…es-Sübkî’nin (ö. 771/1370) usûl-i fıkha dair eseri bunların en…
…birinci bölümde “el-umde” adını verdiği merfûâttan;…
…olarak nitelemekte, eserde usulcülerin yolunu takip ettiğini…
…bir kumanya”ya benzettiği Hemʿu’l-hevâmiʿ adlı bir şerh…
…benzettiği Hemʿu’l-hevâmiʿ adlı bir şerh yazmıştır.…
…şerhle değer kazanıp şöhrete ulaşmıştır. Ömer b. Muhammed…
…şerhini Cevâmiʿu’l-iʿrâb ve hevâmiʿu’l-âdâb adıyla 6000 beyit…
…de (ö. 1913) ed-Dürerü’l-levâmiʿ ʿalâ Hemʿi’l-hevâmiʿ adlı…
…ed-Dürerü’l-levâmiʿ ʿalâ Hemʿi’l-hevâmiʿ adlı eserinde…
…ʿalâ Hemʿi’l-hevâmiʿ adlı eserinde (Kahire…
…adlı eserinde (Kahire 1328) Hemʿu’l-hevâmiʿ i ve örneklerini…
…(Kahire 1328) Hemʿu’l-hevâmiʿ i ve örneklerini (şevâhid)…
…gibi (Kahire 1318) Hemʿu’l-hevâmiʿ ile birlikte de…
…gibi (Kahire 1318) Hemʿu’l-hevâmiʿ ile birlikte de…
…baskı yapılmıştır. Ayrıca Hemʿu’l-hevâmiʿ in I. cildi…
…yapılmıştır. Ayrıca Hemʿu’l-hevâmiʿ in I. cildi Abdüsselâm…
…BİBLİYOGRAFYA: Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi…
…Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi Cemʿi’l-cevâmiʿ ,…

…bir eserinde, “Ellisine ulaşan ve ömrünün çoğu gidip azı…
…azı kalan kişi artık ne umar ki!” ( el-Muḳābesât , s. 31)…
…mantığını Arap nahvine uygulayanlardan biri sayılan Ali b. Îsâ…
…filozofu, ikinci Câhiz” gibi unvanlarla anılmış; dilden edebiyata,…
…Buna rağmen Tevhîdî, “uğursuz sanat, ömür törpüsü ve göz…
…bir sebeple Bağdat’tan uzaklaştırılmıştır. Daha sonra bir grup…
…kurdu, fakat vezirden umduğu ilgiyi göremedi. Çünkü…
…bir edebiyatçı ve bir üslûp ustasıydı. Bu yüzden “ikinci Câhiz”…
…( Şîrâznâme , s. 108). Uzun, verimli, fakat çileli bir…
…nezdinde aramış, umduğunu bulamayınca da hayal…
…da hayal kırıklığına uğramıştır. Bu sebeple kaynaklar ondan…
…belki de tutarsız ve uyumsuz tavrı yüzünden dindarlığı…
…ifade eden ve günümüze kadar ulaşmayan el-Ḥaccü’l-ʿaḳlî iẕâ…
…, s. 149) yine bir Tevhîdî uzmanı olan İbrâhim el-Kîlânî onun…
…Hayyān Tauhīdī” ( Islamica , Leipzig 1926, II, 380-390), L. Kopf…
…Leipzig 1926, II, 380-390), L. Kopf ise zoolojiyle ilgili…
…Etudes philosophiques et litteraires , nouvelle série, nr. 2,…
…I. cildin ilmî neşri hem Ahmed Emîn ve Seyyid Ahmed…
…Sakr (Kahire 1373/1953), hem de Abdürrezzâk Muhyiddin…
…tarafından Risâletân li’l-ʿallâme eş-şehîr Ebî Ḥayyân…
...

