meşşâî anlayışı reddeder. Meşşâîler “ilk felek” yahut…
…verdikleri ve bütün cisimler âlemini kuşattığını düşündükleri…
…bulunmadığını, dolayısıyla âlemin sonlu ve sınırlı olduğunu…
…uzaya fırlatılan ve cisimler âleminin son sınırı denilen ilk…
…kabul edilen bir okun bu limiti de aşarak hareketine devam…
…şeklindeki görüşlerini reddeder. Çünkü ona göre insanda zaman…
...

…kazandıran tarifi de İslâmî literatürde geniş ölçüde yer almıştır…
…hikmet verildiği bildirilen Lokman Hz. Dâvûd zamanında Şam…
…Mısır’da yaşayan ve İbrânî literatüründe adı Hanuh olarak geçen…
…tecelli eder; böylece âlemdeki nizamın devamını sağlamak…
…(kâtipler), peygamberliği red konusunda Brahmanizm’in…
…adlı eserlerinde âlemin ezelîliğini ve maddî…
…topyekün değerler sistemini reddettiği için bir gelenek…
…mal edilen ve Kustâ b. Lûkā tarafından Arapça’ya…
…şüphe yoktur. Ancak literatürde sadece Câbir b. Hayyân ile…
…konudaki düşüncelerini İnne li’l-cismi ḥareke min ẕâtih ve…
…hariç bunlar, dinî akîdedeki âlemin Allah tarafından yaratılmış…
…bu konudaki atomist görüşü reddederler. e) Bu filozoflar…
…ise cüzî ve ârızîdir. l) Terminoloji, metot ve…
…itibaren kelâmcıların leh ve aleyhteki görüşleriyle…
…itibaren kelâmcıların leh ve aleyhteki görüşleriyle birlikte…
…Tehâfütü’l-felâsife ’leri (Tûsî’nin eseri eẕ-Ẕaḫîre…
…Bundan dolayı ay altı âlemiyle ay üstü âlemi arasında…
…ay altı âlemiyle ay üstü âlemi arasında hareketli…
…görülmektedir. “Maktûl” lakabıyla tanınan Şehâbeddin Yahyâ…
…düşüncelerini içeren ve alegorik bir tarzda kaleme alınan…
...

…Zeynüddin gibi lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid…
…şeklindeki okuyuşu ( el-Lübâb , II, 379), son dönem tarih…
…Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh ’ı ve diğer…
…son bulduğu belirtilir. Louis Massignon ve Robert Chidiac,…
…Chidiac, Gazzâlî’nin er-Reddü’l-cemîl ʿalâ ṣarîḥi’l-İncîl…
…etrafından üretilmiş mistik literatürün bir parçası olarak…
…ısrarlı daveti üzerine onu reddetmenin nezaketsizlik olacağını…
…de (Ferîd Cebr, el-Meşriḳ , LIII/6, s. 687; Ali Sâmî en-Neşşâr,…
…ayrıca bk. İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s.…
…İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s. 14-15; İbn Haldûn,…
…Bu anlayışı Yunan mantığı lehine değiştirenlerin ilki Gazzâlî…
…çıkmasıdır (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
…kolu olmadığı gibi dinle de red veya kabul yönünde bağlayıcı…
…bulunmadığı, sadece bir alet işlevi gördüğü, akıl yürütme…
…Bu bakımdan mantığı reddetmenin hiçbir haklı sebebi yoktur.…
…ne ilgisi vardır ki red ve inkâr edilsin?” diye…
…gerekçesine dayanarak bunu reddederse bu inkâr mantıkçıları, inkâr…
…sapıklıkları ve bid‘atları reddetmek, şüpheleri ortadan…
…’de hem de Bâtınîler’e reddiye olarak kaleme aldığı…
…bazıları kıyas mantığını reddetmek maksadıyla da olsa bu…
...

…gidiyorum” demiştir ( er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s.…
…demiştir ( er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s. 114). İzzeddin…
…mantığı diğer ilimlerin bir aleti olmaktan çıkarıp başlı…
…586-587. İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , Lahor…
…İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , Lahor 1397/1977, s. 114.…
…er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , Lahor 1397/1977, s. 114. a.mlf.,…
…1315. Sehâvî, eḍ-Ḍavʾü’l-lâmiʿ , I, 51. Süyûtî,…

