…Hayatı. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle…
…sanılmaktadır. Babası veya dedelerinden biri bakla…
…şöhret kazanmıştır. Ukberâ ve Bağdat’ta kadılık, Sağr’da…
…İbn Mücâhid et-Tâî ve Ebü’l-Hasan el-Bâhilî’den…
…İbn Mücâhid et-Tâî ve Ebü’l-Hasan el-Bâhilî’den…
…İbn Ebû Zeyd el-Kayrevânî ve Ebû Bekir el-Ebherî’den…
…Sem‘ûn’dan ahlâk ilimlerini tahsil etti. Öğrenimini tamamlamak…
…tahsil etti. Öğrenimini tamamlamak için gençlik yıllarında…
…961’de) Bağdat’a gitti ve oradaki ünlü âlimlerden ders…
…Ebû Bekir el-Katîî, İbn Mâsî ve Dârekutnî’den hadis dinleyip…
…arasına girdi. Öğrenimini tamamladıktan sonra Basra’ya döndü ve…
…sonra Basra’ya döndü ve Basra Camii’nde ders vermeye…
…ve Basra Camii’nde ders vermeye başladı. Büveyhî…
…mezheplere mensup âlimlerle tartışmaların yapılacağı meclislere Ehl-i…
…(veya 977) Şîraz’a gitti ve orada İbn Hafîf eş-Şîrâzî…
…ve orada İbn Hafîf eş-Şîrâzî tarafından karşılandı. Adudüddevle’nin…
…Şâfiîler’den Ebü’l-Ferec İbn Tarâr ile rü’yetullah , kulların…
…yeri gibi değişik kelâmî ve fıkhî konularda münazaralar…
…konularda münazaralar yaptı ve her defasında üstünlüğünü…
…esir değişimi yapacak ve daha başka konularda…
...

…dayanır. Küçük yaşta ilim tahsiline başladı. Basra’da…
…öğrencilerinden olan ve devrinin Basra Mu‘tezilesi…
…de faydalandı. Basra ve Bağdat’ta genç yaşlarda…
…Mu‘tezilesi’nin reisi oldu ve ölünceye kadar ders okuttu.…
…Ebü’l-Fazl el-Hucendî ve Mûsâ b. Rebâh gibi tanınmış…
…ve Mûsâ b. Rebâh gibi tanınmış kişiler de vardır. Cübbâî,…
…kişiler de vardır. Cübbâî, talebesi Eş‘arî ve oğlu Ebû Hâşim ile…
…Cübbâî, talebesi Eş‘arî ve oğlu Ebû Hâşim ile birçok…
…Ebû Hâşim ile birçok ilmî tartışmada bulundu; ayrıca…
…kelâmî bir konudaki meşhur tartışmadan sonra hocasını terketti.…
…sonra hocasını terketti. Tanınmış bir kelâm âlimi olmakla…
…fıkıh, usûl-i fıkıh, hadis ve tefsir ilimleriyle de…
…ilimleriyle de ilgilenen ve bu sahalarda eser yazmış…
…(Şubat 916) Askerimükrem’de vefat etti. Cenaze namazı burada…
…hilâfına oğlu Ebû Hâşim tarafından Cübbâ’ya nakledilerek orada…
…büyük çapta onun çizgisini takip ettiği söylenebilir.…
…kaydeder ( et-Tenbîh ve’r-red , s. 40).…
…ile örülmediği izlenimini vermektedir. Bazı kelâmî görüşleri…
…bilgilere ulaşmak için nazar ve tefekkürde bulunmak gerekir.…
…gerekir. Çünkü nazar ve tefekkür kesin bilgi veren…
...

