…Amr ise Suriye’de yerleşti. Lahm ve Cüzâm kabileleri Hîre’ye,…
…arasında sosyal hayat, lehçe, din, ahlâk ve gelenek…
…birinci sırayı vermek lâzımdır. Hz. Muhammed’in bir avuç…
…İslâm orduları bugünkü Libya’yı geçerek İfrîkıye adı…
…girdiği gibi İtalyanlar da Libya’yı zaptettiler. I. Dünya…
…son buldu; Suriye ve Lübnan’da Fransa, Filistin, Ürdün ve…
…9. Küveyt (1961) 10. Libya (1951) 11. Lübnan…
…10. Libya (1951) 11. Lübnan (1941) 12. Mısır…
…de Perceval, Essai sur l’histoire des Arabes avant…
…l’histoire des Arabes avant l’islamisme , Paris 1846-48. F.…
…1875-77. R. Dussaud, Les Arabes en Syrie avant…
…Les Arabes en Syrie avant l’Islam , Paris 1907. Cl. Huart,…
…, Paris 1912. I. Guidi, L’Arabie antéislamique , Paris 1921.…
…, Paris 1921. L. Caetani, İslâm Tarihi…
…Das altarabische Königreich Lihjan , Krefeld 1951. F.…
…1951. F. Gabrieli, Les Arabes (trc. Marie de…
…1957. a.mlf., Mahomet et les grandes conquetes arabes ,…
…1976. Nikita Elisséeff, L’Orient musulman au Moyen Age…
…622-1260 , Paris 1977. B. Lewis, Tarihte Araplar (trc.…
…Culture and Administration , London 1982. Hitti, İslâm Tarihi…
...

…bölünemeyen atomların (cüz’ lâ yetecezzâ) varlığı kabul…
…te’vil etmek bizi her yerde mantıklı sonuca götürmemekte,…
…olduğunu savunmuş, Aristo mantık ve felsefesine karşı çıkarak…
…(Beyrut 1966), J. Bouman’ın Le conflit autour du Coran et…
…conflit autour du Coran et la solution d’al-Bāqillānī…
…3. Menâḳıbü’l-eʾimme ve naḳżü’l-meṭâʿin ʿalâ Selefi’l-ümme…
…(nr. 66). 4. el-İntiṣâr li-ṣıḥḥati naḳli’l-Ḳurʾân…
…kelâm sisteminin tenkidi), Naḳżü’l-fünûn li’l-Câḥiẓ (Câhiz’in…
…tenkidi), Naḳżü’l-fünûn li’l-Câḥiẓ (Câhiz’in i‘câz…
…i‘câz görüşünün tenkidi), Naḳżu Naḳżi’l-Lümaʿ li’l-Eşʿarî…
…tenkidi), Naḳżu Naḳżi’l-Lümaʿ li’l-Eşʿarî (Ali el-İskâfî…
…Naḳżu Naḳżi’l-Lümaʿ li’l-Eşʿarî (Ali el-İskâfî veya…
…Eş‘arî’ye ait el-Lümaʿ a karşı yazdığı Naḳż ’ın…
…ve’t-tecvîr , Şerḥu’l-Lümaʿ li’l-Eşʿarî , er-Red…
…ve’t-tecvîr , Şerḥu’l-Lümaʿ li’l-Eşʿarî , er-Red…
…, Fî Enne’l-maʿdûm leyse bi-şeyʾ , Şerḥu…
…Fahreddin er-Râzî, Levâmiʿu’l-beyyinât , s. 36.…
…ts. (eş-Şeriketü’l-vataniyye li’n-neşr ve’t-tevzî‘), I,…
…Document of Arabic Literary Theory and Criticism”, MW…
…s. 58-61. Yusuf Ibish, “Life and Works of al-Bāqillānī”,…
...

