…Hz. Muhammed’in amcası Abbas b. Abdülmuttalib b. Hâşim’den…
…Abbas b. Abdülmuttalib b. Hâşim’den alan bu hânedana…
…b. Hâşim’den alan bu hânedana ilk atalarına…
…siyasî ve ilmî sahalarda çok büyük değişiklikler olmuş,…
…önemli dönüm noktalarından birini teşkil etmiştir.…
…ve öncülüğünü yaptığı yoğun bir propaganda ve teşkilâtlanan…
…propaganda ve teşkilâtlanan büyük bir kitlenin faaliyeti…
…ve teşkilâtlanan büyük bir kitlenin faaliyeti…
…Emevî halifelerinin bir asır kadar devam eden…
…devam eden idarelerinde benimsedikleri siyasî görüşler ve…
…uygulamalar, geniş bir sahaya yayılmış bulunan…
…geniş bir sahaya yayılmış bulunan İslâm toplumu içinde çeşitli…
…devrinde de devam eden bu fetihler sayesinde devletin…
…şartıyla eski dinlerine bağlı kalma hakkını tanıdıkları…
…tanıyorlardı. İslâm’ın bizzat kendi bünyesinde bulunan bu…
…İslâm’ın bizzat kendi bünyesinde bulunan bu düşüncenin…
…bizzat kendi bünyesinde bulunan bu düşüncenin Hulefâ-yi…
…kendi bünyesinde bulunan bu düşüncenin Hulefâ-yi Râşidîn…
…hükümdarlığı getirdiler; böylece cihanşümul İslâm devleti…
…yavaş etnik unsura dayalı bir devlet halini aldı. Emevîler…
...

…ikisi de “karşılık, birinin yerine geçen” mânalarına…
…geçen” mânalarına gelen bedel ve bedîl kelimelerinin…
…mânalarına gelen bedel ve bedîl kelimelerinin çoğulu…
…kelimelerinin çoğulu olmakla birlikte, zamanla Farsça ve Türkçe’de…
…terminolojisinde abdalla birlikte, aynı mânada olmak üzere…
…aynı mânada olmak üzere büdelâ kelimesi de kullanılmıştır.…
…kelimesi de kullanılmıştır. Bu kelimelerden hiçbiri,…
…üzerinde durulacak olan bazı sözlerde hem abdal ve büdelâ…
…bazı sözlerde hem abdal ve büdelâ kelimeleri geçmekte, hem de…
…kelimeleri geçmekte, hem de bunların nitelikleri, sayıları ve…
…muhteva göz önüne alınarak bu kavrama, “birbirinin yerine…
…önüne alınarak bu kavrama, “birbirinin yerine geçenler, diledikleri…
…aynı şekil ve görünümde başkasını (bedel) bırakarak…
…görünümde başkasını (bedel) bırakarak istedikleri yere gidenler,…
…vekil (bedel) olanlar” gibi bazı zorlama mânalar yüklenmişse…
…yüklenmişse de Arapça’daki bedel ve bedîl kelimelerinde,…
…de Arapça’daki bedel ve bedîl kelimelerinde, tasavvuf…
…kaynaklarının abdalın başta gelen nitelikleri olarak…
…âbid ve zâhidlerle birlikte muhaddis ve fakihler için de…
…Nitekim itimada en yakın bilinen abdal hadislerini nakleden…
...

…gibi mânalara gelen bir masdar-isimdir. Yine aynı…
…Yine aynı kökten bir masdar-isim olan ve “orta…
…ve “orta yol, istikamet, eş, benzer, misil, bir şeyin karşılığı”…
…eş, benzer, misil, bir şeyin karşılığı” gibi…
…olarak kullanıldığında âdil ile eş anlamlı olup aynı…
…( esmâ-i hüsnâ ) biridir (bk. ADL ). Adâlet,…
…ifade edilmektedir. Başka âyetlerde de insanın ruhî ve…
…ruhî ve mânevî yapısında bulunan ve İslâm filozoflarınca…
…Şûrâ sûresinin on beşinci âyetinde, Hz. Peygamber’in…
…görevini yerine getirmesi, bu konuda insanların keyfî…
…daha önceki kitaplarda bildirdiği ebedî gerçeklere inanması…
…gerçeklere inanması şartına bağlanmıştır. Buna göre adâlet,…
…şartına bağlanmıştır. Buna göre adâlet, başkalarının…
…Buna göre adâlet, başkalarının gelişigüzel istek ve…
…etkilenmeyen istikrarlı bir doğruluk ve ahlâk kanununa…
…ifade ettikleri (aş.bk.) bu denge ve kemalin oluşmasıyla…
…Kerîm’de İslâm toplumunun bir niteliği olarak geçen “vasat…
…geçen “vasat ümmet” (bk. el-Bakara 2/143) tabirindeki vasat…
…vasat kelimesi de bütün müfessirlerce “adâlet”…
…mânasında anlaşılmıştır. Buna göre İslâm ahlâkı içtimaî…
...

