…FELSEFE ve İSLÂM DÜŞÜNCESİ. “Uygunluk,…
…sanat teorisyenleri âhengi tarif etmeye, güzellikle onun…
…güzellikle onun arasında ilgi kurmaya çalışmışlar, bunun…
…kurmaya çalışmışlar, bunun için de öncelikle sanatta…
…“Güzellik nedir?” sorusunu ilk defa felsefî bir tarzda…
…ilk defa felsefî bir tarzda cevaplamaya ve güzellik ile…
…cevaplamaya ve güzellik ile âhengin ilişkisini…
…ve güzellik ile âhengin ilişkisini göstermeye çalışan Eflâtun,…
…Eflâtun, güzelliği mutlak ve izâfî veya kendiliğinden ve…
…güzellik şeklinde iki kategoride incelemiştir.…
…şeklinde iki kategoride incelemiştir. İnsan tek tek güzel olandan…
…iki kategoride incelemiştir. İnsan tek tek güzel olandan veya…
…dünyaya gelmeden önce ideler âleminde seyrettiğimiz…
…Ruh gibi âhenk de mutlak bir idedir; bu sebeple azlık, çokluk,…
…kurulmasıyla gerçekleştiği için aynı zamanda ahlâk…
…Böylece “güzel” ve “iyi”, taşıdıkları âhenk ve denge…
…Böylece “güzel” ve “iyi”, taşıdıkları âhenk ve denge nitelikleri…
…bir bakıma aynı anlamı ifade ederler. Çünkü “kötülük bir…
…bir âhenk yokluğu, erdem ise bir âhenktir” (Eflâtun,…
…Aristo, Eflâtun’un güzellik idesi fikrine katılmamışsa da…
...

…I. TARİH Araplar, halen yaşamakta…
…konuştukları dil ise Sâmî dillerin en zengini ve…
…gelişmişidir. Araplar’ın tarihlerinin ilk devirleri oldukça…
…Araplar’ın tarihlerinin ilk devirleri oldukça…
…Arabistan olduğu artık ilim âlemince kabul edilmesine…
…rağmen farklı görüşler ileri sürenler de vardır.…
…Araplar’ın eski devir tarihleri, Arap yarımadasının…
…Arap yarımadasının tarihiyle iç içedir. Oldukça güç,…
…Arap yarımadasının tarihiyle iç içedir. Oldukça güç, hatta…
…yarımadasının tarihiyle iç içedir. Oldukça güç, hatta büyük bir…
…çöl olması sebebiyle imkânsız olan arkeolojik araştırmalar…
…Dilcilerin çeşitli izah tarzlarına rağmen “Arap”…
…Dilcilerin çeşitli izah tarzlarına rağmen “Arap” kelimesinin…
…bir Sâmî kökten türemiş olup ilk önce Mezopotamyalılar…
…ilk önce Mezopotamyalılar tarafından Fırat’ın batısında oturanlar…
…Fırat’ın batısında oturanlar için kullanılmıştır. Ancak bir…
…kelimeyi göçebelik kavramı ile açıklamaya çalışanların…
…çalışanların görüşleri daha inandırıcı olmuştur. Bunlardan biri,…
…veya “step” anlamına gelen İbrânîce arabh a, diğeri ise…
…İbrânîce arabh a, diğeri ise göçebelerin hayatını ifade…
...

…Batılılaşma (Garplılaşma) tabiri, genel olarak Batı ülkeleri…
…olarak da Osmanlı Devleti ile Cumhuriyet Türkiyesi’nde…
…seviyesine ulaşabilmek için gerçekleştirilen siyasî,…
…ve kültürel hareketleri ifade etmek üzere…
…ve eğitim müesseselerini içine alan değişme, başkalaşma ve…
…ve gelişmelere, bir taraftan sosyal olayların karakteri,…
…olayların karakteri, diğer taraftan Osmanlı Devleti’nin tarihî…
…taraftan Osmanlı Devleti’nin tarihî özelliği ve coğrafî konumu…
…dikkate alınarak birçok isim verilmiştir. XVIII. yüzyılın…
…veya ıslahat , daha sonra tanzimat olarak adlandırılan…
…adlandırılan hareketler, İstanbul’un çeşitli kesimlerindeki…
…yaşayış biçimlerini de ifade etmek üzere asrîlik,…
…Batılılaşma hareketini ifade edecek bir tarzda…
…hareketini ifade edecek bir tarzda muasırlaşma , muasır…
…seviyesine ulaşma gibi tabirlerle de anlatılmış, dildeki…
…olmaksızın bütün toplumlar için geçerli bir harekettir ve…
…kültürel ve sosyal değer ifadelerinden daha çok teknik, teknolojik,…
…rantabl, rasyonel gibi ilk bakışta herhangi bir mânevî…
…herhangi bir mânevî değer ifade etmeyen, nisbeten nötr ve…
…yönelik bir anlam taşımaktadır. Bu anlamda çağdaşlaşma veya…
...