…mânada Allah kelâmıdır. Yani levh-i mahfûzda yazılı bulunan…
…engel olmayacak şekilde lutufta bulunup iman etmelerini…
…bildiği bir kimseye lutufta bulunmaya muktedir olmakla…
…zira böyle birine lutufta bulunmak O’nun kendi…
…anlamına gelir. Gördüğü lutuf sayesinde iman eden ile…
…sayesinde iman eden ile lutufsuz iman edene aynı mükâfatı…
…elem zulüm değil, gördükleri lutfa rağmen iman ve itaat…
…’nde bu tefsirin Cübbâ lehçesiyle yazıldığı belirtilir (III,…
…göre değil kendi mahallî lehçesine göre te’vil ettiği ve bunun…
…3. Men yükeffer ve men lâ yükeffer . Bu eserden de…
…, s. 275). 4. Naḳżü’l-maʿrife . Câhiz’in mârifet…
…, XII, 133, 188). 5. Naḳżü’l-imâme . İbnü’r-Râvendî’nin…
…el-Farḳ , s. 122). 8. Naḳżu Kitâbi ʿAbbâd . Abbâd b.…
…, s. 84). 9. Kitâbü’l-Laṭîf . Talebelerinden Ebü’l-Fazl…
…er-Red ʿale’l-müneccimîn , Naḳżü’z-Zümürrüd , Naḳżu…
…, Naḳżü’z-Zümürrüd , Naḳżu Kitâbi’d-Dâmiġ ,…
…, Fi’l-Maʿrife , Kitâbü’l-Luṭf , el-İkfâr ve’t-tefsîḳ ,…
…s. 33, 46-47. İbn Hacer, Lisânü’l-Mîzân , V, 271. Süyûtî,…
…103, 168. a.mlf., Ṣavnü’l-manṭıḳ ve’l-kelâm (nşr. Ali Sâmî…
…İA , III, 237. L. Gardet, “al-D̲j̲ubbāʾī”,…
...

…olarak yapılan tarifler mantıkî bir şekil almaya…
…Seyfeddin el-Âmidî “delil mantıkî bir kıyastır” demiştir.…
…gerekse metodolojide klasik mantık kurallarını esas alan…
…devrinin sonuna kadar mantıkî bir kıyas formunda…
…karakter taşır; bunların mantık ilminin kurallarına uyup…
…ve fonksiyonu hakkında mantık kurallarına aykırı bir…
…olursa olsun delilin klasik mantıkta esasları belirlenen kıyas…
…delillerin en doğrusunu mantıkî kıyas formuna sokulanların…
…tamamı belirtilmemiş mantıkî kıyaslar şeklindedir ve…
…akla dayanan delildir. Mantıkçılar, öncülleri kesin bilgilerden…
…delil” diye anıldığı gibi “lafzî delil” diye de adlandırılır.…
…konudaki delillerin klasik mantık ilmini bilmeyenlerce…
…anlaşılamayacak olan mantıkî kıyas formunda getirilmemesi…
…bilgi ifade etmesi için mantıkî kıyas formuna sokulması,…
…hususu kanıtlamış olmaz ( Naḳżü’l-manṭıḳ , s. 165). Selef…
…kanıtlamış olmaz ( Naḳżü’l-manṭıḳ , s. 165). Selef âlimlerine…
…Ne var ki bunlar klasik mantık ilminin kurallarına göre…
…anlayabileceği tabii mantık esaslarına göre…
…odak noktasını, onun klasik mantıkta benimsenen kıyas formunda…
…sahip olduğu basit bir mantık üslûbu içinde mi…
...

…dolayı “Nâsırüddin” lakabıyla da anılır. Yaygın olmamakla…
…“Kātilü’l-Eş‘arî” lakabıyla anılmıştır (…
…O da Allah’tır ( Eş‘arî, el-Lümaʿ , s. 82; İbn Fûrek, s. 248;…
…için ayrıca bk. Gimaret, La doctrine d’al-Ashʿarī , s.…
…akıl onların Allah’ın zâtına lâyık olacak mânaları bulunduğuna…
…kadîm, bu kelâmı ifade eden lafızlarsa hâdistir ( a.g.e. , 179;…
…olabilmektedir ( Eş‘arî, el-Lümaʿ , s. 118; İbn Fûrek, s.…
…vâcip değildir ( Eş‘arî, el-Lümaʿ , s. 148-153; İbn Fûrek, s.…
…değil sadece ilâhî bir lutuftur ( a.g.e. , s. 150-154,…
…hatalı idi ( Eş‘arî, el-Lümaʿ , s. 160-161; İbn Fûrek, s.…
…usule dair eserine Naḳżu İbn Ebî Bişr fî…
…Ritter’in Die Dogmatischen Lehren der Anhänger des Islam von…
…1963), Michel Allard’ın Le problème des attributs…
…des attributs divins dans la doctrine d’al-Ašʿarī et de…
…Daniel Gimaret’nin La doctrine d’al-Ashʿarī…
…Mahmûd’un Kütüb mensûbe li’l-İmâm el-Eşʿarî (Kahire,…
…Eş‘arî’ye ait eserlerin listesini onun el-ʿUmed adlı…
…1322; Kahire 1987). 3. el-Lümaʿ fi’r-red ʿalâ ehli’z-zeyġ…
…, ʿAlâ Ehli’l-manṭıḳ , er-Red ʿale’l-felâsife ,…
…, er-Red ʿale’l-felâsife , Naḳżu Naḳżi Teʾvîli’l-edille…
...

