…12/15, 102; Tâhâ 20/64). Hadislerde kelime daha çok “niyet etme”…
…kullanılmıştır. İcmâın dinî literatürde kazandığı terim anlamı…
…tedvin edilmesiyle birlikte literatürde icmâa özel bir yer…
…sorumluluğu üstlenilerek ve hadis kritiğine açılarak Hz.…
…bahşedilmiş bir ilâhî lutuf ve onurlandırma olduğuna…
…“ecmea’l-müslimûne cemîan lâ ihtilâfe beynehüm” (…
…( a.g.e. , II, 609), (bir hadisle ilgili olarak) “ve’ctimâahüm…
…yeri gibi konular etrafında literatürde geniş teorik tartışmalara…
…115, 119, 122; el-Hac 22/78; Lokmân 31/15; el-Ahzâb 33/43;…
…aldığını söyleyerek birçok hadis zikretmektedir. Bu…
…hadis zikretmektedir. Bu hadislerin birleştiği iki nokta, İslâm…
…cemaate bağlılığı emreden hadisleri delil olarak göstermektedir…
…, s. 472-474). Söz konusu hadisler (Buhârî, “Fiten”, 2, 11;…
…bu kadar çok sayıdaki hadisin mütevâtir sünnet gücünde ve…
…264-267; Debûsî, vr. 9 b ). Hadislerde geçen “cemaat” kelimesinin…
…doğrudan gönderme içeren bir hadis rivayet ettiği belirtilirse…
…birleşmeyeceğini ifade eden hadise yöneltilen tenkitler için…
…icmâ ehliyetini belirleyici lafız “el-ümme” kelimesi olduğu…
…göre müctehid olmayan ve hadis, kelâm vb. ilimlerde uzman…
…icmâ edilen hükmün delili literatürde “sened, müstened, sebeb,…
...

…birlikte “muhtelefü’l-hadîs” şeklinde de okunan bu…
…varmış gibi görünen hadisleri ve/veya hadisler arasındaki…
…görünen hadisleri ve/veya hadisler arasındaki bu tür…
…ilm-i muhtelifi’l-hadîs şeklinde de söylenir.…
…kökeni olan ihtilâfü’l-hadîs tabirinde yer alan ve…
…gelen “ihtilâf” yerine literatürde “teâruz” (“teâruzü’l-ahbâr”;…
…çok yaklaşan teâruzdur. Hadis literatüründe…
…yaklaşan teâruzdur. Hadis literatüründe muhtelifü’l-hadîs,…
…literatüründe muhtelifü’l-hadîs, anlaşılmasında problem…
…anlaşılmasında problem olan hadis ve bu tür hadislerle…
…problem olan hadis ve bu tür hadislerle ilgilenen ilim dalı…
…dalı anlamındaki müşkilü’l-hadîs terimini de hemen…
…çağrıştırır. Muhtelifü’l-hadîs ile daha kapsamlı bir terim…
…bir terim olan müşkilü’l-hadîs birbirlerini andırmakla…
…ilişkisi vardır. Zira hadisler arasında görülen…
…esas itibariyle muhtelifü’l-hadîsin konusu olmakla birlikte,…
…çıkardığı için müşkilü’l-hadîsin de kapsamına girer. İki…
…sıralanabilir: Muhtelifü’l-hadîs hadisler arasındaki…
…Muhtelifü’l-hadîs hadisler arasındaki çelişkileri ve…
…incelerken, müşkilü’l-hadîs sadece hadisler arasındaki…
...

…Müşkilü’l-ḥadîs̱ adıyla da bilinen eser,…
…bazı fakih ve ediplerin hadisçilere yönelik eleştirilerini…
…özetlenen bu eleştirilerde hadisçiler rivayet konusunda titiz…
…Hişâm b. Hakem gibi hadisçileri eleştiren kişilerin Kur’an…
…söylemektedir. Hadisçilerin rivayetleri tesbit etmek ve…
…akıl dışı rivayetleri hadislerin arasına sokmuşlardır.…
…münker, garîb ve mevzû hadisler rivayet etmişlerdir. öte…
…etmişlerdir. öte yandan hadislere Câhiliye devrinden kalma…
…ortaya koymak için nakleden hadisçileri suçlamak doğru değildir.…
…söz etmekte, ayrıca şiir, lugat, gramer gibi edebî…
…itikadî konulardaki hadisleri edebî ve savunmacı bir…
…vermiştir. İbn Kuteybe, hadislere uydurma rivayetlerin…
…ancak Kur’an’ın hadise hükmedemeyeceğini,…
…hadise hükmedemeyeceğini, hadislerin de Kur’an gibi vahye…
…İbn Kuteybe’nin ihtilâflı hadislerin çoğunu değerlendirmekten…
…kaçındığını, Süyûtî ise onun hadis yorumlayabilecek kapasiteye…
…bir yana Teʾvîlü muḫtelifi’l-ḥadîs̱ , yazıldığı döneme kadar…
…, yazıldığı döneme kadar hadise ve hadisçilere ne tür…
…döneme kadar hadise ve hadisçilere ne tür eleştirilerin…
…göstermesi ve günümüzdeki hadis tartışmalarıyla mukayese…
...