…Ezher’de Cemâatü kibâri’l-ulemâ üyeliği yapmış, babası…
…mahkeme ve Cemâatü kibâri’l-ulemâ üyesi olduğu bilinmektedir.…
…İlk öğreniminin ardından liseyi Ezher’de okudu ve yüksek…
…Aynı fakültede yüksek lisansını tamamladı. Buradaki…
…ediplerinden teşekkül eden Lecnetü ihyâi türâsi Ebi’l-Alâ…
…yürütürken Kahire Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye’nin yayımladığı…
…bu üniversitenin dil, yüksek lisans ve doktora bölümlerini…
…seçildiği Kahire Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye’ye 1984’te genel…
…1950’de Kahire Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye’den “Tahkikli…
…dolayı “Kral Faysal Uluslararası Ödülü”nü kazanmıştır. Ayrıca…
…eder); en-Nuṣḥ beyne’l-luġa ve’t-târîḫ (ts.);…
…ve tenbîhât fî muʿcemi Lisâni’l-ʿArab (Kahire 1399/1979;…
…1399/1979; İbn Manzûr’un Lisânü’l-ʿArab adlı sözlüğündeki…
…Fehârisü Muʿcemi Tehẕîbi’l-luġa (Kahire 1396/1976);…
…belirttiği özel isim, lakap, künye, nisbet, yer adı…
…(Küveyt 1962); Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi…
…1962); Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi Cemʿi’l-cevâmiʿ…
…Ḫizânetü’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l-ʿArab…
…Ḫizânetü’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l-ʿArab (I-XIII,…
…ve lübbü lübâbi lisâni’l-ʿArab (I-XIII, Kahire…
...

…doğdu ve orada yaşadı. Bazı lehçelerde “hile, ihanet” anlamına…
…veya dedesinin adı ya da lakabıdır. İbnü’n-Nedîm bu kişinin…
…vasıf Halîl b. Ahmed, Ebû Ubeyde et-Teymî ve Halef…
…sonra Basra dil mektebi lideri Müberred’in derslerini takip…
…Bu mekteplerin görüşlerini uzlaştıran şiir râvisi, dil, lugat ve…
…uzlaştıran şiir râvisi, dil, lugat ve ahbâr âlimi Ebû Amr…
…üzerinde duran, ayrıca hem nahivcilerin hem…
…ayrıca hem nahivcilerin hem mantıkçıların tanımlarına…
…bir yol tuttuğu için Bağdat uzlaştırmacı ve seçmeci dil mektebinin…
…ez-Zübeydî, İbn Keysân’ı hem Basrî hem Kûfî nisbeleriyle…
…İbn Keysân’ı hem Basrî hem Kûfî nisbeleriyle anmakla…
…el-Ezherî de Zübeydî’ye uyarak İbn Keysân’dan yaptığı…
…İbn Keysân’ın lugata dair görüşleri başta Ebû Ali…
…ı, Ezherî’nin Tehẕîbü’l-luġa ’sı, Cevherî’nin eṣ-Ṣıḥâḥ…
…’si ile İbn Manzûr’un Lisânü’l-ʿArab ’ı olmak üzere…
…’ı olmak üzere başlıca lugat kitaplarında yer alır.…
…İbn Keysân’ın nahiv, lugat, şiir ve edebiyat, kıraat,…
…bunların pek azı zamanımıza ulaşabilmiştir. 1. el-Muvaffaḳī fi’n-naḥv…
…bazı bölümleri zamanımıza ulaşmıştır (“Mesʾele fi’l-ʿaṭf ʿalâ…
…kısmen eksik olduğu gibi Lebîd ile Hâris b. Hillize’nin…
...

…330 (942) olarak vermiştir ( Lectures on Arabic Historians , s.…
…s. 21). Bu tarihlerden en uygun görüneni sonuncusudur. Zira…
…isim, künye veya lakap oluşu hususu tartışmalıdır.…
…kelimenin kendisine ait bir lakap olduğunu kaydeden müellifler…
…müellifler yanında dedesinin lakabı veya büyük dedesinin ismi…
…kelimesini filozofun lakabı olarak anar ( el-İmtâʾ…
…krş. Yâkūt, II, 88; Arkoun, L’humanisme arabe , s. 61).…
…yaptığı için “Hâzin” unvanıyla da anılır. Yâkūt el-Hamevî,…
…ve yaşlılık dönemine ait hemen hiçbir bilgi yoktur. Onun…
…olan Bedîüzzaman el-Hemedânî ile Ebû Bekir el-Hârizmî…
…fakat bunun günümüze ulaşmadığını belirtmekteyse de ( İbn…
…gördüğüne işaret eder. Ancak hem bir ilim adamı hem de…
…Ancak hem bir ilim adamı hem de bürokrat olarak yetişmesi…
…İbn Miskeveyh’i de görevden uzaklaştırınca filozof Bağdat’ı terkedip…
…felsefî ilimlerle uğraşmaya sevketmiş, sık sık…
…olduğunu ileri sürer ( L’humanisme arabe , s. 109). Bu tahmin…
…, II, 88) ve hemen bütün kaynaklar bu tarihi…
…prensip koyduğuna ve onlara uymaya çalıştığına dair Yâkūt…
…teşvikiyle edep literatürüne yönelmiş, Bağdat’ta Ahmed b.…
…ve kimya gibi aklî ilimlerle uğraşmıştır. Bu dönemde Ebû Süleyman…
...

