…gelen akis , İslâm mantık literatüründe Aristo mantığındaki…
…Keşşâf , “ʿaks” md. A. Lalande, Vocabulaire technique et…
…technique et critique de la philosophie , “Conversion”…
…s. 44. İbn Hazm, et-Taḳrîb li-ḥaddi’l-manṭıḳ (nşr. İhsan…
…Küveyt 1981, s. 139-141. EDEBİYAT. Bir cümle veya mısradaki…
…değiştirilmesiyle yapılan edebî sanatın adı. Aks ü tard…
…Mahmud Ekrem, Ta‘lîm-i Edebiyyât , İstanbul 1299, s. 318-320.…
…Muallim Nâci, Istılâhât-ı Edebiyye , İstanbul 1308, s. 208.…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s. 324.…
…Reşid [Rey], Nazariyyât-ı Edebiyye , İstanbul 1328, s. 287-288.…
…106-107. Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s.…
…Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s. 19. M.…
…s. 19. M. Kaya Bilgegil, Edebiyat Bilgi ve Teorileri: Belâgat…

…yenileşme devrinde yazılmış edebiyat bilgileri kitaplarında…
…Fehmi’nin Tedrîsât-ı Edebiyye ’sinde, Fransızca…
…alan bu kelime sonraları “edeb-i kelâm” ve “mümtâziyet” gibi…
…şeyler sanılmıştır. Önceki edebiyat nazariyatı kitaplarında…
…nazariyatı kitaplarında edeb-i kelâm ve “mümtâziyet”…
…hasâsetinin ise bütünüyle edebî eserin değer ve güzelliğini…
…düşüncesiyle asâlet edebî eserde aranan önemli bir…
…de belirtilir. Edeb-i kelâm ile mümtâziyete…
…mânalar asâletten ayrıdır. Edeb-i kelâm, Batı’daki périphrase…
…BİBLİYOGRAFYA: M. Émile Lefranc, Traité théorique et…
…théorique et pratique de littérature: Style et composition , Paris…
…A. Fehmi, Tedrîsât-ı Edebiyye , İstanbul 1302, s. 56-58.…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s. 56-58.…
…Tâhir, Osmanlı Edebiyatı , İstanbul 1310, s. 77-81.…
…s. 77-81. Süleyman Fehmi, Edebiyat , İstanbul 1325, s. 141-143.…
…141-143. Muhyiddin, Yeni Edebiyat , İstanbul 1330, s. 108-116.…
…Süleyman, Ma‘lûmât-ı Edebiyye , İstanbul 1330, I, 199-214.…
…Mustafa Nihat Özön, Edebiyat ve Tenkid Sözlüğü , İstanbul…
…s. 22. Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s.…
...

…tehir, cinas, mutabakat vb. edebî sanatlar her dil ve kültürde…
…Câhiliye devri sözlü edebiyatında, Kur’ân-ı Kerîm ve hadiste…
…söylemektir. Câhiz’e göre lafızla mânanın güzellikte…
…yarışması, yani mânadan önce lafzın kulağa, lafızdan önce de…
…mânadan önce lafzın kulağa, lafızdan önce de mânanın zihne…
…Belâgat Arap dili ve edebiyatıyla ilgili ilimler içinde…
…kullanmıştır. Arap edebiyatında belâgat çalışmaları önce…
…belâgat çalışmaları önce edebî tenkit şeklinde başlamış,…
…Kerîm’in i‘câzı, hem de edebî tenkit sebebiyle bu faaliyet…
…bir şekilde devam etmiştir. Edebî tenkit ve Kur’ân-ı Kerîm’e…
…belâgat çalışmaları dil ve edebiyat, tefsir, edebî tenkit ve…
…dil ve edebiyat, tefsir, edebî tenkit ve kelâm ilimleriyle…
…esas hedef Kur’ân-ı Kerîm’i lâyıkıyla anlamak olmuştur.…
…Bu dönemde yetişen dilci ve edebiyatçıların çoğu aynı zamanda tefsir…
…tesbit edilirken dil ve edebiyat bir bütün olarak ele…
…el-Kâmil ’inde dil ve edebiyat meseleleri yanında mecaz,…
…anılan eserler yazdılar. Edebî sanatların tetkikine yönelik…
…başka bu dönemde dil, edebiyat ve tefsirle ilgili olarak…
…önce şifahî olarak görülen edebî tenkit, Abbâsîler’in ilk…
…bu ilk dönemindeki edebî tenkitle ilgili eserler…
...