…İran’ın Dârâb şehrinde doğdu. Doğum…
…doğdu. Doğum ve ölüm tarihleri belli değildir. Ancak…
…söz eden çağdaş yazarların ifadelerinden, XI. (XVII.) yüzyılın ilk…
…XI. (XVII.) yüzyılın ilk yarısı ile XII. (XVIII.)…
…(XVII.) yüzyılın ilk yarısı ile XII. (XVIII.) yüzyılın…
…yaşadığı anlaşılmaktadır. Tahsilini tamamladıktan sonra Şeyh…
…anlaşılmaktadır. Tahsilini tamamladıktan sonra Şeyh Bahâî adıyla da…
…sonra Şeyh Bahâî adıyla da tanınan Bahâeddin Âmilî’den (ö.…
…okudu. Daha sonra Basra yolu ile Hindistan’ın Gucerât…
…Gucerât bölgesinde bir liman şehri olan Sûret’e gitti.…
…buradan ayrılıp Hindistan’ın iç bölgelerini gezdi. 1067…
…1067 (1656-57) yılında İran’a döndüyse de bilinmeyen bir…
…döndüyse de bilinmeyen bir tarihte tekrar Hindistan’a gitti.…
…gitti. Dârâbî’nin bu ikinci seyahatinde Hindistan’da ne…
…Hindistan’da bulunduğu, bu tarihte orada kaleme aldığı eserini…
…eserini 1078’de (1667-68) tamamladıktan sonra İran’a döndüğü…
…tamamladıktan sonra İran’a döndüğü anlaşılmaktadır.…
…tezkire yazarı Muhammed Tâhir Nasrâbâdî, tezkiresini…
…onun Hindistan’dan İsfahan’a geldiğini ve bir tezkire…
…kaydeder. Nasrâbâdî’nin bu ifadesi, Dârâbî’nin eserini…
...

…450 (1058) yılında İran’ın Horasan bölgesinde,…
…ve devlet adamlarıyla tanınan Tûs’ta (bugünkü Meşhed)…
…Hallikân, IV, 216) bu bilgi itimada şayan görülmemektedir.…
…Abuhamet ve Algazel diye tanınmaktaydı. Doğduğu kasabaya nisbetle…
…Yazılışları aynı olan bu iki nisbeden hangisinin doğru…
…ve yeni araştırmalarda tartışılmış, fakat kesin bir sonuca…
…343-344) bizzat kendisi, “İnsanlar beni çift ‘z’ ile (Gazzâlî…
…“İnsanlar beni çift ‘z’ ile (Gazzâlî diye) anıyorlar;…
…, “ġzl” md.; Zebîdî, I, 18). İzzeddin İbnü’l-Esîr, Safedî, Ahmed…
…Zebîdî, I, 18). İzzeddin İbnü’l-Esîr, Safedî, Ahmed b.…
…b. Muhammed el-Feyyûmî gibi tarihçiler Gazâlî şeklindeki okuyuşu…
…üzere şarkiyatçıların çoğu ile bazı çağdaş müslüman…
…araştırmacılar da bu imlâyı benimsemişlerdir. Buna…
…Buna karşılık eski tarih ve tabakat müelliflerinin…
…Buna karşılık eski tarih ve tabakat müelliflerinin büyük…
…(gazzâl “yün eğirici, iplikçi”) nisbetle Gazzâlî diye…
…diye anılmıştır. Nitekim İbn Hallikân da Gazâlî…
…mâruf kullanım olduğunu ifade etmiştir. Bu bilgiyi aktaran…
…bir alıntısına göre İbnü’s-Sem‘ânî, “Tûs halkına…
…Gazâle köyünü sorduğumda onu tanımadılar” demiştir ( İtḥâfü’s-sâde ,…
...

