PEARSON, James Douglas

Cambridge’de doğdu. On altı yaşındayken eğitimini bıraktı ve Cambridge Üniversitesi’nin kütüphanesinde çalışmaya başladı. Âmirleri tarafından Doğu dillerine büyük ilgi duyduğu farkedilince önce St. John College’da İbrânîce, daha sonra Pembroke College’da Arapça ve Farsça öğrenimi görmesi sağlandı. 1936’da eğitimini tamamladı. 1941 yılına kadar Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi’nin Doğu kitapları bölümünde çalıştı. Aynı yıl askere alındı ve 1945’te askerliğini bitirdikten sonra asistan kütüphaneci olarak eski işine döndü. 1950 yılında School of Oriental and African Studies’ten kütüphane müdürlüğü teklifi alınca Londra’ya taşındı. Burada, İslâm dünyasına ilginin yoğunlaştığı ve araştırmaların çoğaldığı o dönemde İslâmî ilimler hakkında kapsamlı ve sistemli bir bibliyografya derlemesinin bulunmadığını gördü. Aynı yılın ortalarında kurduğu bir ekiple İslâm araştırmaları alanında 1906-1955 yılları arasında Batı dillerinde çıkan makalelerin derlendiği 26.076 maddelik bir indeks hazırladı. Index Islamicus adıyla 1958 yılında ilk cildi yayımlanan eser bilim dünyasında büyük ilgi gördü ve Pearson’u haklı bir üne kavuşturdu. 1972’de Londra Üniversitesi kendisine önce uzman akademisyen, ardından bibliyografya profesörü unvanını verdi. 1980 yılında adına bir kitap yayımlandı: Middle East Studies and Libraries: A Felicitation Volume for Professor J. D. Pearson (ed. B. C. Bloomfield, London 1980). 1 Ağustos 1997 tarihinde ölen James Pearson, arkasında en büyük eseri Index Islamicus dışında temel referans kaynakları arasında yer alan pek çok İslâmî bibliyografik kitap ve makale, bazı yardımcılarıyla birlikte yazdığı çeşitli eserler ve editörlüğünü yaptığı birçok ortak yayın bırakmış, ayrıca başarılı bir teşkilâtçı olarak takdir kazanmıştır. 1967 yılında Ortadoğu üzerinde uzmanlaşmış İngiliz meslektaşlarını Middle East Libraries Committee (MELKOM) adlı kuruluşun çatısı altında toplamıştır. Bu dernekten ilham alınarak 1979’da onun teşvikiyle kurulan Middle East Libraries Committee International da örgütlenmesini büyük ölçüde yine onun desteği sayesinde tamamlamıştır.

Önemli Eserleri. Oriental Manuscript Collections in the Libraries of Great Britain and Ireland (London 1954); Index Islamicus. Supplement 1956-1960 (Cambridge 1962); Oriental and Asian Bibliography. An Introduction with some Reference to Africa (London 1966); Oriental Manuscripts in Europe and North America: A Survey (London 1966); International African Bibliography, 1973-1978: Books, Articles and Papers in African Studies (New York 1982; 1980 yılına kadar olan yayımlarının tamamı için bk. Walsh, s. 225-231). A Guide to Manuscripts and Documents in the British Isles Relating to Africa (I-II, London 1993-1994). J. D. Pearson, ayrıca Hilda Pearson ile birlikte The Encyclopaedia of Islam’ın ilk beş cildiyle Supplement’in ilk altı fasikülünün indeksini hazırlamıştır (Leiden 1979-1989).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2007 yılında İstanbul’da basılan 34. cildinde, 210 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.