…sanatlarla örülü ifadenin lafız bakımından kusursuz, mâna…
…yeni (muhdes) şairlerin, lafız ve şekle dayanan edebî…
…değil onun nazmında, fesahatinde aranmalıdır (…
…adını almıştır. Hafâcî Sırrü’l-feṣâḥa adlı eserinde…
…almıştır. Hafâcî Sırrü’l-feṣâḥa adlı eserinde kelâmın…
…adlı eserinde kelâmın fesahatinden bahsederken lafızların…
…fesahatinden bahsederken lafızların yerinde kullanılması ve…
…temas ederek (s. 93-232) fesahatin temininde lafız ve mâna…
…93-232) fesahatin temininde lafız ve mâna güzelliklerinin esas…
…eder. O da Bâkıllânî gibi lafızlara fazla itibar etmez. Bu…
…Hafâcî’nin başlattığı lafız ve mâna güzellikleri Râzî’de…
…bedî‘ terimini kullanmadan lafız ve mânaya ait olmak üzere…
…bahsederken onu sadece lafız ve mâna itibariyle sözü…
…sözü güzelleştirme yönünden fesahatin tamamlayıcısı (tevâbi‘i)…
…eṭ-Ṭırâzü’l-mütażammin li-esrâri’l-belâġa (I-III,…
…1334). BİBLİYOGRAFYA: Lisânü’l-ʿArab , “bdʿa” md.…
…(nşr. I. Kračkovskij), London 1935. Kudâme b. Ca‘fer,…
…, Kahire 1977. Hafâcî, Sırrü’l-fesâḥa , Beyrut 1402/1982.…
…1977. Hafâcî, Sırrü’l-fesâḥa , Beyrut 1402/1982.…

…söylemektir. Câhiz’e göre lafızla mânanın güzellikte…
…yarışması, yani mânadan önce lafzın kulağa, lafızdan önce de…
…mânadan önce lafzın kulağa, lafızdan önce de mânanın zihne…
…adlı eserlerde mecaz ve fesahat, Câhiz’de beyân,…
…el-Hafâcî’de (ö. 466/1073) fesahat, Abdülkāhir el-Cürcânî’de…
…esas hedef Kur’ân-ı Kerîm’i lâyıkıyla anlamak olmuştur.…
…de önemli bir kesim onun fesahat ve belâgatını…
…biri olan belâgat ve fesahatle ister istemez meşgul…
…İbn Sinân el-Hafâcî’nin Sırrü’l-feṣâḥa ’sı ve Ebû Tâhir…
…Sinân el-Hafâcî’nin Sırrü’l-feṣâḥa ’sı ve Ebû Tâhir Muhammed…
…eṭ-Ṭırâzü’l-müteżammin li-esrâri’l-belâġa ve ʿulûmi…
…; Ebü’l-Kāsım el-Leysî es-Semerkandî (ö.…
…Ḥâşiyetü Ebi’l-Ḳāsım el-Leys̱î es-Semerḳandî…
…mensupları, belâgat ve fesahati ile tanınan kişilerden bol…
…İbn Sinân el-Hafâcî’nin Sırrü’l-feṣâḥa ’sı, Üsâme b.…
…Sinân el-Hafâcî’nin Sırrü’l-feṣâḥa ’sı, Üsâme b. Münkız’ın…
…eṭ-Ṭırâzü’l-müteżammin li-esrâri’l-belâġa , Beyrut…
…II, 1727. Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982.…
…II, 1727. Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982.…
…Ömer Rıza Kehhâle, el-Luġatü’l-ʿArabiyye ve ʿulûmühâ ,…
...