…“güzel” mânasında sıfat veya “en güzel” anlamında ism-i…
…“en güzel” anlamında ism-i tafdîl sayılmıştır (…
…hüsnâ Allah hakkında yücelik ve aşkınlık ifade eder ve…
…ve aşkınlık ifade eder ve kullarda saygı hissi…
…hissi uyandırır. 2. Zikir ve duada kullanılmaları halinde…
…halinde kabule vesile olur ve sevap kazandırır.…
…halinde kabule vesile olur ve sevap kazandırır. 3.…
…3. Kalplere huzur ve sükûn verir, lutuf ve rahmet…
…3. Kalplere huzur ve sükûn verir, lutuf ve rahmet ümidi…
…huzur ve sükûn verir, lutuf ve rahmet ümidi telkin eder.…
…değerine bağlı bulunduğu ve bilinenlerin en şereflisi de…
…olanlara bu bilgi meziyet ve şeref kazandırır. 5.…
…hüsnâ Allah için vâcip, câiz ve mümteni‘ olan sıfatları…
…O’nun hakkında yeterli ve doğru bilgi edinmemize imkân…
…doğru bilgi edinmemize imkân verir ( el-Emedü’l-aḳṣâ , vr. 4 b…
…güzel kavramının kemâl ve celâl niteliklerini dile…
…kemâl ve celâl niteliklerini dile getirdiğini ifade etmiştir (…
…kâinatın bir yaratıcı ve yöneticisinin bulunduğunu…
…birlikte madde özelliği taşımadığından O’nu duyularıyla idrak…
…halde yaratıcı ancak kâinat ve insanla olan ilişkisi…
...

…var kılınması” diye tanımlanabilir. Bunun dışında fiil (çoğulu…
…gelen etki, bir şeyin taşıdığı oluş vasfı, bir müessirin…
…görünen şey” diye de tarif edilmiştir. Amel ve sun‘…
…de tarif edilmiştir. Amel ve sun‘ da fiille eş veya…
…Amel ve sun‘ da fiille eş veya yakın anlamlı kelimelerdir.…
…Fiil sahibine fâil, âmil veya sâni‘ denilir. Fiil terimi…
…Allah’a, meleklere, cinlere ve insanlara; isim ve fiil…
…cinlere ve insanlara; isim ve fiil kalıplarıyla tekil veya…
…ve fiil kalıplarıyla tekil veya çoğul olarak 300’den fazla…
…Bu âyetlerde Allah’ın, dilediğini yapan ve yaptıklarından…
…Allah’ın, dilediğini yapan ve yaptıklarından sorumlu…
…bildirilirken O’nun izin vermemesi veya dilememesi halinde…
…O’nun izin vermemesi veya dilememesi halinde…
…O’nun izin vermemesi veya dilememesi halinde insanların hiçbir…
…el-Muʿcem , “ʿaml” ve “fʿal” md.leri). Muhtelif…
…davranışlar” demek olan fiil ve amel kavramları insanlara…
…ilgisi bakımından ele alınır ve “ef‘âlü’l-ibâd” veya…
…alınır ve “ef‘âlü’l-ibâd” veya “a‘mâlü’l-ibâd” başlığı…
…herkesin varacağı yer Allah tarafından önceden belirlendiğine göre…
…göre dünyada iyi veya kötü amel işlemenin ne…
...

…yahut “iyilik” mânasında ve şerr in karşıtı olarak…
…, “ḫyr” md.). “Mal ve servet” mânasına da gelen…
…daha kötüsü” anlamında ism-i tafdîldir. Râgıb el-İsfahânî hayrı…
…hayrı “akıl, adalet, fazilet ve faydalı nesne gibi herkesin…
…arzuladığı şey” diye tanımlar ( el-Müfredât , “ḫyr” md.);…
…, “ḫyr” md.); Zebîdî de aynı tanımı tekrar eder ( Tâcü’l-ʿarûs…
…aynı tanımı tekrar eder ( Tâcü’l-ʿarûs , “ḫyr” md.).…
…geçmekte, bunlardan ism-i tafdîl olmayanlar, yer aldıkları…
…güzel, değerli, faydalı ve mal, mülk gibi arzulanan…
…şeyler” diye kapsamlı bir tanımda toplamak mümkündür. Bu…
…de hayırla birlikte ve onun karşıtı olarak geçer.…
…bolluk gibi maddî değer ve imkânlar veya daha genel…
…gibi maddî değer ve imkânlar veya daha genel olarak her türlü…
…genel olarak her türlü maddî ve mânevî nimet için…
…edilmiştir (Sâd 38/32). Taberî bu âyeti açıklarken,…
…yer alması, Kur’an’da hayır ve mal kelimelerinin anlam…
…21/35; el-Meâric 70/21; krş. Taberî, VII, 160-161; XI, 177;…
…XI, 177; XVII, 24-25). Taberî, Hûd sûresinin 84. âyetini…
…sahibinin Allah olduğu ve O’nun mülkü dilediğine…
…Allah olduğu ve O’nun mülkü dilediğine vereceği, dilediğinden de…
...

