INSTITUTE of POLICY STUDIES

Pakistan’ın tanınmış siyasetçilerinden, İslâm iktisatçısı Hurşîd Ahmed ile (Khurshid Ahmad) bir grup ilim ve fikir adamı tarafından 5 Mayıs 1979’da İslâmâbâd’da kuruldu. Kuruluş amacı Pakistan, komşu ülkeler ve bütün dünyada siyaset, dinî hayat ve insanlar arası ilişkilerle ilgili alan araştırmaları yapmak, ilim ve fikir adamlarını bir araya getirerek diyalog ortamı oluşturmak, ilgili alanlarda yayın yapmak şeklinde ortaya konmuştur. Mevdûdî’nin çalışma arkadaşlarından olan ve onun fikirlerini Batı dünyasına duyuran kişilerin başında gelen Hurşîd Ahmed enstitünün kuruluşuyla ilgili tavsiyeyi Mevdûdî’den almış olmalıdır. Enstitü, kuruluşunda ortaya koyduğu sivil, otonom, kâr amacı gütmeyen bir araştırma ve düşünce kuruluşu olma vasfını her zaman korumuştur. Kurum Pakistan halkının, müslümanların ve dünyadaki başka toplulukların karşılaştığı problemlerin çözümüne dair siyaset üretmeye çalışmaktadır. Bu müessese çalışma alanlarını kendisi için “Pakistan meseleleri” (Pakistan Affairs: Society, Politics, Security and Foreign Policy, Education, Economy), “uluslararası ilişkiler” (International Relations: Global and Regional Dynamics), “inanç ve toplum” (Faith and Society: Thought, Movements and Issues) şeklinde üç ana başlık altında belirlemiştir (“Institute of Policy Studies [IPS]”, NIRA’s World Directory of Think Tanks 1993, s. 264; http://www.ips.org.pk/ipsataglance).

Institute of Policy Studies’in yönetim kurulu en fazla on beş kişiden oluşmaktadır. Ayrıca farklı düşünce ekollerinden gelen ve üç yıllık bir süre için seçilen yirmi beş-otuz beş üyeli National Academic Council adlı bir birim bulunmakta, bu birim yıllık araştırma programlarını onaylamakta ve programların işleyişini denetlemektedir (“IPS Crosses the ‘Silver Milestone’: Excerpts from an Interview with IPS Director General, Khalid Rahman on the Completion of the Institute’s 25 Years”, IPS News, sy. 44-45 [2005], s. 2-3). Enstitüde genel müdürün yönetimi altında zamanın şartlarına ve ihtiyaçlarına göre başka faaliyet grupları da oluşturulmaktadır. Institute of Policy Studies, kuruluşundan bu yana siyasî fikirler üretmesi yanında insan yetiştirmeye de önem vermekte, resmî ve sivil kuruluşların personeli için eğitim programları ve hizmet içi eğitim kursları düzenlemektedir. Bu kurslar, 2013 yılından sonra Institute of Policy Studies Leadership, Excellence and Development adıyla kurumsal bir yapıya kavuşturulmuştur (IPS News [Special Issue: Annual Report 2013-14, Institute of Policy Studies], sy. 78, s. 3, 20-22). Enstitünün kurucuları ve önde gelen yöneticileri Cemâat-i İslâmî ile ilişkili olsa da gerek Hurşîd Ahmed gerekse diğer yöneticiler, kurumun mânevî şahsiyetini Cemâat-i İslâmî ile ilişkilendirmemeye ve bu yapıya bağlı bir alt kurum görüntüsü vermemeye özen göstermişlerdir. Institute of Policy Studies’in para kaynağı enstitünün finansmanı için kurulan vakfa yapılan bağışlarla yayınlardan, kurum tarafından hazırlanan raporlardan, verilen kurslardan elde edilen gelirlerdir (“Souvenir”, IPS News [Special Issue], İslâmâbâd 1999, s. 74).