…Ebû Amr b. Alâ’nın, Ubeyd b. Akīl’den Şibl b. Abbâd’ın…
…benimsemiştir. Bu durumun hem Hamza kıraatini hem de…
…durumun hem Hamza kıraatini hem de kendisinin oluşturduğu…
…meşhur kıraatlere aykırı unsurların yer almadığını belirtir (…
…katılmış, Basra mektebinin lideri Sîbeveyhi ile Kûfiyyûn’un…
…Sîbeveyhi ile Kûfiyyûn’un lideri Kisâî arasında cereyan eden…
…(meselâ bk. Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ , IV, 174, 385; V,…
…(meselâ bk. Süyûtî, Hemʿu’l-hevâmiʿ , IV, 174, 385; V, 181-182,…
…Ṭabaḳātü’n-naḥviyyîn ve’l-luġaviyyîn (nşr. Muhammed…
…terâcimi eʾimmeti’n-naḥv ve’l-luġa (nşr. Muhammed el-Mısrî),…
…, I, 111. a.mlf., Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi…
…, I, 111. a.mlf., Hemʿu’l-hevâmiʿ fî şerḥi Cemʿi’l-cevâmiʿ…
…fî terâcimi’n-nüḥât ve’l-luġaviyyîn (nşr. Abdülmecîd Diyâb),…
…ve meẕhebühû fi’n-naḥv ve’l-luġa , Kahire 1964, s. 96-108.…

…yine Batı dillerinden gelen literatür de kullanılmıştır. Türk Dil…
…eserlerin tasnif edilmiş tam listesini verir. Bu özellikleriyle bir…
…Hangi türe girerse girsin listeledikleri eserlerin yazarı, içeriği,…
…buluncaya kadar geçen uzun süreçte eser telifinde hâkim…
…her haber, görüş, şiir ve lugatın önünde ilk şahit râviden…
…oluşturan râviler zinciri uzar. Ebü’l-Ferec el-İsfahânî…
…’sinde de nakledilen şiir ve lugat açıklamalarının senetleriyle…
…sağladı. Hiçbir milletin lugat, dil ve edebiyatında…
…titizliğin gereği olarak da lugat hâfızları sınıfı oluşmuştur.…
…Hocalarından dinledikleri lugat açıklamalarını…
…arasında yer alıyordu. Lugavî bilgilerin tesbit edildiği…
…yaygın olan bu yöntemle lugat rivayetinin Zeccâcî ile (ö.…
…el-Emâlî ’sinde de aynı usulün takip edilmiş olması bu…
…daha sonraki devirlerde de uzun bir süre devam ettiğini…
…birlikte özellikle lugat ve şiire dair eserlerde…
…Ezherî, Tehẕîbü’l-luġa adlı hacimli sözlüğünün…
…yapılır. Dipnot (hâmiş, hevâmiş) geleneğinin bulunmadığı…
…geleneği yaygındı. Ancak bu uygulama, çoğunlukla müellifin…
…başına genellikle “fâide, latîfe, tenbîh, nükte” vb. ifadeler…
…Matbaanın icadı, yazarlara hem dipnota hem de kenar notuna…
...

…gelir. Buna göre mâna lafızların tasvir ettiği, yöneldiği…
…ettiği, yöneldiği veya lafızlarla anlatılmak istenen, onlarla…
…şeydir. Nahiv ilminde lafzın mukabili olarak kullanılan…
…açıklama ile “vaz‘ yoluyla lafızdan zihne yansıyan tasavvur”…
…Sözü edilen sûret bir lafızla ifade edilirse “müfred”,…
…edilirse “müfred”, birleşik lafızla ifade edilirse “mürekkep…
…arzederler; zira sûret lafızla kastedilmesi bakımından…
…II, 1600-1601). Lafızlarla mânaları arasında tabii bir…
…görüşünü ileri sürerek hangi lafızların hangi mânalar için…
…bulunmasını ve bir lafzın iki zıt anlama gelmesini…
…götürür. İbn Cinnî de lafızların sesleri, harfleri ve…
…görüşünü savunmuş ve çeşitli lafızlarla mânaları arasındaki ilişkiyi…
…bu kavramla kastettiği şeyin lafızların harekeli veya sâkin olması,…
…mânaları, nahvin ise lafızları araştırdığını söyleyen…
…ona göre nahiv sadece lafızlarla değil mânalarla da ilgili…
…(i‘rab) gerçekte lafza mı mânaya mı yönelik…
…İbn Mu‘tî, İbn Usfûr el-İşbîlî gibi âlimler…
…el-Fâkihî gibi bilginler lafız olduğu görüşündedir. Lafız…
…lafız olduğu görüşündedir. Lafız olduğunu savunanlar i‘rabın…
…kelâmın mâna mı yoksa lafız mı olduğu konusundaki…
...