…Savaşı , Bilge Kağan’ın ifadesiyle yazılmış Göktürk Kitabeleri…
…, Bâbür Şah’ın Veḳāyiʿ i ( Bâbürnâme ) gibi çok defa…
…adamlarının yazdıkları ilk örnekler daha ziyade siyasî…
…daha ziyade siyasî ve tarihî karakterde hâtıralardır.…
…özel bir tür halinde ilk örnekleri görülen hâtırat,…
…milletlerinde genellikle tarih, seyahat, tezkire, menâkıb…
…türlerde yazılmış eserlerin içinde yer almaktaydı. Nitekim Arap…
…Batı edebiyatları için de söz konusu olmuştur.…
…XVI. yüzyılın ortalarından itibaren türün bağımsızlık kazandığı…
…yaygınlaşması üzerine, Batı ile temasların sıklaştığı XIX.…
…karşılayacak yeni kelimelere ihtiyaç duyulmuş, böylece “mémoires”…
…bir yazarın gördüğü, işittiği ve hayatında rolü olan…
…ve hayatında rolü olan tarihî olayların toplamıdır.…
…de bu yeni edebî metinler için kullanılmaya başlanmıştır.…
…terim haline gelmesi ise daha geç bir döneme, XX.…
…(1883) kamusunda ise hâtıra ve hâtırat hiç yer…
…Yine Şemseddin Sâmi’nin 1902 tarihli Fransızca’dan Türkçe’ye…
…verilerek türün Türkçe’de ilk tariflerinden biri…
…türün Türkçe’de ilk tariflerinden biri yapılmıştır. Böylece…
…hâtırat kelimesi Türkçe’ye Tanzimat’tan sonra giren birçok yeni…
...

…Sözlükte “ödünç istemek, ödünç almak” anlamına gelen…
…ödünç almak” anlamına gelen istiâre yi belâgat âlimleri, “bir…
…ve yorum gücü sağlamak için benzeşme ilgisiyle ve bir…
…gücü sağlamak için benzeşme ilgisiyle ve bir karîneye dayalı…
…kullanılması” şeklinde tarif etmişlerdir. Câhiz ve…
…gibi âlimler benzeşme ilgisi sebebiyle istiareyi bir…
…benzeşme ilgisi sebebiyle istiareyi bir teşbih türü olarak kabul…
…türü olarak görmüşlerdir. İstiare kelimesine terim anlamında…
…kelimesine terim anlamında ilk defa yer veren Ebû Amr b.…
…Ebû Amr b. Alâ (ö. 154/771), İmruülkays’ın avcı atının yabani…
…yakalamadaki hızını tasvir ederken kullandığı…
…(yabani hayvanların kemendi) ifadesini örnek göstermiştir. İbn…
…örnek göstermiştir. İbn Alâ’yı Hammâd er-Râviye, Ebû…
…Ma‘mer b. Müsennâ ve Asmaî takip etmiştir. Yahyâ b. Ziyâd…
…bazı âyetleri tefsir ederken istiare üslûbuna işaret etmiş (…
…ederken istiare üslûbuna işaret etmiş ( Meʿâni’l-Ḳurʾân ,…
…da önceki belâgatçılara göre istiareyi daha geniş biçimde…
…istiareyi daha geniş biçimde incelemiştir ( Neḳāʾiż , I, 275; II,…
…Neḳāʾiż , I, 275; II, 589). İstiarenin bir edebiyat terimi olarak…
…bir edebiyat terimi olarak ilk tanımını, “bir şeyi yerine…
...