…mânalarına gelen beyit bir edebiyat terimi olarak aynı vezinde…
…meydana getirir. Arap Edebiyatı. Bu edebiyatta en küçük…
…Arap Edebiyatı. Bu edebiyatta en küçük nazım birimi beyit…
…eder. Bu sebeple adı geçen edebiyatlara aruz vezni girdiği zaman…
…yarım beyitler Türk ve Fars edebiyatlarında eski an‘aneye bağlı kalarak…
…30-34, ayrıca bk. İndeks. L. Şeyho, ʿİlmü’l-edeb I:…
…İndeks. L. Şeyho, ʿİlmü’l-edeb I: ʿİlmü’l-inşâʾ ve’l-ʿarûż…
…s. 30-31. İran ve Türk Edebiyatı. Beyit, bu iki edebiyatta,…
…Edebiyatı. Beyit, bu iki edebiyatta, bilhassa ilk dönemlerde ve…
…sahip olmakla birlikte, Arap edebiyatındaki şekli ile ele alınmış ve…
…genel hatları itibariyle bu edebiyattaki yapısı ile incelenmiştir. Bu…
…Bu bakımdan her üç edebiyatta da ortak ve müşterek bir…
…İslâmiyet’ten önceki Türk edebiyatında nazım şekilleri esas…
…Ancak Beyit esas olarak Arap edebiyatından Fars ve Türk edebiyatlarına…
…edebiyatından Fars ve Türk edebiyatlarına geçmiş ve klasik Türk…
…geçmiş ve klasik Türk edebiyatında da bir nazım birimi olarak…
…Ancak son devir İran ve Türk edebiyatında da Batı edebiyatının etkisi…
…ve Türk edebiyatında da Batı edebiyatının etkisi ile beyit hemen hemen…
…Nitekim yeni Türk edebiyatında Servet-i Fünûn şairleri…
…Muallim Nâci, Istılâhât-ı Edebiyye , İstanbul 1308, s. 154-155,…
...

…saf-berrak, ilim-irfan, gül-lâle gibi. b) Tezat. Aralarında…
…(müsteârün minh-müsteârün leh) arasındaki münasebet…
…; TARİF ). Câmi‘ İslâm literatüründe birçok kitap adının ilk…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…M. Kaya Bilgegil, Edebiyat Bilgi ve Teorileri: Belâgat…

…anlamına gelen cem‘, edebiyat terimi olarak birden fazla…
…bir sanatı ifade eder. Arap edebiyatında belâgata dair eserlerde,…
…Bâkî’nin, “Yayıldı bahs-i la‘l-i hatt u hâlin bâğ-ı rıdvâna…
…bir yana, sonsuz bir lutuf olarak gökler ve yer…
…da bunun için bir örnektir: “Leb-i yâre akīk-i nâb dedim /…
…“cem” md. Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s.…
…Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s. 29-30,…
…eṭ-Ṭırâzü’l-müteżammin li-esrâri’l-belâġa , Beyrut…
…Def‘u’l-mesâlib fî edebi’ş-şâir ve’l-kâtib , İstanbul…
…Tâhir, Tercüme-i Mîzânü’l-edeb , İstanbul 1257, s.…
…Said Paşa, Mîzânü’l-edeb , İstanbul 1305, s.…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…M. Kaya Bilgegil, Edebiyat Bilgi ve Teorileri: Belâgat…

…anlamında masdar olan cinas, edebiyat terimi olarak anlamları…
…Cinâs-ı Tâm. Lafız itibariyle birbirine uygun…
…ilk kelimenin son harfi “li” ( لِ ) ile “câm” kelimesi…
…“gem” anlamında “licâm” ( لجام ) kelimesi ortaya…
…etmemiş Allah resâ / Menba-ı lutfunu yoksa elimizle kaparız //…
…olursa buna “cinâs-ı lâhiḳ” denir. Cinas-ı lâhiḳ da…
…lâhiḳ” denir. Cinas-ı lâhiḳ da noksanlık veya…
…“Pederinizin tarîk-i edeb ve terbiyesine sâlik ve hevâ…
…Vehbî’nin, “Bûse-i nukl-i lebi bezme edip nakl-i nevâl”…
…kitaplarında “cinâs-ı lafzî” ve “cinâs-ı ma‘nevî” ayırımı…
…girmiştir (bk. Ta‘lîm-i Edebiyyât , s. 340). Bu anlayışa göre…
…verilen örnekler cinâs-ı lafzî grubuna girmektedir. Cinâs-ı…
…Ancak Türkçe edebiyat kitaplarında cinâs-ı ma‘nevî…
…bir sanat olup divan ve halk edebiyatlarında geniş ilgi görmüştür. Çok…
…Mahmud Ekrem, Ta‘lîm-i Edebiyyât , İstanbul 1299, s. 340.…
…Said Paşa, Mîzânü’l-edeb , İstanbul 1305, s. 365.…
…Muallim Nâci, Istılâhât-ı Edebiyye , İstanbul 1307, s. 241-248.…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Tâhir, Tercüme-i Mîzânü’l-edeb , İstanbul 1257, s.…
...

