…şeklinde açıklar ( Lisânü’l-ʿArab , “scd” md.).…
…civarında oturan Benî Mustaliḳ topraklarında da mescidler…
…Milâdî 976’da Halife Azîz-Billâh zamanında Ali b. Nu‘mân’ın…
…en-Nihâye , “dâr” md. Lisânü’l-ʿArab , “ḥrb”, “scd”…
…(nşr. Muhammed Mustafa ez-Zühaylî), Dımaşk…
…ve Fonksiyonları (yüksek lisans tezi, 1984), MÜ Sosyal…
…ikinci yarısında Mehdî-Billâh tarafından yapılan yenileme…
…altısının adları ile bir listesi bulunmaktadır. Ahşap direkli…
…revaklı büyük bir avlu (Azîz-Billâh zamanında [976-996] revaklar…
…Aynı yenilik, 991’de Azîz-Billâh’ın Kahire’de yaptırmaya…
…görünüşleri, Muhammed Nâsır-Lidînillâh el-Muvahhidî zamanına…
…Hırâmî Ahmed Paşa, Koca Mustafa Paşa, İmrahor İlyas Bey,…
…(Mesih Paşa), Kariye, Atik Mustafa Paşa, Fenârî Îsâ, Vefa Molla…
…yıkıldığı için III. Mustafa tarafından daha değişik…
…bir kiliseden çevrilen Koca Mustafa Paşa Camii’nde…
…yüzyıl başlarında yapılan Mustafa Paşa Camii’dir. Edirne’de…
…1523’e doğru Gebze’de Çoban Mustafa Paşa tarafından kurulan…
…1670 tarihli Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii de etrafındaki…
…1597’de başlatarak ancak Mustafa Ağa tarafından 1663’te…
…İstanbul’da Sultan III. Mustafa’nın yaptırdığı Lâleli…
...

…Fâtımî Halifesi Müstansır-Billâh, devrinin büyük âlimi ve…
…Abdân, Halife Mu‘tazıd-Billâh zamanında Abbâsî ordusunu…
…en geniş otoriteye sahip lider olarak kabul etmişlerdir.…
…Ivanow, A Guide to Ismaili Literature , London 1933, s. 10.…
…“The Organisation of the Fatimid Propaganda”, Journal of the…
…, London 1983, s. 92-94. Mustafa Gālib,…
…s. 99. Bayard Dodge, “The Fāṭimid Hierarchy and Exegesis”,…

…Fâtımî Halifesi Müstansır-Billâh’ın Ermeni asıllı vezir ve…
…ordunun desteğiyle Müstansır-Billâh tarafından vezir tayin…
…küçük oğlu Ahmed’i Müsta‘lî-Billâh lakabıyla halife ilân etti…
…Bunun üzerine meşhur Bâtınî lideri Hasan Sabbâh’ın desteklediği…
…Efdal, Müsta‘lî-Billâh’ın 17 Safer 495’te (11 Aralık…
…A Short History of the Fatimid Khalifate , Delhi 1987, s.…
…215-216. H. A. R. Gibb, “al-Mustaʿlī Bi’llāh”, a.e. , VII, 725.…
…H. A. R. Gibb, “al-Mustaʿlī Bi’llāh”, a.e. , VII, 725.…

…girdi. Ubeydullah “Mehdî-Lidînillâh” ve “Emîrü’l-mü’minîn”…
…Fâtımî Halifesi Mansûr-Billâh tarafından bertaraf edildi…
…edildi (336/947). Mansûr-Billâh’ın Ebû Yezîd’e karşı zafer…
…yerleştiler. Burası Mansûr-Billâh tarafından Kayrevan…
…ancak Fâtımî Halifesi Muiz-Lidînillâh tarafından…
…imkân verdi. Muiz-Lidînillâh Rakkāde yakınlarında 358…
…ve içtimaî hareketlere liderlik ettiler. Fâtımîler Mısır’ı…
…sonra Halife Muiz-Lidînillâh’ın tâlimatı doğrultusunda…
…inşa etti. Cevher’in Muiz-Lidînillâh’ın nâibi sıfatıyla Mısır’a…
…çıkarılıp onun yerine Muiz-Lidînillâh’ın adı ikame edilmiştir.…
…ilk fırsatta Halife Muiz-Lidînillâh’ı Mısır’a davet etti. Halife…
…gönderdi. Muiz-Lidînillâh Mısır’da ilk iş olarak…
…ile görevlendirdi. Muiz-Lidînillâh ile Azîz-Billâh (975-996),…
…Muiz-Lidînillâh ile Azîz-Billâh (975-996), Cevher ve Ya‘kūb…
…temellerini attılar. Azîz-Billâh’ın Fâtımîler’in Orta ve Güney…
…için Halife Azîz-Billâh şark bölgelerinden asker…
…Mekke’de Halife Muiz-Lidînillâh adına halife henüz…
…henüz İfrîkıye’de iken, Azîz-Billâh adına da 365 (976) yılında…
…hutbe okunmuştur. Azîz-Billâh döneminin sonunda Fâtımî…
…buldular. Aynı zamanda Azîz-Billâh Bizans imparatorunun…
...

…985) tarihinde doğdu; Azîz-Billâh’ın oğludur. Sekiz yaşında…
…yasakladı ve daha önce Muiz-Lidînillâh tarafından ezana dahil…
…tahrikiyle kendini Râşid-Billâh lakabıyla halife ilân etti.…
…, II, 253). Yerine Zâhir-Lii‘zâzidînillâh lakabıyla oğlu Ali…
…387’de (997) Sûr Limanı’ndaki bir Bizans donanmasının…
…çocukluğundan beri mustarip olduğu beyin rahatsızlığına…
…W. Ivanow, The Rise of Fatimids , Calcutta 1942, s. 123. C.…
…A Short History of the Fatimid Khalifate , Delhi 1987, s.…

…için halife, önder ve lider olması sebebiyle de imam…
…uzmâ) denildiği görülür. Şiî literatüründe ise imâmet terimi daha…
…“devlet başkanı, yönetici, lider” gibi anlamların kastedildiği…
…erdemli, itibarlı ve liyakatli kimse olması gereği ve bunu…
…ve hilâfet konusunda klasik literatürde yer alan öneri ve…
…bozulmaması için bir lidere ihtiyaç bulunduğunun…
…mil çektirerek yerine Mutî‘-Lillâh’ı halife ilân etti ve…
…birlikte Büveyhîler, dinî liderlik açısından merkezî hükümetin…
…kızını Abbâsî Halifesi Tâi‘-Lillâh ile evlendirerek Büveyhî…
…teşkilâta Halife Râzî-Billâh tarafından 936 yılında…
…defa uygulatanın Halife Tâi‘-Lillâh zamanında Büveyhî Hükümdarı…
…Abbâsî Halifesi Râzî-Billâh’tan sonra halifeler cuma…
…316’da (929) kendisini Nâsır-Lidînillâh unvanıyla halife ilân etti.…
…adını “el-İmâm en-Nâsır-Lidînillâh Abdurrahmân…
…oğlu II. Hakem Müstansır-Billâh unvanıyla halife oldu. II.…
…el-Kûmî, hocası ve hareketin lideri Muhammed b. Tûmert…
…650 (1252) yılında Müstansır-Billâh lakabını ve emîrü’l-mü’minîn…
…Rakkāde’ye girdi ve Mehdî-Lidînillâh lakabı ve emîrü’l-mü’minîn…
…mücadele etmişlerdir. Muiz-Lidînillâh, 955 yılında III.…
…son Abbâsî halifesi Müsta‘sım-Billâh’ın amcası Ebü’l-Kāsım Ahmed’i…
...

…Abbâsî Halifesi Vâsiḳ-Billâh’ın (842-847) kumandanı Boğa…
…kısmı Fâtımî Halifesi Azîz-Billâh tarafından, Bağdat’a doğru…
…yerleşik hayata geçti. Azîz-Billâh böylece hem Suriye…
…bir rol oynamıştır. Azîz-Billâh’ın amacı, Saîd bölgesinde…
…(1049) Halife Müstansır-Billâh el-Fâtımî, veziri Hasan b.…
…Ürdün, Mısır, Sudan, Çad, Libya, Tunus, özellikle Cezayir ve…
…bi-keşfi’l-ġumme (nşr. M. Mustafa Ziyâde – Cemâleddin…
…Celâl Tevfik Karasapan, Libya, Trablusgarp, Bingazi ve…
…(nşr. Halîl Mahmûd Asâkir – Mustafa M. Müs‘ad), Kahire 1965, s.…
…I. Hrbek, “L’avenement des fatimides”, Histoire générale de…
…“el-ʿAvâmilü’l-iḳtiṣâdiyye li-hicreti Benî Hilâl ve Benî…