…tefsir, Arap dili, felsefe, mantık, astronomi, tıp, matematik…
…âlim olarak gösterilmesi ( Lisânü’l-Mîzân , IV, 429) isabetli…
…s. 638-643). Felsefe, mantık, astronomi, tıp ve matematik…
…eserlerinde ilâhî kelâmın lafzî ve nefsî kısımlarına…
…ayrıldığını, bunlardan lafzî kelâmın hâdis, nefsî kelâmın…
…olarak kabul etmesi, klasik mantık ilkelerini benimsemesi ve…
…fî Teʾsîsi’t-taḳdîs, Naḳżü’t-Teʾsîs ) adıyla bir reddiye…
…(Kahire, ts). 6. Levâmiʿu’l-beyyinât . Şerḥu…
…nr. 3614). B) Felsefe ve Mantık. 1.…
…el-Mülaḫḫaṣ fi’l-ḥikme ve’l-manṭıḳ (Süleymaniye Ktp., Fâtih,…
…Ktp., Fâtih, nr. 293). İbnü’l-Lebbûdî tarafından ihtisar edilmiş…
…(İstanbul 1290). 4. Lübâbü’l-İşârât . İbn Sînâ’nın…
…(Kahire 1326). 5. Aḳsâmü’l-leẕẕât . Hissî, hayalî ve aklî…
…. Hissî, hayalî ve aklî lezzetler üzerinde duran bu eserin…
…8. el-Âyâtü’l-beyyinât fi’l-manṭıḳ . Râzî bu adla biri büyük,…
…bilinmektedir (Escurial Library, nr. 650/4; Berlin Ktp., nr.…
…, II, 1467). 10. el-Manṭıḳu’l-kebîr (TSMK, III. Ahmed,…
…, İbṭâlü’l-ḳıyâs , el-Leṭâʾifü’l-Ġıyâs̱iyye adlı bazı…
…1984, s. 99. a.mlf., Levâmiʿu’l-beyyinât (nşr. Tâhâ…
…1146. İbn Hacer, Lisânü’l-Mîzân , Beyrut 1971, IV,…
...

…kazandıran tarifi de İslâmî literatürde geniş ölçüde yer almıştır…
…hikmet verildiği bildirilen Lokman Hz. Dâvûd zamanında Şam…
…Mısır’da yaşayan ve İbrânî literatüründe adı Hanuh olarak geçen…
…Aristo’nun Organon adlı mantık külliyatının ilk üç kitabı…
…mal edilen ve Kustâ b. Lûkā tarafından Arapça’ya…
…şüphe yoktur. Ancak literatürde sadece Câbir b. Hayyân ile…
…konudaki düşüncelerini İnne li’l-cismi ḥareke min ẕâtih ve…
…oluşan Organon adlı mantık külliyatının her bölümünü…
…alarak kendilerinin de birer mantıkçı olduklarını ortaya…
…ise cüzî ve ârızîdir. l) Terminoloji, metot ve…
…itibaren kelâmcıların leh ve aleyhteki görüşleriyle…
…Tehâfütü’l-felâsife ’leri (Tûsî’nin eseri eẕ-Ẕaḫîre…
…Yeni Pisagorculuk hâkimken mantıkta Aristocu’durlar. Ontik…
…görülmektedir. “Maktûl” lakabıyla tanınan Şehâbeddin Yahyâ…
…ulaşılacağını, bu konuda mantıkî kanıtlama ve çıkarımların…
…Kayserî, Molla Fenârî, Molla Lutfi ve İbn Kemal gibi ünlü…
…dönemine (VIII-XIII.) ait literatürün önemli bir kısmı X.…
…Rahiplerin öncülüğünde Leon, Reims, Chartres ve Paris…
…adıyla papa olunca âdeta Latin dünyasının kaderi değişti.…
…İbrânîce’den başka Arapça ve Latince de bildiklerinden İslâm ilim…
...

…Zeynüddin gibi lakaplarla anılır. Künyesi Ebû Hâmid…
…şeklindeki okuyuşu ( el-Lübâb , II, 379), son dönem tarih…
…devam etti. Ayrıca burada mantık ve çeşitli tartışma…
…akaidle fıkhın kaynakları ve mantık alanlarında parlak bir âlim…
…konuşma ve ifade kabiliyeti, mantık, zekâ ve tabiat itibariyle…
…Muhâsibî’nin er-Riʿâye li-ḥuḳūḳıllâh ’ı ve diğer…
…son bulduğu belirtilir. Louis Massignon ve Robert Chidiac,…
…etrafından üretilmiş mistik literatürün bir parçası olarak…
…Fakat yine de şüphe sürecini mantıkî sonucuna kadar götürebilmek…
…onların matematik ve mantıkta yaptıklarının aksine…
…s. 40). Esasen Gazzâlî aklın mantık ve matematikteki, hatta…
…kaynağa bağlamıştır. 2. Mantık. İslâm dünyasında metodoloji…
…formasyonunda olduğu gibi mantık ve bilgi konusundaki…
…de (Ferîd Cebr, el-Meşriḳ , LIII/6, s. 687; Ali Sâmî en-Neşşâr,…
…el-Ḳısṭâsü’l-müstaḳīm adlı mantık kitaplarında ortaya koyduğu…
…kitaplarında ortaya koyduğu mantık metotlarını kullanmış;…
…İbn Teymiyye, er-Red ʿale’l-manṭıḳıyyîn , s. 14-15; İbn Haldûn,…
…Bu anlayışı Yunan mantığı lehine değiştirenlerin ilki Gazzâlî…
…( İḥyâʾ , I, 74). Mantık ilmini yeterince ihata…
…çıkmasıdır (Farid Jabre, La notion de certitude , s.…
...

