İSNÂAŞERİYYE - İlişkili Maddeler - TDV İslâm Ansiklopedisi

« Madde sayfasına git

İSNÂAŞERİYYE ile İLİŞKİLİ MADDELER

الاثناعشريّة
ŞÎA
Hz. Peygamber’in vefatından sonra devlet yönetiminin Hz. Ali’ye ve onun soyundan gelenlere ait olduğu düşüncesi etrafında birleşen çeşitli grupların ortak adı.
ALİ
İlk müslümanlardan, Hz. Peygamber’in damadı ve Hulefâ-yi Râşidîn’in dördüncüsü (656-661).
İMÂMİYYE
İmâmeti dinin esaslarından kabul eden, bazan Şîa ve İsnâaşeriyye ile eş anlamlı olarak kullanılan Şiî fırkaların ortak adı.
CA‘FERİYYE
İsnâaşeriyye Şîası’nın fıkıh mezhebi.
RÂFİZÎLER
Başlangıçta Zeyd b. Ali’den ayrılan ilk İmâmîler’e, daha sonra bütün Şiî fırkaları ile Şiî unsurları taşıyan bazı bâtınî gruplarına verilen isim.
AHBÂRİYYE
İmâmiyye Şîası içinde, dinî hükümlerin tek kaynağı olarak sadece kendi imamlarının rivayetlerini esas kabul edenlere verilen ad.
USÛLİYYE
İmâmiyye Şîası geleneğinde dinî hükümlerin aklî istidlâl yoluyla elde edilebileceğini savunan ekol.
GAYBET
Özellikle İsnâaşeriyye inancında görülen, on ikinci imamın ölmeden insanlar arasından ayrılıp gizlenmesi mânasında bir terim.
MEHDÎ el-MUNTAZAR
İmâmiyye Şîası’nca halen gaybet halinde olduğuna, gelecekte mehdî olarak ortaya çıkıp dünyada adaletli bir düzen kuracağına inanılan on ikinci imam.
ÇÂRDEH MA‘SÛM-i PÂK
İsnâaşeriyye Şiîleri’nin hata ve günahtan münezzeh olduğuna inandıkları on dört kişiyi ifade eden bir tabir.
HASAN
Hz. Peygamber’in torunu, Hz. Fâtıma ile Hz. Ali’nin büyük oğlu.
HÜSEYİN
Hz. Peygamber’in torunu, Hz. Fâtıma ile Hz. Ali’nin küçük oğlu, Kerbelâ şehidi.
ZEYNELÂBİDÎN
İsnâaşeriyye’nin dördüncü ve İsmâiliyye’nin üçüncü imamı kabul edilen tâbiî.
MUHAMMED el-BÂKIR
İsnâaşeriyye’nin beşinci ve İsmâiliyye’nin dördüncü imamı.
CA‘FER es-SÂDIK
İsnâaşeriyye’nin altıncı, İsmâiliyye’nin beşinci imamı, Ca‘ferî fıkhının kurucusu.
MÛSÂ el-KÂZIM
İsnâaşeriyye’nin yedinci imamı.
ALİ er-RIZÂ
İsnâaşeriyye’ye göre on iki imamın sekizincisi.
MUHAMMED el-CEVÂD
İsnâaşeriyye’nin dokuzuncu imamı.
ALİ el-HÂDÎ
Ali evlâdından biri ve on iki imamın onuncusu.
HASAN el-ASKERÎ, Hasan b. Ali
İsnâaşeriyye Şîası’nın on birinci imamı.
GADÎR-i HUM
Hz. Ali’nin imâmeti açısından Şiî gruplar nezdinde tarihî önem taşıyan yer.
REC‘AT
Bazı Şiî gruplarına göre imamın ölümden veya gaybete girmesinden sonra zuhuru, İsnâaşeriyye Şîası’na göre ise kıyametin kopmasından önce imamların ve onlara zulmedenlerin yeniden dünyaya dönmesi anlamında bir terim.
BEDÂ
Şîa fırkalarına göre Allah’ın ilim, irade ve tekvîn sıfatlarında değişmeler meydana gelebileceğini ifade eden kelâm terimi.
TAKIYYE
Kişinin canına veya malına yönelik bir tehlike karşısında inancını gizleyip gerektiğinde aksini söylemesi anlamında bir terim.
SEFİR
İsnâaşeriyye Şîası’na göre on ikinci imamın gaybeti döneminde onun adına faaliyetleri yürüten kişilere verilen unvan.
TÂZİYE
Hz. Hüseyin ile yakınlarının Kerbelâ’da şehid edilmesini konu alan temsilî gösteriler için İmâmiyye Şîası arasında kullanılan bir terim.
KERBELÂ
Hz. Hüseyin’in türbesinin bulunmasından dolayı Şiîler’ce kutsal sayılan şehir.
ÂŞÛRÂ
Çeşitli din ve mezheplerin önem verdiği, muharremin onuncu günü.
KÜTÜB-i ERBAA
İmâmiyye Şîası’nın dört temel hadis kitabı.
ÂYETULLAH
İsnâaşeriyye Şîası’nın âlim ve fakihleri için kullanılan bir unvan.
Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER