…içinde, yeni bir şekil ve muhtevaya kavuşturarak teşrî…
…bir miktar içmek ve Kadr sûresini okumak abdestin…
…gibi deri altındaki minik kasların yorulması ve…
…136. İbn Hazm, el-Muḥallâ , I, 72-95. Beyhakī,…
…Aḥkâmü’l-Ḳurʾân (nşr. Ali Muhammed el-Bicâvî), Kahire…
…135. İbn Kudâme, el-Muġnî (nşr. Muhammed Halîl…
…İbn Kudâme, el-Muġnî (nşr. Muhammed Halîl Herrâs), Kahire, ts.…
…el-Ḥadâʾiḳu’n-nâżıra (nşr. Muhammed Takī el-Îrevânî), Beyrut…
…İbn Âbidîn, Reddü’l-muḥtâr , Kahire 1386/1966, I,…
…Halûk Nurbâki, Kur’an Mucizeleri , İstanbul 1987, s. 43-45.…

…halîfi idi (yeminli, muâhid). Bu sebeple o da Benî…
…çocukluğunda Ukbe b. Ebû Muayt’ın sürülerine çobanlık yaptı.…
…biri olan Ukbe b. Ebû Muayt’ın yanından ayrıldı ve kendini…
…onunla Zübeyr b. Avvâm ve Muâz b. Cebel arasında muâhât…
…ve Muâz b. Cebel arasında muâhât kurdu. Kaynaklar onun Hz.…
…ayakkabılarını çıkarır, muhafaza ederdi. Güzel sesliydi ve…
…(bk. İbn Kayyim, İʿlâmü’l-muvaḳḳıʿîn , I, 17), onun bir yönetici…
…ikamete göndermesi ve resmî mushafa muhalif olur endişesiyle…
…göndermesi ve resmî mushafa muhalif olur endişesiyle bazı…
…şahısların elinde bulunan mushafların yakılmasını emretmesi gibi…
…vardır. Kendisinden de Ebû Mûsâ el-Eş‘arî, İbn Abbas, İmrân…
…rivayeti konusunda Kûfe muhitinin ona sadık kaldığını, buna…
…karşılık diğer şehirlerdeki muhaddislerin, Ehl-i sünnet nazarında…
…ve adına izâfe edilen bir mushaf nüshası vardır. Bu nüshanın,…
…tarafından çoğaltılan resmî mushaftan ayrıldığı belli başlı…
…tashih edici bir fonksiyonu mu yerine getirdiği konusunun…
…Bunun gibi, İsrâ sûresinin 93. âyetinde geçen “min…
…93. âyetinde geçen “min zuhruf” ( من زخرف )…
…( من زخرف ) kelimesini “min zeheb” ( من ذهب ) şeklinde…
…kolaylaştırmıştır. Mushaf nüshalarının çoğaltılması…
...

…kullanılmıştır. İnfitâr sûresinin yedinci ve sekizinci…
…dile getirilmiştir. Şûrâ sûresinin on beşinci âyetinde, Hz.…
…Kerîm’de hak ve adâletin mutlaklığı öylesine vurgulanmıştır ki…
…Kerîm’in bu yaklaşımı Mu‘tezile mezhebinin, adâlet ve…
…mükemmellik kazandırmasıdır. Mu‘tezile kelâmcıları gibi zât-sıfat…
…göre, esasen Hucurât sûresinin on beşinci âyeti bu temel…
…alışveriş gibi iradî muameleler ile zulüm ve haksızlığa konu…
…adâletin gereğiyse de bu mutlak ve ütopik bir eşitlik…
…ticaret gibi hakka konu olan muamelelerde eşitlik ve adâleti sağlama…
…, Bulak 1248, I, 61-63. Muhammed Arkoun, L’humanisme arabe…
…bahsinde ahlâkî mefhum ve muhtevası ile ele alınan adâlet kazâ,…
…kıyamet gününde nurdan minberler üzerindedirler” (Müslim,…
…ihsan mefhumu ile mukayeseyi de ihtiva eden tarifi…
…Bu tür adâlet, bazan mukabele yoluyla ve mecazen “kötülük,…
…Meselâ kötülüğe kötülükle mukabele etmek, tecavüzü aynı ölçüde…
…yeterlidir. Ebû Yûsuf ve Muhammed’e göre ise her halde tezkiye…
…Genel olarak, Hz. Ali ile Muâviye arasında meydana gelen…
…etse bile, rivayeti bir daha muteber sayılmaz. Aynı şekilde…
…hakkındaki hüküm ve şehadeti muteber sayılır. Ancak Medine…
…adâletine hükmetmek gerekir. Muhaddislerin ittifakla kabul ettikleri…
...