…el-Melikü’l-Mansûr Lâçin’in hâkimiyeti döneminde…
…gitmedi. Bunun üzerine kitap aleyhinde çeşitli dedikodular…
…desteklemesi ve onun aleyhinde görüş belirten kişileri…
…varıldığından İbn Teymiyye aleyhinde gelişen olaylar sakinleşti.…
…çıktı. Bunlar İbn Teymiyye aleyhine kamuoyu oluşturdular, bazı…
…(Nisan 1308) İttihâdiyye aleyhine yazmış olduğu bir reddiyeden…
…aleyhine yazmış olduğu bir reddiyeden dolayı tekrar çağrıldı ve…
…görüşme imkânı buldu ve er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn gibi…
…buldu ve er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn gibi bazı önemli…
…genel kabullerinin aksine reddediyordu. Bu konuyla ilgili olarak 718…
…yönelttiği Kitâbü’r-Red ʿale’l-Aḥnâʾî adlı…
…de bulunmaktadır. Bu reddiyeden rahatsız olan Takıyyüddin…
…zikretmiştir ( er-Reddü’l-vâfir , s. 57-222). Bunun…
…yer almış, görüşlerini red ve tenkit için çeşitli…
…Teymiyye’nin eserlerinin bir listesini Esmâʾü müʾellefâti…
…es-Sa‘dî et-Tenbîhâtü’l-laṭîfe fîmâ iḥtevet…
…1973], s. 91-131), Henri Laoust La profession de foi d’Ibn…
…s. 91-131), Henri Laoust La profession de foi d’Ibn…
…Muvâfaḳatü ṣaḥîḥi’l-menḳūl li-ṣarîḥi’l-maʿḳūl olarak;…
…kelâmî görüşlerini red amacıyla yazılan eseri…
...

…söylemektedir ( Lugatçe-i Felsefe , s. 355-356, 583).…
…aksi olursa “istidlâl-i limmî” denir ( et-Taʿrîfât ,…
…istidlâl etmek istidlâl-i limmî türündendir. Bir istidlâlde…
…İsmail Fenni [Ertuğrul], Lugatçe-i Felsefe , İstanbul 1341, s.…
…oluşudur. Bu sebeple dinî literatürde deliller naklî ve aklî…
…biri olmuş, fıkıh literatüründe sözlük anlamına yakın…
…çıkarma ile (lafzî istidlâl) lafzın mâna ve mâkulünden illet…
…cedel, münazara ve hilâf literatüründe de istidlâl kavramı merkezî…
…taşımış, özellikle cedel literatüründe kavram etrafında geniş…
…bilgi verir ( el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ , s.…
…Ebû İshak eş-Şîrâzî, Şerḥu’l-Lümaʿ (nşr. Abdülmecîd Türkî),…
…İbnü’l-Cevzî, el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ…
…Eserine taklidin reddi ve dinin delile dayanarak…
…, s. 3-6), duyulur âlemin duyular ötesi için delil…
…1. Kıyâsü’l-gāib ale’ş-şâhid. “Bilinmeyen veya…
…hâdisin bir sebebi vardır, âlemde hâdisler vardır, şu halde…
…tarzında yapılan kıyasta, “Âlemde hâdisler vardır” önermesi…
…olmayan her şey hâdistir, âlem hâdislerden önce var…
…var olmamıştır, öyle ise âlem de hâdistir” şeklinde…
…etmek demektir. Aynı şekilde âlemin hâdislerden önce var…
...

…yöneticilerinin mülhidlere reddiyeler yazmakla görevlendirdiği,…
…konusundaki görüşlerine reddiye yazan Şerîf el-Murtazâ, adı,…
…(eserlerinin ayrıntılı bir listesi için bk.…
…girişi, s. 20; Abdülfettâh Lâşîn, s. 49, 815) Ebü’l-Fazl…
…(fevâʾid) ve taḳrîbü’l-murâd li’r-râʾid adıyla bir düzenleme…
…(et-Teẕkire) fî (ʿilmi)-’l-kîmiyâ . Brockelmann ve…
…387; Süyûtî, s. 59). 6. Reddü’n-naṣârâ (İbn Teymiyye,…
…(İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , I, 150;…
…(İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , I, 150; Keşfü’ẓ-ẓunûn…
…bunların dışında Naḳżü’l-Lümaʿ , Naḳżü’l-mûciz , el-Menʿ…
…belirtilmektedir. Literatür. Kādî Abdülcebbâr yaşadığı…
…konusundaki görüşlerine reddiye olarak Kitâbü’ş-Şâfî…
…[Kahire 1974], s. 13-47) ve “Les doctrines des chrétiens dans…
…doctrines des chrétiens dans le ‘Moghni’ de ‘Abd al-Jabbar”…
…of the Muʿtazilî Qâḍî l-Quḍât Abû l-Ḥasan ʿAbd…
…Muʿtazilî Qâḍî l-Quḍât Abû l-Ḥasan ʿAbd al-Jabbâr bn…
…bn Aḥmad al-Hamaḏânî , Leiden 1976). Hüsnî Zeyne’nin de…
…1400/1980). Abdülfettâh Lâşîn tarafından hazırlanan…
…bilgi teorisini Le problème de la connaissance…
…teorisini Le problème de la connaissance d’après le…
...