…Adâletnâme, kökü eski İran imparatorluklarına uzanan Ortadoğu devlet ve…
…ve hükümdar anlayışının en belirgin özelliğidir. Burada…
…en belirgin özelliğidir. Burada hükümdarın mutlak otoritesi,…
…Burada hükümdarın mutlak otoritesi, haksızlığın…
…de adalet, değişmez bir töre ve yasanın tarafsızlık…
…şeklinde anlaşılır. Bu görüş, eski İran devlet…
…İran devlet anlayışı ile bağdaşarak Ortadoğu’da kurulmuş…
…de hâkim olmuştur. Bu devlet anlayışı aynı zamanda…
…devlet anlayışı aynı zamanda birtakım kurumların ortaya çıkmasına…
…çıkmasına sebep olmuştur ki bunların başlıcaları Dârüladl,…
…sebep olmuştur ki bunların başlıcaları Dârüladl, Dîvân-ı Mezâlim,…
…kendini gösterir. Sâsânî İmparatorluğu’nda her ayın ilk haftasında…
…haftasında halktan herhangi bir kimse, hükümdarın maiyetinde…
…devletlerinde hükümdarın bizzat başkanlık ettiği ve halkın…
…hükümdarın bizzat başkanlık ettiği ve halkın şikâyetini…
…A‘lâ veya Dîvân-ı Mezâlim de bu geleneğin bir nevi devamı…
…Mezâlim de bu geleneğin bir nevi devamı idi. Bu…
…bir nevi devamı idi. Bu toplantılarda gerek idareye,…
…türlü şikâyet yapılabilirdi. Bazı İslâm hükümdarları, meselâ…
…Mehdî ve Nûreddin Zengî buna çok önem verirdi. Mısır’da…
...

…Müslüman olmadan önce mutaassıp bir hıristiyan ve amansız…
…olmadan önce mutaassıp bir hıristiyan ve amansız bir…
…bir hıristiyan ve amansız bir İslâm düşmanı idi. Hz.…
…üzerine Hz. Ali kumandasında bir seriyye sevkedince İslâm…
…karşı koyamadı ve ailesiyle birlikte hıristiyan Araplar’ın…
…hıristiyan Araplar’ın bulunduğu Suriye sınırına doğru kaçtı.…
…kız kardeşi Seffâne’nin de bulunduğu pek çok kişiyi esir alarak…
…vererek Şam’a kardeşi Adî’nin yanına gönderdi. Seffâne’ye…
…gönderdi. Seffâne’ye yapılan bu muameleden memnun olan Adî,…
…bu muameleden memnun olan Adî, kız kardeşinin de içinde…
…kız kardeşinin de içinde bulunduğu bir heyetle Medine’ye geldi.…
…de içinde bulunduğu bir heyetle Medine’ye geldi.…
…yaşı elliyi geçmişti. Adî b. Hâtim’in kabile reisliği…
…yaşı elliyi geçmişti. Adî b. Hâtim’in kabile reisliği Hz.…
…devrinde de devam etti. Başarılı çalışmalarıyla kabilesinin…
…yerine getirmesini sağladı. Böylece, kabilesine ait vergileri…
…devlete tam ödemekle meşhur bir sahâbî vasfını kazandı. Arap…
…kazandı. Arap kabilelerinden birçoğunun İslâm’dan döndüğü ve devlete…
…İslâm’dan döndüğü ve devlete baş kaldırdığı Hz. Ebû Bekir’in…
…baş kaldırdığı Hz. Ebû Bekir’in hilâfeti döneminde…
...