…gelen mehcer , başta Lübnan olmak üzere Suriye, Filistin…
…edilemeyişi Ortadoğu’da hem ekonomik hem siyasî…
…Ortadoğu’da hem ekonomik hem siyasî sıkıntılar…
…göçmenlerin sayısı 60.000’e ulaşmıştır. 1913’te Kuzey Amerika’da…
…Amerika’da büyük rakamlara ulaşan göçmen sayısı 1920’de bir…
…arasında en kalabalık nüfusu Lübnanlılar oluşturuyordu. Bunda…
…komşu ülkelere göre Lübnan’da yoğunlaşmasının, ayrıca…
…küçük ve basit işlerle uğraşmışsa da zamanla ticarette başarı…
…1900 yılında Lübnanlı bazı gençler tarafından…
…(Sao Paulo 1905). Naûm Lebekî’nin önderliğini yaptığı…
…ilânından sonra Lübnan’a dönüşüyle yavaşladı,…
…Cibrân’ın önderliğinde bazı Lübnanlı ve Suriyeli gençlerin…
…dikkat çeker. Genç yaşta Lübnan’dan ayrıldıkları için Arap…
…1923-1924). Onun Ḳalbü Lübnân adlı eseri (Beyrut 1935)…
…kendi edebî şahsiyetinin hemen hemen bütün özelliklerini…
…edebî şahsiyetinin hemen hemen bütün özelliklerini…
…şikâyetçi, ağlayan şair” lakapları verilmiştir. Abdülmesîh ve…
…el-Cur tarafından el-Usbetü’l-Endelüsiyye adıyla bir…
…sahip bulunuyorlardı. el-Usbetü’l-Endelüsiyye mensuplarının…
…Ortadoğu’daki Arap dünyasına ulaşacak şekilde devam ediyordu.…
...

…kelimeyi (masdar veya mâzi) lafız veya anlamla ilgili bir…
…ikinci harfi ayın, üçüncüsü “lâm”a tekabül eder. Kelime dört…
…ise mîzanın sonuna bir lâm ( فعلل ), beş kök harfli ise…
…), beş kök harfli ise bir lâm daha ( سفرجل = فعللل gibi)…
…“vezin” (binâ, sîga), ona uygun düşen kelime kalıbına da…
…yapılmıştır. Zamanımıza ulaşan ilk müstakil sarf kitabı…
…Nitekim zamanımıza ulaşan ilk gramer kitabı olan…
…el-Muḳteḍab (Müberred), el-Uṣûl (İbnü’s-Serrâc),…
…(Zemahşerî), el-Lübâb (Ukberî), el-Muḳarrib…
…(Ukberî), el-Muḳarrib (İbn Usfûr el-İşbîlî), el-Elfiyye…
…’ında, Süyûtî’nin Hemʿu’l-hevâmiʿ inde de nahiv ve…
…’ında, Süyûtî’nin Hemʿu’l-hevâmiʿ inde de nahiv ve sarf…
…yazmıştır. Eserin zamanımıza ulaşan en eski sarf kitabı olması…
…aynı adı taşıyan, günümüze ulaşmamış eserler nisbet edilmiştir.…
…Şümeyl), el-İştiḳāḳ , el-Hemz , Feʿale ve efʿale…
…el-Hamelâvî de bu konuda ona uymuştur (bk. bibl.). Ancak bu görüş,…
…el-Münṣıf fî şerḥi’t-taṣrîf li’l-Mâzinî ; Abdülkāhir…
…Şerḥu’ş-Şâfiye ; İbn Usfûr, el-Mümtiʿ ; Ebû Hayyân…
…(İstanbul 1307); Muhammed Lutfî, Mücmelü’s-sarf (İstanbul…
…Şâkir, Temrinli ve İ‘râblı Lisân-ı Arabî (sarf kısmı, İstanbul…
...