…doğu ve güneydoğusunda bulunan Orta Afganistan’ın dağlık…
…Orta Afganistan’ın dağlık bölgesiyle Garcistan’ın (Garşistan)…
…Cûzcân, Ferahrûd, Herîrûd ve Murgap nehirlerinin yöresindeki…
…topraklara Gūr denilirdi. Burası Şensebânîler’in (Gurlular)…
…(Gurlular) yurdu idi. Gazneli hâkimiyeti sırasında…
…hâkimiyeti sırasında küçük bir kabilenin reisi olan…
…ve nihayet XII. yüzyılda büyük bir güce sahip oldular.…
…nihayet XII. yüzyılda büyük bir güce sahip oldular.…
…Şensebânî hânedanının ilk dönem tarihi, efsaneler…
…ilk dönem tarihi, efsaneler içinde kaybolmuştur. O bölgede…
…içinde kaybolmuştur. O bölgede yaşamış bir tarihçi olan…
…O bölgede yaşamış bir tarihçi olan Minhâc-ı Sirâc…
…yaşamış bir tarihçi olan Minhâc-ı Sirâc Cûzcânî, Gıyâseddin…
…Sirâc Cûzcânî, Gıyâseddin Muhammed b. Sâm’ın saray şairi…
…Cûzcânî, Gıyâseddin Muhammed b. Sâm’ın saray şairi Fahreddin…
…Sâm’ın saray şairi Fahreddin Mübârek Şah Merverrûzî tarafından…
…şairi Fahreddin Mübârek Şah Merverrûzî tarafından yazılan manzum…
…tarafından yazılan manzum Nisâbnâme ’ye dayanarak…
…dayanarak Şensebânîler’in İran’ın efsanevî ve zalim kralı…
…geldiğini, Dahhâk’in Arap menşeli olduğunu ve bundan dolayı…
...

…Fıkhî ve itikadî mezheplerin çoğunluğu…
…Fıkhî ve itikadî mezheplerin çoğunluğu kurucusu sayılan…
…kurucusu sayılan kişilerin isimlerine nisbetle adlandırıldığı ve…
…adlandırıldığı ve öylece meşhur olduğu gibi, hicrî ilk iki…
…meşhur olduğu gibi, hicrî ilk iki yüzyılda Kûfe merkezli…
…olduğu gibi, hicrî ilk iki yüzyılda Kûfe merkezli…
…hicrî ilk iki yüzyılda Kûfe merkezli olarak Irak bölgesinde…
…Kûfe merkezli olarak Irak bölgesinde başlayan ve daha sonraki…
…olarak Irak bölgesinde başlayan ve daha sonraki yüzyıllarda…
…yaygınlaşan Irak fıkhı, bu fıkhın metodoloji, doktrin…
…Irak fıkhı, bu fıkhın metodoloji, doktrin ve sistematiğinin…
…oluşmasında en büyük paya sahip bulunan İmâm-ı…
…en büyük paya sahip bulunan İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe’ye…
…en büyük paya sahip bulunan İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe’ye nisbetle…
…Hanîfe’ye nisbetle Hanefî mezhebi (Hanefiyye) olarak…
…olarak adlandırılmış, bu mezhebe mensup olan…
…olarak adlandırılmış, bu mezhebe mensup olan fakihlere ve bu…
…adlandırılmış, bu mezhebe mensup olan fakihlere ve bu mezhep…
…mensup olan fakihlere ve bu mezhep görüşüyle amel eden…
…mensup olan fakihlere ve bu mezhep görüşüyle amel eden kişilere…
...