…Suriye’de Ba‘lebek şehrine bağlı Beytifâr’da…
…Suriye’de Ba‘lebek şehrine bağlı Beytifâr’da dünyaya geldi.…
…Ba‘lebek şehrine bağlı Beytifâr’da dünyaya geldi. Doğum tarihi…
…dünyaya geldi. Doğum tarihi belli değildir. Ancak 557 (1162)…
…doğmuş olmalıdır. İlk dinî bilgileri doğduğu yerde aldı.…
…görüştü. Kalabalık bir kafile ile hacca gidip…
…dört sene Medine’de kaldı. Bağdat, Şam, Halep gibi şehirleri…
…Musul’un 65 km. kuzeyindeki Ba‘zrî mevkiinde bulunan Lâliş…
…kuzeyindeki Ba‘zrî mevkiinde bulunan Lâliş dağındaki…
…İbn Hallikân, Şeyh Adî’nin torunlarının, dedelerinden…
…devam ettirdiklerini, bölge halkının da şeyhe büyük bir…
…bölge halkının da şeyhe büyük bir saygı ile bağlı olduğunu…
…halkının da şeyhe büyük bir saygı ile bağlı olduğunu…
…da şeyhe büyük bir saygı ile bağlı olduğunu bildirir.…
…bir saygı ile bağlı olduğunu bildirir. Şerefeddin ve…
…gibi lakaplarla anılan Adî b. Müsâfir’in nesebi, Emevî…
…gibi lakaplarla anılan Adî b. Müsâfir’in nesebi, Emevî…
…Emevî halifelerinden Hakem b. Mervân’a, tarikat ve hırka…
…eden İbn Teymiyye, Şeyh Adî ve ona tâbi olanların…
…ona tâbi olanların İslâm’a bağlı sâlih ve takvâ sahibi…
...

…vb. mânalara gelen bir masdardır. Ayrıca “doğruluk,…
…kullanıldığı gibi, “çok âdil” anlamında sıfat olarak da…
…isimlerinden (esmâ-i hüsnâ) biri. Adl, Allah’ın doksan dokuz…
…çeşitli müştaklarıyla birlikte yirmi sekiz âyette geçerse…
…sekiz âyette geçerse de bunların hiçbirinde Allah’ın adalet…
…kullanılmamıştır. Yalnız bir âyette (bk. el-En‘âm 6/115)…
…sözünün adaletli olduğu belirtilir. Ancak birçok âyette Allah,…
…olduğu belirtilir. Ancak birçok âyette Allah, adaletin zıddı…
…izâfe edilmiştir (bk. Âl-i İmrân 3/18; Yûnus 10/4, 47, 54;…
…Yine adl ve adalete yakın bir mâna ifade eden…
…Allah’a nisbet edilmiştir. Buna göre, “Peygamber’in Allah’a…
…edilebilir” tarzında D. B. Macdonald tarafından ileriye…
…Adl, Allah’ın isimlerinden biri olarak kullanıldığında…
…mübalağa ifade eden bir sıfat olup “çok âdil, asla…
…eden bir sıfat olup “çok âdil, asla zulmetmeyen,…
…hükmeden, haktan başkasını söylemeyen ve yapmayan”…
…her varlığa lâyık olduğu imkân ve kabiliyetleri bahşetmesi”…
…imkân ve kabiliyetleri bahşetmesi” anlamına gelen inâyet ve…
…İbn Teymiyye de muhtemelen bu görüşten yararlanarak adle…
…nimet vermesi ve ihsanda bulunması” mânasını verir (bk. Mecmûʿu…
...

…kelimelerinden meydana gelen birleşik bir isimdir. İSLÂM TARİHİ.…
…meydana gelen birleşik bir isimdir. İSLÂM TARİHİ.…
…yazılı emir ve tâlimat; bazı şahıs ve gruplara tanınan…
…ve gruplara tanınan hak ve imtiyazları, yabancılarla yapılan…
…hükümlerini ihtiva eden belge. Arapça kaynaklarda bu…
…belge. Arapça kaynaklarda bu mânada kitâbü’l-ahd, kitâb…
…ihtiva ve garanti eden resmî belgelere de ahid (ahidnâme)…
…halifenin veya valilerin bir şahsa, resmî veya özel…
…resmî veya özel mahiyette bazı hak ve görevler verdiğine…
…dair ilk ahidnâme, Hz. Ebû Bekir tarafından, kendisinden…
…uygulamalarda örnek alınan bu ahidnâme besmele ile…
…örnek alınan bu ahidnâme besmele ile başlamakta ve yapılan…
…bu ahidnâme besmele ile başlamakta ve yapılan vasiyetin…
…Ahidnâmede Hz. Ebû Bekir’in mührü yer almaktadır (bk.…
…üslûplarda yazılmıştır. Bu değişiklikler arasında sabit…
…sabit kalan tek şey, besmele ile başlamaları olmuştur. Bu…
…kalan tek şey, besmele ile başlamaları olmuştur. Bu konudaki…
…ile başlamaları olmuştur. Bu konudaki ahidnâmelerin…
…Bu konudaki ahidnâmelerin bazıları, besmelenin ardından halife…
…ahidnâmelerin bazıları, besmelenin ardından halife ve…
...