…Özellikle Âl-i İmrân sûresinin elli dokuzuncu âyetinde,…
…onun yaratılış keyfiyetinin muhtelif şekillerde tasvir edildiğini…
…veya süzme çamur (sülâle min tîn), yapışkan çamur (tîn…
…halîfe kelimesiyle, Bakara sûresinde meleklere atfedilen,…
…Hasan-ı Basrî ise En‘âm sûresinin 165. âyetini delil…
…el-İsfahânî gibi birçok Mu‘tezile âlimi ile bazı Ehl-i sünnet…
…ise bu kelimenin Bakara sûresindeki (2/61) örneğinde olduğu…
…695). Hayat ağacı Kitâb-ı Mukaddes’te birçok defa geçmekte (bk.…
…(Tekvîn, 3/1-6). Kitâb-ı Mukaddes’in, “İblîs ve şeytan denilen…
…Bu tartışma, daha çok Tâhâ sûresinin 115 ve 121. âyetlerinin…
…Bu âyetteki “ʿaṣâ” fiili, Mu‘tezile mezhebine göre, Hz. Âdem’in…
…Ancak bazı âlimler Tâhâ sûresinin 115. âyetinde geçen,…
…bilgiler, Kitâb-ı Mukaddes dışı kaynaklara dayanır.…
…Sa‘lebî, s. 36). Kitâb-ı Mukaddes, Hz. Âdem’in kabrinin nerede…
…a.mlf., Târîḫ (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire 1960-70…
…XXII, 127; XXX, 235-236. Muhyiddin İbnü’l-Arabî,…
…Paris 1980, s. 46-47. el-Muʿcemü’ṣ-ṣûfî , “edm” md. F. McC –…

…7/199). Bunlardan Bakara sûresindeki âyette “Sana hayır yolunda…
…Kerîm’de affın teşekkür ve minnet duygularını harekete…
…Hz. Peygamber de “Allah, muhakkak surette kötülüğü affeden…
…el-İsfahânî affın sağladığı mutluluğa cezalandırma yoluyla…
…(bk. eş-Şûrâ 42/40), Hz. Muhammed’in tebliğdeki başarısı, onun…
…en yüksek derecede muttasıf olan Allah için imkânsız…
…39/53). Buna karşılık Mu‘tezile âlimleri, bu görüşü…
…kabul ettiği halde, Mu‘tezile bunu reddetmiş, inkâr ve…
…dışında tutmuştur. Ancak, Mu‘tezile’nin müteahhir âlimlerinden…
…, II, 235, 238. el-Muvaṭṭaʾ , “Ṣadaḳa”, 12. Tirmizî,…
…fî Şerḥi Ṭarîḳati’l-Muḥammediyye , İstanbul 1318, II,…
…II, 328-331. Wensinck, el-Muʿcem , “ʿafv” md. M. F.…
…md. M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem , “ʿafv” md. FIKIH.…
…Ali Şafak, Mezheplerarası Mukayeseli İslâm Ceza Hukuku , Erzurum…
…s. 188. Hayreddin Karaman, Mukayeseli İslâm Hukuku , İstanbul…

…yer alır. Ahad, İhlâs sûresinde (112/1) doğrudan doğruya,…
…anlatır. Nitekim İhlâs sûresindeki ahad, “ortağı ve benzeri…
…vardır. Buna göre İhlâs sûresinin ilk âyetinde Allah lafzıyla…
…(bk. M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem , “aḥad” md.; Wensinck,…
…, “aḥad” md.; Wensinck, el-Muʿcem , “aḥad” md.) Allah’a…
…eden vahd kelimesinin zamire muzaf olmasıyla meydana gelen bir…
…göre ibarede hâl, mef‘ûl-i mutlak veya zarf durumundadır.…
…zarf durumundadır. Müddessir sûresinde geçen (74/11) vahîden (…
…konusunda kelâm âlimleri, mutasavvıflar ve İslâm filozofları…
…117. Halîmî, el-Minhâc , I, 189-190, 195. Râgıb…
…esrârü’t-teʾvîl , bk. İhlâs sûresi. Lisânü’l-ʿArab , “aḥad”,…
…md.leri. Wensinck, el-Muʿcem , “aḥad” md. M. F.…
…md. M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem , “aḥad” md. Elmalılı,…

…çalışan Eflâtun, güzelliği mutlak ve izâfî veya kendiliğinden…
…maddî ve bedenî güzellikten mutlak ve kendiliğinden güzel olana…
…Ruh gibi âhenk de mutlak bir idedir; bu sebeple…
…göre her şeyin kaynağı olan mutlak “bir” yani Allah iyi ve…
…(el-Kamer 54/49). Mülk sûresinin ilk âyetlerinde ise (67/1-3)…
…(fütur) görebiliyor musun?” buyurulmuştur. Kur’ân-ı…
…Ayrıca Rahmân sûresinin ilk âyetlerinde (bk.…
…Bütün İslâm düşünürleri, mutlak güzel ve en yüksek hayır…
…ve cümlelerin, âdeta bir mûsiki tesiri yapacak şekilde…
…garâbet, lüknet, kıyasa muhalefet gibi ârızalar da âhenk…
…ise devrinde daha çok mûsiki terimi olarak kullanılan…
…tabii bir neticesidir. Mûsikide makam ne kadar önemli ise…
…ifade yüzünden zayıflar ve muhatapta istenen tesir sağlanamaz. Bu…
…aykırılığından doğan kıyasa muhalefetin (muhâlefetün li’l-kıyâs)…
…, İstanbul 1305, s. 9-54. Muallim Nâci, Istılâhât-ı Edebiyye…
…İstanbul 1330, I, 214-228. Muhyiddin, Yeni Edebiyat , İstanbul…
…1330, s. 118-134. Musavver Dâiretü’l-maârif , I,…
…Vehbe – Kâmil el-Mühendis, Muʿcemü’l-muṣṭalaḥâti’l-ʿArabiyye…
…Kâmil el-Mühendis, Muʿcemü’l-muṣṭalaḥâti’l-ʿArabiyye fi’l-luġa…
…s. 306-316. Bedevî Tabâne, Muʿcemü’l-belâġati’l-ʿArabiyye ,…
...