Institute of Policy Studies 2015 yılına kadar 1000’den fazla ilmî toplantı ve etkinlik düzenlemiş, 1500 civarında rapor yayımlamış ve amacı doğrultusunda 250’yi aşkın kitap neşretmiştir. Enstitü tarafından çıkarılan dergilerde ve bültenlerde de genellikle amaca yönelik yayınlar yapılmaktadır. Kurum kendisi için belirlediği alanlardan olan “inanç ve toplum” başlığı altında çok sayıda toplantı tertip etmiş, kitaplar yayımlamıştır. Bu kitaplar arasında Hurşîd Ahmed’in İslâmî Taḥrîk Derpîş Çelinc (İslâmâbâd 1995), İḥyâʾey İslâm: Mesâʾil aôr Müstaḳbel key İmkânât (İslâmâbâd 1998), Islam: Its Meaning and Message ile (İslâmâbâd 2014) kurumun otuz yılı aşkın bir zamandır genel müdürlüğünü yapan Hâlidürrahmân’ın (Khalid Rahman) Pakistan Religious Education Institutions: An Overview (İslâmâbâd 2002), Kâmyâb Zindegi I (İslâmâbâd 2008), Kâmyâb Zindegi II (İslâmâbâd 2014), Dînî Medâris: Tebdîlî key Rüchânât (İslâmâbâd 2008, Selîm Mansûr Hâlid ile birlikte), ʿAvrat, Ḫândân aôr Hemâra Muʿaşere (İslâmâbâd 2007, Irfan Shahzad ile birlikte), Essays on Muslims and the Challenges of Globalization (İslâmâbâd 2009, A. D. Mekîn ile birlikte), Pâkistân meyn Dînî Taʿlîm (İslâmâbâd 2009, Müttekînürrahmân ile birlikte), Âc ka Maġrib aôr Müslim Dünyâ (İslâmâbâd 2014) adlı çalışmaları önemlidir. Ayrıca Mahmûd Ahmed Gāzî’nin ʿAṣr-ı Ḥâżır aôr Şerîʿat-i İslâmî: Muḥâḍarât-ı Şerîʿat (İslâmâbâd 2009, 2014), Islam, International Law and the World Today (İslâmâbâd 2011); Muhammed İkbal Han’ın Medical Ethics: An Islamic Perspective (İslâmâbâd 2013); Târık Can’ın (Tariq Jan) Pakistan between Secularism and Islam: Ideology, Issues and Conflict (İslâmâbâd 2004, 2013), The Life and Times of Muhammad Rasul Allah: Universalizing the Abrahamic Tradition (İslâmâbâd, ts., 3. bs [1. bs., Beltsville Maryland 2006]); Servet Cemâl Esmaî’nin Dehşet Gerdî aôr Müselmân (İslâmâbâd 2008, 2010); Amit Pandya ve Ellen Laipson’un Islam and Politics: Renewal and Resistance in the Muslim World (İslâmâbâd 2009); Muhammed Ekrem Han’ın (Akram Khan) Economic Teachings of Prophet Muhammad (İslâmâbâd 2005); Muhtâr Hasan’ın Afġānistân: Cârihiyet, Cihâd, Buhrân (İslâmâbâd 2000); M. D. Sâmî’nin (Shami) Education: Science and Industry in the Muslim World (İslâmâbâd 2003, 2007); Müslim Seccâd’ın İslâmî Riyâsat meyn Niẓâm-ı Taʿlîm (İslâmâbâd 1986, 1992, 1996), Pâkistân Meyn Niẓâm-ı-Taʿlîm key İslâmî Teşkîl Ḥikmet-i ʿAmelî (İslâmâbâd 1990); Selîm Mansûr Hâlid’in İslâmî Niẓâm-ı Taʿlîm aôr Pâkistân key Ḥavâley sey Müşerraḥ Kitâbiyât-ı Taʿlîm (İslâmâbâd 1981), Dînî Medâris meyn Taʿlîm: Keyfiyet, Mesâʾil, İmkânât (İslâmâbâd 2004, 2. bs.); Erşad Cemîl’in Ḳurʾân-ı Kerîm aôr Nebâtât u Zirâʿât key Tedrîs (İslâmâbâd 1982); Âbâd Şahpûrî’nin Türkistan Meyn Müslim Müzâḥamet (İslâmâbâd 1983); Vahîdüzzaman’ın (Waheeduz Zaman) Iranian Revolution: A Profile (İslâmâbâd 1985) adlı kitaplarından söz edilebilir. Bunların dışında İslâm ekonomisi, din eğitimi, gençlik ve din, Keşmir meselesi gibi konularda daha pek çok eser yayımlanmıştır (http://www.ips.org.pk/books [15.05.2015]).

Institute of Policy Studies’in Kemal Hilbâvî tarafından idare edilen Arapça birimi 1988 yılından itibaren haftalık Ḳaḍâyâ Devliyye adıyla Arapça bir haber-yorum dergisi çıkarmış, dergi 400’ü aşkın sayıya ulaştıktan sonra kapanmıştır. Bu dergi o yıllarda daha çok Afganistan konusunda verdiği sıcak ve önemli bilgilerle adından söz ettirmiştir. Enstitünün Ekim 1996’da Sefîr Ahter editörlüğünde altı ayda bir yayımladığı, ağırlıklı olarak İslâmî konulardaki kitap tanıtımlarını ve eleştirilerini içeren Urduca Noḳṭa-i Naẓar dergisinin neşrini 2015 yılı itibariyle XIX. cilt ile devam ettirmektedir. Nisan 1997 tarihinden beri üç ayda bir çıkan Maġrib aôr İslâm dergisi müslümanların Batı dünyasıyla ilişkilerini ele almakta, Batı ve İslâm dünyasına dair haberler ihtiva etmektedir. 2004’te yılda iki defa yayımlanacak şekilde neşir hayatına başlayan Policy Perspectives adlı akademik dergi, Institute of Policy Studies’in ilgilendiği bütün alanlara dair yazıları ve araştırmaları içermektedir. Hâlidürrahmân’ın editörlüğünde XII. cildiyle yayın hayatına devam eden dergi zaman zaman özel sayılar da çıkarmaktadır. Kurum, haberlerini 1993 yılından bu yana İngilizce olarak yayımlanan IPS News adlı dergiyle duyurmaktadır.

Pakistan merkezli üniversiteler, araştırma merkezleri ve devlet kurumlarıyla ortak projeler de yürüten Institute of Policy Studies, bazı araştırma projelerini ve toplantılarını dünyanın diğer kurum ve kuruluşlarıyla düzenlemektedir (bk. “IPS Crosses the ‘Silver Milestone’: Excerpts from an interview [with IPS Director General, Khalid Rahman, on the completion of the Institute’s 25 years]”, IPS News, sy. 44-45 [July-December 2005], s. 3-4). Pakistan gibi ülkelerde bağımsız özel düşünce kuruluşlarını başarılı bir şekilde işletmenin zorluklarına rağmen Institute of Policy Studies içinde Şiîler’in de bulunduğu farklı fikir ekollerine mensup siyasetçileri, ilim ve fikir adamlarını bir araya getirip onların düşüncelerini ortaya koyacak bir zemin hazırladığından Pakistan’da ve Pakistan dışında büyük bir saygınlık kazanmıştır. Yapılan yayınlar ve farklı kuruluşlara sağlanan raporlar bu saygınlığı pekiştiren somut öğeler olarak görülebilir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2020 yılında Ankara’da basılan (gözden geçirilmiş 2. basım) EK-1. cildinde, 642-644 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.