…, “ḫlḳ” md.). Başta hadisler olmak üzere İslâmî…
…ve takdire değer davranış biçimlerine, bunlara dair öğüt verici…
…değer davranış biçimlerine, bunlara dair öğüt verici kısa ve…
…kısa ve hikmetli sözlere ve bu sözlerin derlendiği eserlere…
…kemalini sağlamaya yönelik bilgi ve düşünce alanını ifade…
…alanını ifade etmiştir. Bu sebeple, İslâm’da önceleri…
…hâkimken daha sonra bunun yerini ahlâkın aldığı…
…Kur’an ve Sünnet gibi İslâmî belgelerdir. Bu kaynaklardan edinilen…
…gibi İslâmî belgelerdir. Bu kaynaklardan edinilen…
…Bu kaynaklardan edinilen bilgilere göre Câhiliye edebiyatında…
…rastlanmamaktadır. Bu kelimenin tekili olan hulk…
…ise nâdiren kullanılmıştır. Bir ölçüde iyi ahlâk mânasını…
…gibi çeşitli kavramlarla bunların zıtlarının kullanımı da…
…da oldukça yaygındı. Ancak bütün bu kavramlar yüksek ve…
…yaygındı. Ancak bütün bu kavramlar yüksek ve…
…yüksek ve cihanşümul bir ahlâk anlayışını ifade…
…olup dünyevî ve kabileci bir karakter taşımaktaydı.…
…36/78; el-Câsiye 45/24) bu dünyanın zevk ve safasından…
…şiirindeki temaların başında yer alır. O dönemin ünlü…
…için yapılacak en iyi şeyin bütün varlığıyla hayatın…
...

…asıllı memlük emîrlerinden biri olduğu için Kutbî lakabıyla…
…Mevdûd’un da 1102 yılında beklenmedik bir zamanda ölümü ile…
…da 1102 yılında beklenmedik bir zamanda ölümü ile Azerbaycan…
…meliklerinin soyu kesildi. Bunun üzerine Sökmen el-Kutbî,…
…Sökmen el-Kutbî, diğer bazı emîrleriyle birlikte…
…diğer bazı emîrleriyle birlikte Muhammed Tapar’ın hizmetine…
…Tapar’ın hizmetine girdi. Bu sırada Tapar ile Berkyaruk…
…girdi. Bu sırada Tapar ile Berkyaruk arasındaki saltanat…
…saltanat mücadeleleri bütün şiddetiyle devam ediyordu.…
…ediyordu. Ancak 1104’te barış yapıldı; on iki yıl süren ve…
…yapıldı; on iki yıl süren ve imparatorluğu zayıf düşüren uzun mücadele…
…zayıf düşüren uzun mücadele böylece sona ermiş oldu. Aynı yıl…
…arasında Sökmen el-Kutbî de bulunuyordu. Onun 501’de (1107-1108)…
…Hille Arap Emîri Sadaka b. Mezyed’in tenkil edilmesine…
…yıl Musul’un diğer âsi bir emîr olan Çavlı’nın elinden…
…hâkim oldukları iyice bilinmemekle beraber Tebriz, Merend, Mâkû…
…oldukları iyice bilinmemekle beraber Tebriz, Merend, Mâkû ve…
…Merend, Mâkû ve Hoy’dan başka diğer bazı şehirleri de…
…Mâkû ve Hoy’dan başka diğer bazı şehirleri de idareleri…
…de idareleri altında bulundurdukları söylenebilir. Ebü’l-Fidâ’ya…
...