…dolayı Râvendî nisbesiyle tanındı. İbnü’l-Cevzî onu Rîvendî…
…sebebiyle İslâm düşünce tarihinde İbnü’r-Râvendî adının ilhâd…
…arasında değişen farklı tarihler verilmektedir (Mes‘ûdî, VII,…
…değişen farklı tarihler verilmektedir (Mes‘ûdî, VII, 237;…
…Henrik Samuel Nyberg, geç tarihlerin doğru olduğunu kabul etmiş…
…el-A‘sem ise Mes‘ûdî’nin verdiği erken tarihi kabul etmiş…
…Mes‘ûdî’nin verdiği erken tarihi kabul etmiş görünmektedir (…
…kabul etmiş görünmektedir ( Târîḫu İbni’r-Rîvendî el-mülḥid ,…
…fakat ölümüyle ilgili bilgi vermez. el-İntiṣâr ’ın 269’dan…
…burada İbnü’r-Râvendî’nin tartışmalara konu olan Kitâbü’d-Dâmiġ…
…bilgiler de onun bu tarihten sonra öldüğünü…
…dolayısıyla Kâtib Çelebi’nin verdiği 301 (913-14) tarihinin…
…verdiği 301 (913-14) tarihinin doğruluğu ağırlık…
…fikrî gelişmesini, ilmî ve ahlâkî şahsiyetini kesin…
…doktrinleri benimsediğini ve nihayet bazı müfrit Şiî…
…bulan mülhidce inançlara ve âlemin ezelîliğini savunan…
…onun eserlerini önceki ve sonraki durumuna göre tasnif…
…ve sonraki durumuna göre tasnif ederek sıralar ( el-Fihrist…
…iyi geçinmiş, hatta eleştiri ve tartışma yeteneğiyle onlar…
…geçinmiş, hatta eleştiri ve tartışma yeteneğiyle onlar arasında…
...

…“zorluk, güçlük, darlık ve sıkıntı” demektir. Meşakkat…
…külfet, kürh, suûbet, usr ve cehd gibi yakın anlamlı…
…meşakkatle aynı anlamda ve aynı kökten gelen şıkk…
…Hadislerde ise çeşitli isim ve fiil kalıplarında ve sözlük…
…isim ve fiil kalıplarında ve sözlük mânalarında…
…Terim olarak meşakkat dinî ve hukukî hükümlerin içerdiği,…
…içerdiği, bunların tabii uzantısı olan zorlukları da…
…kaldırılmasına veya hafifletilmesine sebep olan…
…hafifletilmesine sebep olan ve normal şartlarda tahammül…
…olan ve normal şartlarda tahammül sınırını aşan sıkıntıyı…
…genellikle harec ve zaruret kelimelerinin…
…insanlara meşakkat vermeyi hedeflemediğini belirten…
…belirten birçok âyet ve hadis bulunmaktadır. “Allah…
…“Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez” (el-Bakara…
…size kolaylık diler, zorluk dilemez” (el-Bakara 2/185); “O, dinde…
…“O, dinde size zorluk verecek bir hüküm koymamıştır”…
…5/6) meâlindeki âyetlerden ve Hz. Peygamber’in, “Din…
…bunların yanı sıra Kur’an’da ve Sünnet’te yer alan pek çok…
…Öte yandan dinen tavsiye edilmekle beraber kesin bir…
…bunların kesin birer vecîbe kılınmamasının insanlara…
...

…adının ilk defa ne zaman ve kimler için kullanıldığı…
…getirilmesi (Zeynüddin İbnü’l-Verdî, I, 239) veya Muâviye ile…
…İbnü’l-Verdî, I, 239) veya Muâviye ile anlaşmazlığa…
…düşmesi (Nevbahtî, s. 5; Taberî, IV, 496-497; V, 142) yahut…
…s. 36) üzerine hiçbir tarafı desteklemeyen gruplara…
…gruplara Mu‘tezile veya Mu‘tezele denmiştir…
…165-166; İbnü’l-Murtazâ, Ṭabaḳātü’l-Muʿtezile , s. 2) hadis…
…günah işleyen kimseyi kâfir veya mümin değil fâsık sayması…
…ders halkasından ayrılması ve onun Vâsıl’ın kendilerinden…
…görüşlerini benimseyen ve kendilerine Haseniyye…
…Şehristânî, İbn Teymiyye ve İbn Kayyim el-Cevziyye gibi…
…mensuplarını, kaderi tartışmaya açıp inkâr ettikleri veya…
…açıp inkâr ettikleri veya kulun kendi fiillerini…
…dedikleri için Seneviyye ve Mecûsiyye, tövbe etmeden…
…nisbet etmiştir ( el-Beyân ve’t-tebyîn , I, 23). Ancak…
…yanı sıra “ashâbü’l-adl ve’t-tevhîd, adliyye, ehl-i adl,…
…I, 43; İbnü’l-Murtazâ, Ṭabaḳātü’l-Muʿtezile , s. 2),…
…görüşlere karşı Vâsıl b. Atâ ve Amr b. Ubeyd’in farklı bir…
…Muhammed b. Hanefiyye ve oğlu Ebû Hâşim’in…
…Ebü’l-Kāsım el-Belhî mezhep ve kitap sahibi olan Mu‘tezile…
...

…yılları arasında farklı tarihler ileri sürülmüştür (Horten,…
…Boncuk dizerek geçindiği veya çok güzel nesir ve manzum…
…veya çok güzel nesir ve manzum yazılar yazdığı için…
…Babasının Zeyyâdiyyîn’in veya Büceyroğulları’nın âzatlı…
…Mu‘tezile’nin altıncı tabakası ricâlinden sayılan Nazzâm…
…beraber birçok ilmî toplantı ve tartışmaya katıldı. Halife…
…birçok ilmî toplantı ve tartışmaya katıldı. Halife Me’mûn’un…
…oldu. Bağdat’ta Deysâniyye ve Dehriyye gibi dinî ve…
…ve Dehriyye gibi dinî ve felsefî akımların yanı sıra…
…, V, 40-47) Mürcie ve Cebriyye kelâmcıları, ehl-i…
…kelâmcıları, ehl-i hadîs ve fukaha ile ilmî tartışmalara…
…hadîs ve fukaha ile ilmî tartışmalara girdi. Ebû Şemr el-Hanefî ve…
…girdi. Ebû Şemr el-Hanefî ve Hüseyin b. Muhammed…
…yaptı. Hanefîler’in re’y ve kıyas teorilerine karşı…
…sonra maddî durumu iyileşti ve zenginlerden sayılacak bir…
…, II, 344). İbn Kuteybe ve İsferâyînî’ye göre sarhoşken…
…elimden geleni yaptığımı ve sadece tevhide dayanan bir…
…Günahlarımı bağışla ve ölüm ânında işimi…
…, III, 120). Tercüme ve telif çalışmalarının yoğun…
…bir dönemde yaşayan Nazzâm dil, edebiyat ve şiir alanında,…
...

…adl kökünden türeyen ta‘dîl “adalete nisbet etmek,…
…cevr kökünden türeyen tecvîr ise “zulme nisbet etmek”…
…md.leri). Literatürde adl ve zulüm yerine hikmet ve…
…adl ve zulüm yerine hikmet ve sefeh kelimeleri de…
…de kullanılır. Allah’ın âdil ve hakîm olduğu, her fiilinde…
…her fiilinde bir hikmet ve amacın bulunduğu hususu…
…hususu bütün kelâmcılar tarafından kabul edilmiştir. Ancak…
…ilâhî fiillerin bir illete veya amaca bağlanmasının O’nun…
…bulunmaktadır. Kaynaklarda ta‘dîl ve tecvîr tartışmaları…
…Kaynaklarda ta‘dîl ve tecvîr tartışmaları…
…Kaynaklarda ta‘dîl ve tecvîr tartışmaları Allah-âlem,…
…Kaynaklarda ta‘dîl ve tecvîr tartışmaları Allah-âlem, Allah-insan…
…hiçbir etkisinin bulunmaması ve kulun hayrına olan fiilleri…
…“fiile sevkeden gerekçe ve onun için gözetilen amaç”…
…bulunduğunu kabul eder ve Ehl-i sünnet’i de dahil…
…s. 151-156). Hikmet övgü ve kemal, sefeh ise eksiklik…
…ve kemal, sefeh ise eksiklik taşıdığı için Allah hikmetle…
…hikmetle nitelendirilmiş ve sefehten berî kılınmıştır. O…
…sefehten berî kılınmıştır. O dilediğini yapar, dilediği gibi…
…O dilediğini yapar, dilediği gibi hükmeder, O’nu…
...