…Uman deniziyle Bengal körfezi arasında, kuzeyde…
…doğru giderek daralan bir üçgen biçiminde uzanır.…
…giderek daralan bir üçgen biçiminde uzanır. Büyük kısmının…
…bir üçgen biçiminde uzanır. Büyük kısmının devâsâ boyutlarda…
…Büyük kısmının devâsâ boyutlarda (kuzey-güney 3214 km.,…
…(kuzey-güney 3214 km., doğu-batı 2977 km.) bir yarımada…
…km., doğu-batı 2977 km.) bir yarımada olmasından dolayı…
…(bir kıtanın coğrafî bağımsızlığı bulunan büyük parçası [yarı…
…kıtanın coğrafî bağımsızlığı bulunan büyük parçası [yarı kıta];…
…coğrafî bağımsızlığı bulunan büyük parçası [yarı kıta];…
…üzerinde kurulmuş yirmi iki eyaletle (federe devlet)…
…iki eyaletle (federe devlet) birlik toprağı (union territory)…
…territory) statüsünde dokuz bölgenin birleşmesinden meydana gelen…
…statüsünde dokuz bölgenin birleşmesinden meydana gelen federal yapılı…
…bölgenin birleşmesinden meydana gelen federal yapılı bir…
…meydana gelen federal yapılı bir cumhuriyettir. Hintçe adı…
…cumhuriyettir. Hintçe adı Bhârat Varşa, Birleşmiş Milletler…
…Hintçe adı Bhârat Varşa, Birleşmiş Milletler tarafından…
…adı Bhârat Varşa, Birleşmiş Milletler tarafından kullanılan resmî…
…Union) adıyla da anılır; başşehri 1934’ten beri Yeni…
...

…Hânedanın kurucusu, Kâbil’de Budist Türkşâhîler’in…
…saltanatına son veren Brahman Kallâr’dır (Lalliya). Son…
…(Hindûşâhiyye) denilen bu hânedanı kurmuştur.…
…bu hânedanı kurmuştur. Bîrûnî’ye göre Kallâr’dan sonra…
…sırasıyla Sâmend, Kemelû, Bhim, Caypal, Anandpal,…
…Anandpal, Triloçanpal ve Bhimpal geçmiştir. Kâbil’den…
…hâkimiyet kurma mücadelesi vermeye başladıkları sırada…
…kurma mücadelesi vermeye başladıkları sırada Kâbil’den…
…uzaklaştırıldılar (870) ve İndus nehri yakınlarındaki…
…Ravalpindi civarında bulunan Vayhand’ı (Bîrûnî’nin…
…Vayhind dediği Ohind, Udabhandapur, bugünkü Und) başşehir…
…dediği Ohind, Udabhandapur, bugünkü Und) başşehir yaptılar.…
…Udabhandapur, bugünkü Und) başşehir yaptılar. Hindûşâhîler,…
…Pencap’ta güçlü bir racalık haline gelerek…
…planlıyorlardı. Sebük Tegin, İslâmiyet’in Kuzey Hindistan’a girmesine…
…engel oluşturduklarına inandığı Hindûşâhîler’e karşı…
…karşı akınlara başladı. Bunun üzerine raca Caypal…
…karşı akınlara başladı. Bunun üzerine raca Caypal fillerle…
…karşısına çıktı. Ancak Gurek mevkiinde yapılan savaşta mağlûp oldu…
…mevkiinde yapılan savaşta mağlûp oldu ve barış istemek…
...

…Sözlükte “okumak, anlamak, bir metni öğrenmek ve ezberlemek…
…“okumak, anlamak, bir metni öğrenmek ve ezberlemek için…
…metni öğrenmek ve ezberlemek için tekrarlamak” anlamına gelen…
…ders ( dirâse ) kökünden bir mekân ismidir. Ders Sâmî…
…( dirâse ) kökünden bir mekân ismidir. Ders Sâmî dillerde…
…dirâse ) kökünden bir mekân ismidir. Ders Sâmî dillerde ortak…
…dillerde ortak kullanılan bir kelime olup yahudiler daha…
…okutulup öğretildiği binalara Beytülmidrâs diyorlardı (…
…öğretildiği binalara Beytülmidrâs diyorlardı ( İbnü’l-Esîr,…
…Beytülmidrâs diyorlardı ( İbnü’l-Esîr, en-Nihâye , II,…
…en-Nihâye , II, 113). Bazı kayıtlardan Hz. Peygamber…
…Hz. Peygamber döneminde Medine’de bu tür bir mekânın…
…döneminde Medine’de bu tür bir mekânın bulunduğu…
…döneminde Medine’de bu tür bir mekânın bulunduğu…
…Medine’de bu tür bir mekânın bulunduğu anlaşılmaktadır (…
…Medine’de bu tür bir mekânın bulunduğu anlaşılmaktadır ( Müsned ,…
…bulunduğu anlaşılmaktadır ( Müsned , II, 451; Buhârî, “Cizye”,…
…( Müsned , II, 451; Buhârî, “Cizye”, 6; “İʿtiṣâm”, 18).…
…451; Buhârî, “Cizye”, 6; “İʿtiṣâm”, 18). Hadislerde ders ve…
…kelimeleri geçtiği halde ( Müsned , VI, 11; Müslim, “Ẕikr…
...