…anlamlısı olarak gösterir ( Lisânü’l-ʿArab , “nṭḳ” md.). Râgıb…
…belirtilmiştir ( Lisânü’l-ʿArab , “nṭḳ” md.). Ancak…
…söz” mânasına gelen logos un karşılığıdır. Mantıkla…
…çerçevede nutk ve mantık da logosu karşılayacak şekilde yeni…
…kılacak kuralları veren alet ilmi” (Ali Sedad,…
…“ilmü’l-mîzân, fenn-i mîzân, lisânü’l-mîzân, mîzânü’l-ukūl,…
…de mantığın felsefenin bir aleti mi yoksa onun bir bölümü mü…
…hem bir bölümü hem de aleti, Meşşâîler sadece aleti,…
…de aleti, Meşşâîler sadece aleti, Stoacılar da bir bölümü…
…tarihi mantığın felsefenin aleti olduğu düşüncesine ilişkin…
…mantıkçılar mantıktan bazan alet, bazan da ilim, dolayısıyla…
…Sînâ mantığı felsefenin hem aleti hem bölümü saymada bir…
…felsefenin aynı zamanda bir aletidir. Öte yandan felsefe, zâhirî…
…onun diğer bölümlerinin bir aleti olarak görülmelidir (Shams…
…diğer ilimler için bir alet olduğu şeklindeki anlayış…
…kazanmış, hatta onun bir alet ilmi sayıldığı yapılan…
…yani ilimler için bir alettir. Nitekim filozof kendi…
…Aristo’ya göre mantık ilmin aleti veya biçimi olup bilimlere…
…olduğundan mantık, ilmin aleti olduğu gibi ontolojik…
…Grekçe mantık literatüründen Arapça’ya ilk çeviri yapan…
...

…Naṣîḥatü ehli’l-îmân fi’r-red ʿalâ manṭıḳi’l-Yûnân olup…
…ibaret görünmektedir. er-Red bir giriş ve iki bölümden…
…su, yer, gök, anne, baba lafızlarının gerçek karşılıklarını…
…tasavvur edemeyen kişi lafzın ona delâletini bilmez.…
…türü kavramların da fizik âlemde bir karşılığı yoktur.…
…bir anlam ifade etmez ( er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s.…
…ifade etmez ( er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s. 246-300). Bu…
…ifade edilmiştir. er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn ’de yer…
…edilmiştir. er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn ’de yer alan eleştirilerde…
…(Beyrut 1993) tarafından er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn adıyla…
…tarafından er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn adıyla neşirleri…
…İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn (nşr.…
…İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn (nşr. Abdüssamed…
…Şerefeddin el-Kütübî), Lahor 1396/1976. İbn Kayyim…
…Ibn Taymiyya against Greek Logicians , Oxford 1993. Thomas…

…dinlediği kitapların listesi sayfalarca uzamakta (…
…talebiyle Halife Mütevekkil-Alellah, Mısır yanında diğer bütün…
…bir görüş veya fetvayı reddetmesi dolayısıyla girmiştir.…
…iddia etmiş ( er-Red , s. 169), bu tür iddiaları…
…, s. 90, 205; er-Red , s. 112-116). Onun en…
…suçlamaktadır ( eḍ-Ḍavʾü’l-lâmiʿ , IV, 68; Süyûtî, Ṣâḥibü…
…etmiştir. Nitekim onun Lübâbü’n-nuḳūl , ʿAynü’l-iṣâbe ,…
…intihallerdir ( eḍ-Ḍavʾü’l-lâmiʿ , IV, 68). Bu suçlamaları…
…dile getirdiği eḍ-Ḍavʾü’l-lâmiʿ ine karşılık Süyûtî…
…olarak el-İʿlân bi’t-tevbîḫ li-men ẕemme ehle’t-târîḫ ’i…
…, Ṭayyü’l-lisân ve Mesâlikü’l-ḥunefâʾ fî…
…açıkladığı el-Maḳāmetü’l-lüʾlüʾiyye ’yi kırk yaşında yazmış…
…sarfetmiştir ( el-Maḳāmetü’l-lüʾlüʾiyye , II, 1005). 877’de…
…bilinmeyen bir sebeple bu listeyi yarım bırakan Süyûtî’nin…
…bulunmayan bir hadisin sahih li-zâtihî olduğuna değil sahih…
…olduğuna değil sahih li-gayrihî olduğuna…
…( et-Teḥaddüs̱ , s. 234; Lahhâm, s. 400). 6. Bir hadisin…
…, s. 225-226; er-Red , s. 149; Ṭarzü’l-ʿimâme ,…
…Bu husustaki en kapsamlı listeyi yapan İyâd Hâlid et-Tabbâ‘…
…Temîm, el-Fetḥu’l-kebîr ’le birlikte; 1970, 1981, 2000,…
...