Arama - TDV İslâm Ansiklopedisi

AYDINLIK FENERİ
Yapıların tepeden gün ışığı almasını sağlamak üzere örtü sistemine yerleştirilen ışıklık.

VEZİN الوزن
Nazım sistemi; kalıp ölçüsü anlamında terim.

Osmanlı medrese sisteminde temel derecelerden biri.bk. MEDRESE المدرسة

KERHÎ الكرخي
Hanefî mezhebinin sistemleştirilmesinde önemli katkıları bulunan, Irak Hanefîliği çizgisinin önde gelen temsilcisi, usulcü, fakih.

KİTÂBİYAT الكتابيات
Bir eserin telifinde başvurulan kaynaklar; eserleri tanıtan sistematik listeler, yazılar ve bunlar etrafında gelişen bilim dalı.

EBCED أبجد
Arap alfabesinin ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi.

MEŞŞÂİYYE المشّائيّة
İslâm toplumunda Aristo sistemini temel alan felsefî hareketlere verilen ad.

EBÜ’l-ESVED ed-DÜELÎ أبو الأسود الدؤلي
Kur’ân-ı Kerîm’e hareke sistemini getiren ve Arap nahvinin ilk esaslarını tesbit eden âlim, şair.

İBN SÎNÂ ابن سينا
İslâm Meşşâî okulunun en büyük sistemci filozofu, Ortaçağ tıbbının önde gelen temsilcisi.

el-MEDÎNETÜ’l-FÂZILA المدينة الفاضلة
Fârâbî’nin (ö. 339/950) felsefî sistemini bütün yönleriyle yansıtan temel eseri.

TEŞRÎ‘ التشريع
Kasidede asıl vezin ve kafiye sisteminin yanı sıra başka vezin ve kafiyelere de yer vermek anlamında bedî‘ terimi.

ZERDÜŞTÎLİK

Zerdüşt’ün tebliğ ettiği, monoteist bir teoloji içeren inanç ve düşünce sistemine sahip ilk dönem Mecûsîliği.bk. MECÛSÎLİK المجوسيّة

KEŞFÜ’l-MAHCÛB كشف المحجوب

Hücvîrî’nin (ö. 465/1072 [?]) tasavvufun teorik ve pratik konularını sistematik olarak işleyen eseri.bk. HÜCVÎRÎ الهجويري

VAHDET-i VÜCÛD وحدة الوجود
Varlığın birliği ve varlıkta birlik anlamında bir tasavvuf terimi; bu bağlamda Tanrı, âlem ve insan ilişkilerini açıklayan düşünce sistemi.

YAHUDİ HIRİSTİYANLIĞI
Yahudi kökenli olup yahudi dinine mensupken Hz. Îsâ’ya inananların temsil ettiği inanç sistemi.

EHL-i TEVHÎD أهل التوحيد
Allah’ın birliğine inanan bütün müslümanlar veya gerçek tevhidin kendi inanç sistemlerince temsil edildiğini savunan Ehl-i sünnet’e, Mu‘tezile veya mutasavvıfeye bağlı olanlar anlamında bir tabir.

FELSEFE الفلسفة
Varlık, bilgi ve değerler alanıyla ilgili problemleri akılcı, tenkitçi yöntemlerle inceleyen ve temellendiren sistemli fikrî faaliyetler bütünü.

ARÛZ عروض
Arap edebiyatında doğmuş ve İslâmî edebiyatlara yayılmış bir nazım sistemi ve Arap nazım sisteminde ilk şatrın son tef‘ilesi.

BRAHMANİZM
Hindistan’da kutsal metin kabul edilen Vedalar’ın yorumu mahiyetindeki Brahmanalar’da yer alan ve kast sisteminin en üst tabakasını oluşturan Brahmanlar’ca temsil edilen dinî yapı.

ADEM-i MERKEZİYET عدم مركزيت
Mahallî idarelere geniş yetkiler tanıyan ve II. Meşrutiyet’ten sonra Prens Sabahaddin tarafından Türk yönetim sistemi için teklif edilen temel ilke.