…şey” demektir. Ancak Araplar bunun yerine daha çok kitâb ,…
…kullanmaktadır. Türkçe’de bunun yanında Farsça’dan geçen…
…geçen nâme kelimesiyle “ihbarnâme, temliknâme, vasiyetnâme”…
…evrak adları yapılmıştır. Mektubu yazan kişi muhatabından…
…Mektubu yazan kişi muhatabından birtakım isteklerde…
…yazan kişi muhatabından birtakım isteklerde bulunuyorsa bu…
…kişi muhatabından birtakım isteklerde bulunuyorsa bu tür…
…birtakım isteklerde bulunuyorsa bu tür mektuplara vasiyye…
…isteklerde bulunuyorsa bu tür mektuplara vasiyye adı…
…bulunuyorsa bu tür mektuplara vasiyye adı verilir. Bir…
…vasiyye adı verilir. Bir kimsenin ölümü halinde…
…ölümü halinde yakınlarına bıraktığı, mallarının paylaşımı ve…
…yakınlarına bıraktığı, mallarının paylaşımı ve tasarrufu…
…ve tasarrufu hususundaki isteklerini içeren mektubuna da bu…
…hususundaki isteklerini içeren mektubuna da bu bakımdan…
…isteklerini içeren mektubuna da bu bakımdan “vasiyet”…
…içeren mektubuna da bu bakımdan “vasiyet” veya…
…içeren mektubuna da bu bakımdan “vasiyet” veya “vasiyetnâme”…
…denilmiştir. Ayrıca mektup bir edebiyat türüdür…
…denilmiştir. Ayrıca mektup bir edebiyat türüdür (mektûbat,…
...

…Sözlükte “ikişer ikişer” anlamındaki mesnâ…
…Sözlükte “ikişer ikişer” anlamındaki mesnâ…
…“ikişer ikişer” anlamındaki mesnâ kelimesinin nisbet eki…
…kelimesinin nisbet eki almış biçimi olan mesnevî edebiyat…
…eki almış biçimi olan mesnevî edebiyat terimi ve nazım…
…terimi ve nazım şekli olarak ilk defa Fars edebiyatında…
…Arap edebiyatında müzdevic veya recez bahriyle…
…müzdevic veya recez bahriyle nazmedildiği için urcûze…
…recez bahriyle nazmedildiği için urcûze adıyla anılan…
…adıyla anılan şiirler mesnevinin ilkel biçimi olarak kabul…
…anılan şiirler mesnevinin ilkel biçimi olarak kabul…
…şiirler mesnevinin ilkel biçimi olarak kabul edilebilirse de…
…kabul edilebilirse de (bk. İA , VIII, 128-129) bu nazım…
…(bk. İA , VIII, 128-129) bu nazım şeklinin günümüzde…
…bu nazım şeklinin günümüzde ifade ettiği anlama uygun ilk…
…ifade ettiği anlama uygun ilk örnekleri Fars edebiyatında…
…şiirinin kaside ve gazelle birlikte üç temel nazım şeklinden…
…üç temel nazım şeklinden biri olan mesnevi iki beyitlik…
…nazım şeklinden biri olan mesnevi iki beyitlik şiirlerden…
…şeklinden biri olan mesnevi iki beyitlik şiirlerden binlerce…
...

…Mekke döneminde nâzil olmuştur.…
…Otuz âyettir. Adını ilk âyette geçen “mülk”…
…Adını ilk âyette geçen “mülk” (hükümranlık) kelimesinden…
…kelimesinden alır. Tebâreke, Mücâdele, Mânia, Münciye, Vâkıye ve…
…alır. Tebâreke, Mücâdele, Mânia, Münciye, Vâkıye ve Mennâa…
…Tebâreke, Mücâdele, Mânia, Münciye, Vâkıye ve Mennâa olarak da…
…Mânia, Münciye, Vâkıye ve Mennâa olarak da adlandırılır.…
…م، ن harfleridir. “Sözünüzü ister gizli ister âşikâre…
…“Sözünüzü ister gizli ister âşikâre söyleyin, O…
…ve düşünceleri hakkıyla bilendir” meâlindeki 13. âyetinin,…
…hakkıyla bilendir” meâlindeki 13. âyetinin, müşriklerin…
…meâlindeki 13. âyetinin, müşriklerin Hz. Peygamber’in aleyhinde…
…aleyhinde konuşmaları ve birbirlerine, “Muhammed’in tanrısının…
…ve birbirlerine, “Muhammed’in tanrısının duymaması için…
…tanrısının duymaması için gizli konuşun” demeleri…
…üzerine nâzil olduğu bildirilir (Vâhidî, s. 370). Mülk…
…(Vâhidî, s. 370). Mülk sûresinin temel konusunun…
…Allah’ın varlığını, birliğini, kâinatı yaratıp yönettiğini…
…yönettiğini ve âhiretin mevcudiyetini kanıtlamak olduğunu söylemek…
…kanıtlamak olduğunu söylemek mümkündür. Sûrenin muhtevası iki bölüm…
...