…Ya‘kūb Yûsuf b. İsmâil el-Lemgānî’den Mu‘tezile kelâmı, Hanbelî…
…fıkıh, usul ve mantık, Şiî Ebû Muhammed Kureyş b.…
…âyet ve hadislerden lafız ya da anlam itibariyle pek…
…ensâb ve emsalde, Arap, lugat ve lehçelerinde, fesahat ve…
…ve emsalde, Arap, lugat ve lehçelerinde, fesahat ve belâgatta güçlü…
…Ebü’l-Alâ el-Maarrî’nin lüzûm mâ lâ yelzem sanatını…
…el-Maarrî’nin lüzûm mâ lâ yelzem sanatını uyguladığı…
…edebî sanatlar, coşku ve lirizm yoğunluğu itibariyle bir…
…Selâsilü’l-ḥadîd li-taḳyîdi İbn Ebi’l-Ḥadîd ve…
…edilmesine ve Halife Nâsır-Lidînillâh’a dair bu kasidelerde en çok…
…aşan bir hacme sahiptir. Mantık ilminin bütün konularının…
…eserleri de şunlardır: Naḳżü’l-Maḥṣûl fî uṣûli’l-fıḳh…
…fî uṣûli’l-fıḳh li’r-Râzî , Naḳżü’l-Muḥaṣṣal…
…fî uṣûli’l-fıḳh li’r-Râzî , Naḳżü’l-Muḥaṣṣal (fi’l-kelâm…
…(fi’l-kelâm ve’l-felsefe) li’r-Râzî , Ziyâdâtü’n-Naḳżayn…
…fî uṣûli’ş-şerîʿa li’s-Seyyid el-Murtażâ , Şerḥu…
…fî ʿilmi (uṣûli)’l-kelâm li-Ebi’l-Ḥüseyn Muḥammed b.…
…fî ʿilmi’l-kelâm li-Ebî İsḥâḳ İbrâhîm İbn…
…fî uṣûli’l-fıḳh li’l-Ġazzâlî , Taʿlîḳāt ve…
…ʿale’l-Mufaṣṣal fi’n-naḥv li’z-Zemaḫşerî ,…
...

…yetkilerini kullanan Mansûr lakaplı İbn Ebû Âmir’e ve onun oğlu…
…atalarının memleketi olan Leble’ye (Niebla) dönerek vefatına…
…başlangıçta edebiyat, tarih, mantık ve kısmen felsefede oldukça…
…iyi bir tahsil görmüştür. Mantık hocası, İbnü’l-Kettânî diye…
…olarak sadece Ebü’l-Hıyâr el-Lugavî’nin adından söz etmesi (…
…hepsinde eser vermiştir. Latince de dahil olmak üzere birçok…
…ayrı olarak aynı lafızlarla naklettikleri haber”…
…olduğunu, ikinci durumda ise lafzıyla nakletmesi gerektiğini…
…el-Muḥallâ , I, 65) onun lafızcılığı ve zâhirciliği ile…
…Hz. Peygamber’in kendi lafzıyla Kur’an’daki bir kapalılığı…
…eşit olduğundan birini öteki lehine terketmenin câiz olmadığını…
…Mâce, “Fiten”, 8) hadisinin, lafız ve sened bakımından sahih…
…bir dolaylı anlam çıkarılan lafız. Mantıkçılar bunu…
…anlam çıkarılan lafız. Mantıkçılar bunu “mütelâimât” diye…
…o tek şey sahih olur. Literatürde “aklî taksim” veya “sebr ve…
…efdal olduğu anlaşılır. f) Mantıkçıların “aksü’l-kazâyâ” dedikleri…
…olarak içinde barındıran lafız. Meselâ, “Zeyd yazıyor”…
…sağlayan, bir bakıma dil ve mantık kurallarıdır. Hz.…
…bu bilgi her ne kadar lafzan mansûs (ifade edilmiş)…
…veya icmâın dışında olmayıp lafzın mefhumundan ibarettir, bu…
...