…de denilen mûsiki takımından başka yüksek rütbeli…
…uşağı” görevli sınıfları için de kullanılmıştır. Mehter…
…teşkilâtının geçmişi Türk ve İslâm tarihinin en eski…
…geçmişi Türk ve İslâm tarihinin en eski devirlerine kadar…
…kadar giderse de bunu ifade eden mehter ve mehterhâne…
…Türk askerî mûsikisine dair ilk bilgiler VIII. yüzyıla ait…
…hükümranlık sembolü “tuğ” ile birlikte geçen “köbrüge…
…sarayının önünde beyler için her gün 360 nevbet davulu…
…tuğ kelimesiyle tuğ-davul ikilisinin (Cengiz Han’ın hanlık…
…alâmeti “tukgü’ürge”; bk. İA , XII/2, s. 5) birlikte…
…İA , XII/2, s. 5) birlikte ifade edildiğini göstermekte ve bu…
…geleneğinin XI. yüzyıl Türk-İslâm devletlerinde de…
…anlaşılmaktadır (geniş bilgi için bk. DAVUL ). Savaşlarda…
…Kitâbü’s-Siyâse ’de seslerin insan ruhu üzerindeki etkisi…
…olduğu ve ordularda bu işi yapacak teşkilâtların…
…lavta kullandıkları, Büyük İskender’in askerî mızıkasına davul ve…
…ve yüksek sesli borular ilâve ettirdiği bilinmektedir.…
…askerlerini coşturmak için savaşlarda def çalarak…
…bu uygulama sürdürülmüştür. İbn Haldûn’un belirttiğine göre…
…askerlerini cesaretlendirmek için bir çeşit beste ile…
...

…geçen nâme kelimesiyle “ihbarnâme, temliknâme, vasiyetnâme”…
…kişi muhatabından birtakım isteklerde bulunuyorsa bu tür…
…mallarının paylaşımı ve tasarrufu hususundaki isteklerini…
…ve tasarrufu hususundaki isteklerini içeren mektubuna da bu…
…hususundaki isteklerini içeren mektubuna da bu bakımdan…
…emir ve uyarılarını içeren bir mektuplar mecmuası kabul…
…yakınlarındaki Kültepe ile (Kaniş-Kārum)…
…çivi yazısıyla kilden tabletler üzerine yazılmış ve yine…
…ve yine kilden zarflar içine konularak metni ve zarfı…
…ve Süleyman Sarayı’nın inşasıyla ilgilidir. Yeni Ahid’in…
…Sarayı’nın inşasıyla ilgilidir. Yeni Ahid’in büyük bir…
…Ahid’in büyük bir bölümü ise Pavlus, Petrus ve…
…ve onunla kavmini güneşe tapmaktan vazgeçip Allah’a ve…
…Allah’a ve Süleyman’a itaate çağıran bir mektuptur.…
…ağzından nakledilen ifadelerden mektubun besmele ile…
…ifadelerden mektubun besmele ile başladığı anlaşılmaktadır…
…adıyla başlama geleneğini ilk başlatanın Hz. Peygamber’in…
…mektubuna “bismikellāhümme” ifadesiyle başlardı (Kalkaşendî, I,…
…I, 480). Resûl-i Ekrem de ilk dönemlerde mektuplarının…
…akîdesine uygun düşen bu ibareyi koydurmuştur. Daha sonra…
...

…Sultan’dan doğmuş olması ihtimaline göre aile Osmanlı hânedanı…
…göre aile Osmanlı hânedanı ile de akraba olmaktadır. Zaten…
…hakkında daha etraflı bilgi için bk. Ali Ekrem, Namık Kemal…
…484-487; Nihal Atsız, Türk Tarihinde Meseleler , Ankara 1966, s.…
…, Oxford 1956, lv. XLI; anne tarafından dedesi Abdüllatif Paşa’nın…
…Paşa’nın soyu ve ailesi için bk. Rıza Nur, s. 479-484;…
…memuriyetle Tekirdağ’a tayin ettirip yanına iç güveyisi…
…tayin ettirip yanına iç güveyisi alan Abdüllatif…
…sonra yeniden döndüğü İstanbul’da kalan babasının yanına…
…1846’da Afyon’a gelişlerinin ikinci yılında annesinin genç yaşta…
…Nâmık Kemal’in hayatının ilk on yedi senesi dedesinin…
…ilk on yedi senesi dedesinin tayin edildiği vazife ve…
…sancağı ve Kütahya’ya tayininde oralara gidip gitmediğine…
…Abdüllatif Paşa’nın isteği üzerine evlerinin…
…1949, s. 8-10). Kemal’in ileriki yıllara ait bir mektubunda…
…bir mektubunda altı yaşında iken ders görmeye başladığına…
…görmeye başladığına dair ifadesi (Mustafa Reşid,…
…(Mustafa Reşid, Bedâyiu’l-inşâ , İstanbul 1302, s. 104)…
…Reşid, Bedâyiu’l-inşâ , İstanbul 1302, s. 104) okumaya…
…Mevlevîlik’ten gelme ilhamların akis bulması da diğer…
...