…Rey’de doğdu. Sahâbeden Utbe b. Gazvân’a nisbetle Utbî diye…
…torunudur. Ailesi kabile mensuplarıyla birlikte Rey’e yerleşmişti.…
…Ailesi kabile mensuplarıyla birlikte Rey’e yerleşmişti. Sâmânîler…
…devrinde Horasan’da önemli bir görevde bulunan dayısı Ebû…
…önemli bir görevde bulunan dayısı Ebû Nasr’ın yanına…
…gitti ve Nîşâbur’da sâhibü’l-berîd olarak Sâmânî hizmetine…
…ordusu kumandanı Ebû Ali b. Ebü’l-Hasan es-Simcûrî ve…
…ve Ziyârîler’den Kābûs b. Veşmgîr’e kâtiplik yaptı.…
…kurucusu Sebük Tegin’e intisap etti. Bu arada Sebük Tegin…
…Sebük Tegin’e intisap etti. Bu arada Sebük Tegin ve Sultan…
…arada Sebük Tegin ve Sultan Mahmud devrinin münşî ve…
…arada Sebük Tegin ve Sultan Mahmud devrinin münşî ve…
…ve Sultan Mahmud devrinin münşî ve ediplerinden Ebü’l-Feth…
…ediplerinden Ebü’l-Feth el-Büstî’nin yanında çalıştı. Sebük…
…(387/997) sonra Sultan Mahmud’un hizmetine girdi. Bir süre…
…(387/997) sonra Sultan Mahmud’un hizmetine girdi. Bir süre…
…Mahmud’un hizmetine girdi. Bir süre Nasr b. Sebük Tegin’in…
…girdi. Bir süre Nasr b. Sebük Tegin’in yanında…
…Tegin’in yanında Horasan’da bulundu ve onun hakkında mersiye…
…bulundu ve onun hakkında mersiye yazdı. Sultan Mahmud…
...

…hakkında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bazı…
…görüşler ileri sürülmüştür. Bazı araştırmacılar, vezirlik…
…söylemekte ( İA , XIII, 309, 310), diğer…
…İA , XIII, 309, 310), diğer bazıları ise kelimenin Araplar…
…309, 310), diğer bazıları ise kelimenin Araplar…
…Abbâsîler döneminden önce de bilindiğini ve Arapça kökenli olduğunu…
…olduğunu savunmaktadır. Bunlar vezirin Kur’ân-ı Kerîm’de…
…(Ebû Dâvûd, “Ḫarâc”, 4) ve birçok şiirde geçmesini, Hz. Ebû…
…şiirde geçmesini, Hz. Ebû Bekir, Muhtâr es-Sekafî, Ziyâd b.…
…geçmesini, Hz. Ebû Bekir, Muhtâr es-Sekafî, Ziyâd b. Ebîh…
…Muhtâr es-Sekafî, Ziyâd b. Ebîh gibi şahsiyetlere vezir…
…Kurumun kökeniyle ilgili tartışmalar da söz…
…konusudur. Araştırmacıların büyük bir kısmı, hilâfetin…
…Araştırmacıların büyük bir kısmı, hilâfetin…
…Abbâsîler’e geçmesiyle birlikte devlet teşkilâtlanmasında…
…devlet teşkilâtlanmasında İran etkisinin öne çıktığını…
…öne çıktığını dikkate alarak bu kurumun Sâsânî kökenli…
…kökenli olduğu konusunda birleşir. Goitein ise vezirliğin Arap…
…konusunda birleşir. Goitein ise vezirliğin Arap kabile…
…Arap kabile geleneğinin bir devamı kabul edilebileceğini…
...