…Âhiret, evvel in mukabili ve “son” mânasındaki âhir…
…dünya mânasındaki ûlâ ile) mukabele edilmiş olarak zikredilir.…
…bağlı yahudilerin Hz. Mûsâ’dan naklettikleri bir meseleyi…
…mevcuttur (bk. Matta, muhtelif bablar; Markos, 12/18-27;…
…Hz. Nûh, İbrâhim, Yûsuf, Mûsâ, Îsâ ve diğer peygamberlerin…
…tahrife uğramasalardı muhakkak ki söz konusu benzerlikler…
…(bk. M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem , “liḳāʾ” md.). Aynı…
…yaşadığı tabiata hâkim, mutlak kudrete sahip bir…
…o gün Kur’an’ın ilk sûresinde yevmü’d-dîn (amellere…
…kendine değil, tabiat üstü mutlak kudret sahibi bir hâlik…
…edilen ana fikir, tarihin muhtelif devirlerinde olduğu gibi…
…elem çektiği bir gerçektir. Mutlak adaletin tecelli edeceği,…
…diğer ilâhî kitaplarla mukayese edilemeyecek kuvvette âhiret…
…konusu, insanın psikolojik muhtevasında ve dış dünyada bulunan bunca…
…el-Müddessir 74/43-47; el-Mutaffifîn 83/10-14; el-Mâûn 107/1-3).…
…haber verilmiştir (bk. Muhammed 47/18). Hz. Peygamber de…
…bu tür rivayetlerin muhtevasını iki grupta mütalaa etmek…
…kuşatan sınırsız bir ilme, muhasebe ve muhakemeye ihtiyaç…
…bir ilme, muhasebe ve muhakemeye ihtiyaç hissettirmeyecek…
…ihtiyaç hissettirmeyecek mutlak bir adalete sahip olduğu…
...

…çok hadis yazdığı tanınmış muhaddis Hüşeym b. Beşîr olup diğer…
…Ahmed b. Hanbel Bağdatlı muhaddislerden faydalandıktan sonra hadis…
…biri de Hicaz’daki muhaddislerle görüşüp onlardan…
…ve güçlü hâfızası ilim muhitlerinde duyulduğu için onu gıyaben…
…için onu gıyaben tanıyan muhaddisler, yanlarına gittiği zaman…
…hilâfetinin son yıllarında Mu‘tezile mezhebi ileri gelenlerinin…
…kendisi gibi düşünen Muhammed b. Nûh ile birlikte, Bağdat…
…gönderildiler. Fakat Muhammed b. Nûh, Ahmed b. Hanbel’den…
…hapsedildi. Yeni halife Mu‘tasım-Billâh (833-842) kardeşinin…
…olmayacağını, halkın bunu, “Mu‘tasım kardeşi Me’mûn’un yolundan…
…hadis okutmaya başladı. Mu‘tasım’ın ölümünden sonra halife…
…( EI 2 [Fr.] , I, 281), Mu‘tezile kadısının başına yeni bir…
…vefat etti. Halifenin muhtelif kimselere yaptırdığı…
…rivayet edilmiştir. Bir gün muhaddis Ali b. Abdüssamed onun…
…söyleyen oğlu Sâlih’e Tâhâ sûresinin 131. âyetini okuyarak…
…gönüllerini alırdı. Yardıma muhtaç yakınlarına veya kendisinden…
…şifa niyetiyle içmesi, onun minber ve hücresine hayır ve…
…eserleridir. Onun hakkında Muhammed Ebû Zehre ( İbn Ḥanbel:…
…Ankara 1404/1984) ile Mustafa eş-Şek‘a da ( el-İmâm Aḥmed…
…basılmıştır (1313). Ahmed Muhammed Şâkir, yer yer şerhetmek…
...

…biridir” demektedir ( Muʿcemü’l-büldân , III, 315, 316).…
…kirdim yirge sünnet diyü / Mustafaga mâtem tutup kirdim muna”…
…Mustafaga mâtem tutup kirdim muna” beytinin mânası da…
…takının iki yanında çifte minareler bulunmaktadır. Buradan,…
…harflerle yazılmış “Allah”, “Muhammed” gibi yazılar ve binanın üst…
…kısmını çevreleyen Bakara sûresinin elli sekizinci âyeti…
…, VIII, 43. Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân , II, 315, 316.…