…âlim olarak gösterilmesi ( Lisânü’l-Mîzân , IV, 429) isabetli…
…eserlerinde ilâhî kelâmın lafzî ve nefsî kısımlarına…
…ayrıldığını, bunlardan lafzî kelâmın hâdis, nefsî kelâmın…
…başlangıçta insanların fesahat ve belâgat yönünden…
…(Kahire, ts). 6. Levâmiʿu’l-beyyinât . Şerḥu…
…Ktp., Fâtih, nr. 293). İbnü’l-Lebbûdî tarafından ihtisar edilmiş…
…(İstanbul 1290). 4. Lübâbü’l-İşârât . İbn Sînâ’nın…
…(Kahire 1326). 5. Aḳsâmü’l-leẕẕât . Hissî, hayalî ve aklî…
…. Hissî, hayalî ve aklî lezzetler üzerinde duran bu eserin…
…bilinmektedir (Escurial Library, nr. 650/4; Berlin Ktp., nr.…
…, İbṭâlü’l-ḳıyâs , el-Leṭâʾifü’l-Ġıyâs̱iyye adlı bazı…
…Ayasofya, nr. 2689). 8. es-Sırrü’l-mektûm fî muḫâṭabeti’ş-şems…
…ve’l-ḳamer ve’n-nücûm ( es-Sırrü’l-mektûm fî ʿilmi’ṭ-ṭalâsim…
…1984, s. 99. a.mlf., Levâmiʿu’l-beyyinât (nşr. Tâhâ…
…1146. İbn Hacer, Lisânü’l-Mîzân , Beyrut 1971, IV,…

…Fesâhat sözlükte “açık seçik olma,…
…kusurlardan arınmış olmasına fesahat, böyle söze veya onu…
…de fasîh denilmiştir. Fesahat önceleri belâgat, beyân ve…
…kullanılırken daha sonra lafız güzelliğine fesahat, mâna…
…daha sonra lafız güzelliğine fesahat, mâna güzelliğine belâgat,…
…fasih sayılabilmesi için fesahate engel olan kusurları…
…gerekir. Bu kusurlar lafza ve mânaya ait olmak üzere…
…olmak üzere ikiye ayrılır. Lafza ait başlıca kusurlar…
…Ḥarbin bi-mekânin ḳafrû / Ve leyse ḳurbe ḳabri Ḥarbin ḳabrû”…
…Mütenebbî’nin, “İnne beniyye le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî…
…“İnne beniyye le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî…
…le-li’âmün zehedeh / Mâ liye fî ṣudûrihim min mevdedeh”…
…tür kusurlardandır. 3. Lafzî ta‘kīd. Bir ibareyi…
…şekilde sıralanmasıdır. Lafzî ta‘kīd, kelimelerin gerçek…
…ön plana çıkarılması da lafzî ta‘kīde sebep olur. Meselâ…
…Arapça, “Cefaḫat ve hüm lâ yecfaḫûne bihâ bihim /…
…takdim-tehir sebebiyle lafzî ta‘kīd vardır. Bu beytin…
…bihim şiyemün ve hüm lâ yecfeḫûne bihâ…
…Türkçe, “Güneş levhi değil gökte şuâ üstünde…
…kelimesinin yeri sebebiyle lafzî ta‘kīd vardır. “Varak”…
...

…Kur’an ve hadislerdeki garîb lafızlara dair eserlerde kullanılarak…
…bilinmeyen veya Kureyş lehçesi dışındaki lehçelere ait olan…
…Kureyş lehçesi dışındaki lehçelere ait olan çok az kelimeyi…
…fasih kelâmı içinde garîb lafızlar bulunan anlaşılması güç söz…
…açık seçik ifade demek olan fesahatin temel anlamına ters düşer.…
…için eleştirmişlerdir. Bir lafzın garîbliği, bir dili konuşan…
…kimselere göredir. Garîb lafızlar iki kısma ayrılır.…
…az kullanılan “garîb hasen” lafızlar olup kullanımları dil…
…bakılarak mânası anlaşılan lafızlardır. Bu tür kelimeler fasih…
…küçük boylardan birinin lehçesinden olması veya bir yabancı…
…gerekir. Garîb ve yabancı lafızları kullanmanın sebepleri…
…gösterme ya da bu tür lafızları kullanan âlim, edip, şair ve…
…taklit etme isteği, fesahati güç anlaşılan kelime ve söz…
…(el-Muṣannefü’l-ġarîb fi’l-luġa) ; Ebû Ubeyde,…
…, Ġarîbü’l-fıḳh veya Luġatü’l-fıḳh ) (Erzurum 1985);…
…İbnü’l-Enbârî, Ġarîbü’l-luġa ( el-Ḳaṣîde fî…
…( el-Ḳaṣîde fî müşkili’l-luġa veya Manẓûme fi’l-luġa );…
…veya Manẓûme fi’l-luġa ); İbn Sîde, Taḳrîbü…
…es-Sâgānî, eş-Şevârid fi’l-luġa (Kahire 1403/1983);…
…b. Ca‘fer, Naḳdü’ş-şiʿr , Leiden 1956, s. 100-103. Hasan b.…
...