…22; Müslim, “Îmân”, 83, 85, “Libâs”, 114, “Selâm”, 3; İbn Mâce,…
…sağlanırdı. Halife Tâi‘-Lillâh’ın Cemâziyelevvel 366 (Ocak…
…yılında Halife Muktedir-Billâh Bağdat muhtesipliğini…
…önemlidir. Müsterşid-Billâh’ın Bağdat kādılkudâtlığına…
…274-275). Aynı husus, Nâsır-Lidînillâh’ın kādılkudâtlığa getirdiği…
…verilmiş, meselâ Mu‘tazıd-Billâh 279 (892) yılında Bağdat…
…b. Ca‘fer b. Sellâm’ın liyakatsizliği sebebiyle görevine son…
…Fâtımî halifelerinden Muiz-Lidînillâh’ın emriyle 358 (969) yılında…
…başlarında artık bir hisbe literatürü de oluşmaya başlamıştır. O…
…bu arada nehir ve limanların güvenliğinin sağlanmasını,…
…ulaştırdıkları fiyatların listelerini hazırlayan…
…rüsûmat gelirlerinin bir listesi için bk. a.g.e. , s. 90).…
…BİBLİYOGRAFYA: Lisânü’l-ʿArab , “ḥsb” md.…
…“Îmân”, 83, 85, 164, “Libâs”, 114, “Selâm”, 3. İbn Mâce,…
…bi-keşfi’l-ġumme (nşr. M. Mustafa Ziyâde – Cemâleddin…
…1983, s. 120-121. Sihâm Mustafa Ebû Zeyd, el-Ḥisbe fî…
…Lev, State and Society in Fatimid Egypt , Leiden 1991, s.…
…İstanbul 1996, II, 306-335. Mustafa S. Küçükaşçı, “Emeviler…
…s. 63-75. B. Shoshan, “Fātimid Grain Policy and the Post of…
…Fîrûz Şâhî , Aligarh Âzâd Library, vr. 128, 180. Emîr…
...

…imamın yokluğunda hareketin liderleri kendilerini hüccet olarak…
…Yemen’deki iki devletin lideri, Ali b. Fazl ve İbn…
…“emîrü’l-mü’minîn” ve “Mehdî-Lidînillâh” unvanlarıyla halife ilân…
…Ebû Tâhir el-Cennâbî’nin liderliğindeki Karmatîler de Muhammed b.…
…ancak dördüncü halife Muiz-Lidînillâh tarafından…
…Halife Müstansır-Billâh’ın uzun süren hilâfet…
…Abdülmelik b. Attâş’ın liderliğinde Orta İran’da, Yemen ve…
…daveti, dördüncü halife Muiz-Lidînillâh dönemine kadar bu kozmoloji…
…Müsta‘lî toplumu Fâtımî dinî literatürünü büyük ölçüde muhafaza etmiş,…
…farklılıkları sebebiyle dinî literatürlerinin çoğu kaybolmuştur. Fırka…
…Nizârî İsmâilîleri’nin literatürü Farsça yazılanlarla ilgili…
…kaydetmiştir. Bunlar Fâtımî literatürünün Tayyibîler’den farklı…
…sonraları Suriye’deki Nizârî literatürü muhtelif vesilelerle ortadan…
…Arapça ve Farsça literatürü arasında bilineni Pendyâd-ı…
…’dir. İmam II. Müstansır-Billâh diye bilinen Ali b. Muhammed…
…edilmiştir. Hocalar’ın dinî literatürü içinde Ginans da önemli…
…geçen kutsal kişidir. Literatür. İsmâiliyye hakkında en eski…
…edilen (nşr. Hasan el-Mustafavî, Meşhed 1348/1969) Keşşî’nin…
…ʿUyûnü’l-aḫbâr (nşr. Mustafa Gālib, IV-VI. cüzler, Beyrut…
…ve Zehrü’l-meʿânî ’si (nşr. Mustafa Gālib, Beyrut 1991),…
...

…Fâtımî Halifesi Muiz-Lidînillâh döneminde Mısır’daki İhşîdî…
…başşehir, Halife Muiz-Lidînillâh’ın gelişinden sonra “Kāhire”…
…gelen gemiler yüklerini bu limanda boşaltmıştır. Fâtımîler…
…ortadan kaldırıp Halife Âdıd-Lidînillâh’ın veziri olunca Fustatlılar’ı…
…Rumları’na Halife Azîz-Billâh döneminde Türkler ve…
…oynayan kuzeybatıdaki Bulak Limanı da Muhammed b. Kalavun…
…İbn Dokmak, el-İntiṣâr li-vâsıṭati ʿiḳdi’l-emṣâr…
…en-Nücûmü’z-zâhire (nşr. Mustafa es-Sekkā – Kâmil…
…de l’Egypte jusquà l’époque fatimide’s essai de reconstitution…
…tasnif edilmiş anıtların listesi 1517-1798 dönemi için 199…
…kuzeybatıda İskenderiye Limanı’na, doğu ve kuzeydoğuda Süveyş…
…el-Ma‘hedü’l-kavmî li’l-idâreti’l-ulyâ,…
…el-Ma‘hedü’l-âli’l-kavmî li’l-mûsîkī, Ma‘hedü’l-bâliyye…
…el-âlî, el-Ma‘hedü’l-âlî li’t-teknûlûcyâ ve…
…ve el-Ma‘hedü’l-Fransî li’l-âsâri’ş-şarkıyye’dir…
…Paris 1985. Cairo: A Life Story of 1000 Years 969-1969…
…Fustat, Nil üzerindeki ana limanları ve yerleşim birimleriyle…
…Nil kıyısındaki limanın arkasında Maks/Özbekiye…
…çöküşüne kadar önemli bir liman olarak kaldı. Burada halen…
…kuzey kısmında Hâfız-Lidînillâh (1131-1149) dönemine tarihli…
...