…ve Adlandırılışı. Türk edebiyatının umumi gelişimi içinde,…
…örnek kabul ettiği Fars edebiyatının her yönden kuvvetli ve…
…altı asır sürdürmüş bir edebiyat geleneğidir. Sadece sanat…
…gayesinin hâkim olduğu bu edebiyata, Batı tesiri altında yeni…
…Batı tesiri altında yeni bir edebiyatın doğuşundan bu yana, çeşitli…
…Başlangıçta bu yeni edebiyattan ayrı tutmak düşüncesiyle…
…ayrı tutmak düşüncesiyle “edebiyyât-ı cedîde” karşıtı olmak üzere…
…karşıtı olmak üzere ona “edebiyyât-ı kadîme” ve “şi‘r-i kudemâ”…
…zihniyeti aksettiren “havas edebiyatı, saray veya enderun…
…saray veya enderun edebiyatı, skolastik edebiyat, medrese…
…enderun edebiyatı, skolastik edebiyat, medrese edebiyatı, ümmet…
…skolastik edebiyat, medrese edebiyatı, ümmet edebiyatı, ümmet çağı…
…medrese edebiyatı, ümmet edebiyatı, ümmet çağı edebiyatı”…
…ümmet edebiyatı, ümmet çağı edebiyatı” adları verildiği gibi…
…gibi bunlara “Osmanlı edebiyatı, yüksek zümre edebiyatı,…
…edebiyatı, yüksek zümre edebiyatı, klasik edebiyat, klasik…
…zümre edebiyatı, klasik edebiyat, klasik Türk edebiyatı”…
…klasik edebiyat, klasik Türk edebiyatı” şeklinde yeni yeni isimler…
…isimler ilâve olunmuştur. Bu edebiyatı ifade etmek için doğrudan…
…etmek için doğrudan doğruya “littérature classique” sözünün tercümesi…
...

…özelliği olarak şairlerin lutfunu gördükleri veya kendisinden…
…sahibi”, “temiz gönlü şiirin levh-i mahfûzu olan kimse” gibi…
…söyler ( Istılâhât-ı Edebiyye , s. 163). Türk…
…Edebiyye , s. 163). Türk edebiyatında Orhon yazıtlarından itibaren…
…dîbâcesindeki ifadesi veya Lâmiî Çelebi’nin, “N’eyleyim bu…
…taşıyan beyitlere rastlanır. Lâmiî’nin, “Hâmem ki bugün kat‘-ı…
…sayısı az değildir. Türk edebiyatında sık sık görülen…
…son temsilcilerinden Leskofçalı Galib ve Yenişehirli Avni’ye…
…gerçekleşmekteydi. Divan edebiyatında ise şiir ve bu arada kaside…
…mu‘cize-gûyem ne desem lâf değil” mısraıyla başlayan…
…Muallim Nâci, Istılâhât-ı Edebiyye , İstanbul 1307, s. 161 vd.…
…161 vd. Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı (İstanbul 1937),…
…Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı (İstanbul 1937), İstanbul…
…44. Mustafa Nihat Özön, Edebiyat ve Tenkid Sözlüğü , İstanbul…
…İstanbul 1963, s. 9. Lâmiî, Divan , Millet Ktp., Ali…
…Manastırlı Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Mehmed Rifat, Mecâmiu’l-edeb , İstanbul 1308, s.…
…Hikmet İlaydın, Türk Edebiyatında Nazım , İstanbul 1957, s.…
…s. 107, 80-88. Agâh Sırrı Levend, Divan Edebiyatı , İstanbul…
…Agâh Sırrı Levend, Divan Edebiyatı , İstanbul 1980, s. 543-551,…
...

…kullanılırken daha sonra lafız güzelliğine fesahat, mâna…
…gerekir. Bu kusurlar lafza ve mânaya ait olmak üzere…
…olmak üzere ikiye ayrılır. Lafza ait başlıca kusurlar…
…Ḥarbin bi-mekânin ḳafrû / Ve leyse ḳurbe ḳabri Ḥarbin ḳabrû”…
…Mütenebbî’nin, “İnne beniyye le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî…
…“İnne beniyye le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî…
…le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî ṣudûrihim min mevdedeh”…
…tür kusurlardandır. 3. Lafzî ta‘kīd. Bir ibareyi…
…şekilde sıralanmasıdır. Lafzî ta‘kīd, kelimelerin gerçek…
…ön plana çıkarılması da lafzî ta‘kīde sebep olur. Meselâ…
…Arapça, “Cefaḫat ve hüm lâ yecfaḫûne bihâ bihim /…
…takdim-tehir sebebiyle lafzî ta‘kīd vardır. Bu beytin…
…bihim şiyemün ve hüm lâ yecfeḫûne bihâ…
…Türkçe, “Güneş levhi değil gökte şuâ üstünde…
…kelimesinin yeri sebebiyle lafzî ta‘kīd vardır. “Varak”…
…buʿde’d-dâri ʿanküm li-taḳrabû / Ve teskübü…
…Ve teskübü ʿaynâye’d-dümûʿa li-tecmüdâ” (Yakın olasınız…
…“Keyfe yemûtü men lâ ya‘şeḳū” (Âşık olmayan nasıl…
…vardır; bunun aslı, “Keyfe lâ yemûtü men ya‘şeḳū” (Âşık…
…kinaye ve teşbih gibi edebî türlerin yerinde…
...