…(Beyrut 1409/1988). 2. Sırrü’l-feṣâḥa . Belâgata dair olan…
…1409/1988). 2. Sırrü’l-feṣâḥa . Belâgata dair olan bu tür…
…ve mahreçleriyle kelimelerin fesahatine etkileri üzerinde durmuş,…
…durmuş, ardından dili ve fesahati ele almış, fesahatle belâgat…
…dili ve fesahati ele almış, fesahatle belâgat arasındaki farkı…
…Belâgat ve özellikle fesahat konusunda önemli…
…eserleri beğenmediği halde Sırrü’l-feṣâḥa ’dan övgüyle söz…
…beğenmediği halde Sırrü’l-feṣâḥa ’dan övgüyle söz eder (…
…, I, 35). Sırrü’l-feṣâḥa ’yı ilk defa Ali…
…, I, 35). Sırrü’l-feṣâḥa ’yı ilk defa Ali Fevde…
…BİBLİYOGRAFYA: Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982.…
…Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982.…
…H. van Gelder, Beyond the Line , Brill 1982, s. 127-130.…

…Cinnî’nin diğer iki eseri Sırru ṣınâʿati’l-iʿrâb ile…
…Kemâleddin el-Enbârî’nin Lümaʿu’l-edille ’si ile Süyûtî’nin…
…bununla, günümüzde fıkhü’l-luganın (filoloji) sahasına giren…
…(ıstılâhî) olduğu meselesi, lehçeler ve bunların terkibi,…
…kural dışı kullanımlar, lafızların ıslahı, Arapçalaştırılan…
…i‘rab ve binâ meseleleri, lafızların ve harflerin mânalarıyla…
…Ayrıca mecaz ve hakikat, lafızların ilk vazedildiği mânaya…
…hamli, mûtat olmayan bir lafızla esas mânayı kastetme, ismin…
…vardır. Ayrıca eserinde, fesahat konusunda güvendiği birçok…
…es-Sâlih, Dirâsât fî fıḳhi’l-luġa , Beyrut 1379/1960, s. 23.…
…Bekr, Nuṣûṣ fî fıḳhi’l-luġati’l-ʿArabiyye , Beyrut 1970,…
…Abduh er-Râcihî, Fıḳhü’l-luġa fi’l-kütübi’l-ʿArabiyye ,…
…Emîl Bedî‘ Ya‘kūb, Fıḳhü’l-luġati’l-ʿArabiyye ve ḫaṣâʾiṣuhâ ,…
…el-Mübârek, en-Nuṣûṣü’l-luġaviyye , Beyrut, ts.…
…el-Hüseynî, “el-Ḫaṣâʾiṣ li-Ebi’l-Fetḥ ʿOs̱mân b.…

…işareti “spiritus lenis” ( ’ ) olup kelimelerin orta…
…içinde asıl elif harfi “lâmelif” adıyla bilinen harftir;…
…bilinen harftir; çünkü lâm harfler içinde önceden…
…içinde önceden geçmektedir. Lâmelif terkibindeki lâm ise sâkin…
…Lâmelif terkibindeki lâm ise sâkin elifle başlanarak…
…yumuşak elif (el-elifü’l-leyyine, elifü’l-med) veya uzun…
…elif şeklinde kaydeden Hicaz lehçesine göre yazılmıştı (aş.bk.).…
…İngilizce’nin bazı lehçelerinde “t”ler hemze şeklinde…
…kullanılması gibi bazı lehçelerde bu görev için hemzenin…
…hemzeyi tahfif eden Hicaz lehçesinin Kureyş ağzına göre…
…yayılıp tutunarak fesahat ve belâgat belirtisi haline…
…“nebbâr” kelimesi “fesahat ve belâgat sahibi, gür sesli…
…da kullanılmaktadır ( Lisânü’l-ʿArab , “nbr” md.). Yine…
…elif esasına göre elif-i leyyine, elif-i sâkine (elif),…
…ilk harfi olan elif hemze, lâmelif de asıl eliftir (İbn Yaîş,…
…Hz. Ali de, “Kur’an Kureyş lehçesiyle indi; onlar asla…
…ehli olan Hicazlılar’ın da fesahat göstermek istediklerinde…
…dönüştürerek vurgulayan lehçeler bulunmaktadır. Aynı şekilde…
…elifi hemzeye dönüştüren lehçeler de vardır: دَابَّةٌ ⟵…
…özellikle Mağrib, Suriye ve Lübnan ağızlarında yaygındır. Eyyûb…
...

…dair örnekler verir ( Sırrü’l-feṣâḥa , s. 277). Daha…
…dair örnekler verir ( Sırrü’l-feṣâḥa , s. 277). Daha sonra…
…1045. İbn Sinân el-Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982,…
…İbn Sinân el-Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982, s. 277.…
…eṭ-Ṭırâzü’l-müteżammin li-esrâri’l-belâġa (nşr.…
…göstermektedir. Necâtî’nin, “Lâlehadler yine gülşende neler…
…söyletmediler” beytinde de lâle yanaklı güzellerin gül…
…Tâhirülmevlevî, Edebiyat Lügatı , İstanbul 1973, s. 56.…

…ilminde sözler içerdiği lafızların sayısı ve ifade ettikleri…
…îcâz, bunun zıddına ıtnâb, lafız ve anlamın sayı itibariyle…
…düşüncenin gereğinden fazla lafızla ifadesi” şeklinde…
…yapıldığını söyler ( Sırrü’l-feṣâḥa , s. 219-220).…
…yapıldığını söyler ( Sırrü’l-feṣâḥa , s. 219-220). Meselâ…
…da mezmum saymış ve buna “lağv” (boş söz) adını vermiştir.…
…bir ilâve olarak ıtnâbın lüzumuna delâlet etmektedir. Bu…
…tekit harfleri ve edatları, lafzî ve mânevî tekit, âmillerini…
…Zemahşerî ise tekit “lâm”ının olumlu cümlede pekiştirme…
…vazifesi gördüğü gibi “leyse” ve olumsuzluk “mâ”sının…
…ifadesi yanında inne, lâm-ı te’kid ve isim cümlesi…
…gören bir ıtnâb öğesidir. Lafzî tekit. Bir lafzın kendisinin…
…Lafzî tekit. Bir lafzın kendisinin veya eş…
…kelimeler de bir nevi lafzî tekit olarak ıtnâb…
…İbn Sinân el-Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982,…
…İbn Sinân el-Hafâcî, Sırrü’l-feṣâḥa , Beyrut 1402/1982, s.…
…eṭ-Ṭırâẓü’l-müteżammin li-esrâri’l-belâġa (nşr. M.…
…“sözü gereksiz yere uzatmak, lafı dolaştırmak” biçiminde menfi…
…/ Bir sâgar-ı keşîdeye tut lâlezârını” beytindeki “bahâr, lâlezâr”…
…beytindeki “bahâr, lâlezâr” kelimeleri umum-husus…
...