…farka itibar edilmesi lüzumunu belirtirler ve iki mesele…
…gösterir. Usul ve cedel literatüründeki teorinin furûk literatüründe…
…teorinin furûk literatüründe uygulamalı olarak ele…
…vasıflar üzerinde durulur; tenkīhu’l-menât yolu takip edilerek…
…bu alanda ortaya konan literatürün incelenmesi yoluyla…
…ettiği gibi furûk ile fıkıh literatürünün diğer dalları arasında bir…
…de bu çerçevede oluşan literatürün bir bölümünün yalnız furûku…
…Bundan hareketle önce furûk literatürünün doğduğu ve onu kavâid…
…doğduğu ve onu kavâid literatürünün takip ettiği söylenebilir.…
…da eklenerek eşbâh ve nezâir literatürünün ortaya çıkmasına zemin…
…olursa furûk ile hiyel literatürünün de çok yakın bir ilişki…
…Furûk disiplininin ve literatürünün ortaya çıkış sebep ve…
…süreç içinde oluşan furûk literatüründe iki ayrı metot…
…İlk geliştirilen ve en çok literatüre sahip olan bu metottur. Bazı…
…altıya ulaşabilmektedir. Literatür. Süyûtî gibi bazı klasik…
…Kaynakların furûk literatürüyle ilgili olarak verdikleri…
…demesi, aşağıda verilen listenin de ispatlayacağı gibi onun…
…gibi onun Hanefî literatürüne tam vâkıf olmamasının bir…
…adları bilinen eserlerin bir liste halinde verilmesi faydalı…
…en-Nüket ve’l-furûḳ li-mesâʾili’l-Müdevvene…
...

…temsil ediyor, ehl-i re’yin liderliğini Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin…
…Ebû Hanîfe, ehl-i hadîsin liderliğini ise Mâlik b. Enes yapıyordu.…
…bulunmaktadır. Hocalarının listesine bakıldığı zaman İbn…
…Hanbelî mezhebi, M. Henri Laoust’un da işaret ettiği gibi…
…uygun bir şekilde el-Câmiʿ li-ʿulûmi’l-İmâm Aḥmed adıyla…
…öğrencisidir. Halife Muktefî-Liemrillâh tarafından 544’te (1149)…
…etmeye başlayan Halife Nâsır-Lidînillâh zamanında Hanbelî Vezir…
…eserleriyle de Hanbelî literatürüne büyük katkıda bulunmuştur.…
…ortaya çıkan Sünnî dünyanın liderliği hususundaki boşluğu…
…Hanbelî kadılarının bir listesi için bk. Escovitz, s. 42-47)…
…Hanbelî doktrin ve literatürü hakkında derin bir bilgiye…
…Teymiyye’nin eserlerinin bir listesi, öğrencisi İbn Kayyim…
…hakkında da geniş bir literatür meydana gelmiştir. İbn…
…İbn Kayyim el-Cevziyye lakabı verilen Şemseddin Muhammed…
…rolü vardır. M. Henri Laoust, Hanbelîler’in özellikle…
…eserleriyle mezhebin literatürüne önemli katkılarda…
…reddi konusunda geniş bir literatür meydana gelmiştir (bk.…
…tamamlarken Osmanlı Devleti Lâle Devri’nin çeşitli iç ve dış…
…yapmış ve kendisini Necid, Lahsâ ve Umman emîri ilân…
…ilmî araştırma, yüksek lisans ve doktora çalışması…
...

…İbn Şübrüme, İbn Ebû Leylâ gibi çağdaşı fakihlerin…
…rivayet tefsirleri de dahil literatürde tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn…
…Amr el-Becelî’nin, Kureşî ve Leknevî de Nûh b. Ebû Meryem’in Ebû…
…ve bundan dolayı “câmi‘” lakabıyla anıldığından söz ederler (…
…uygulaması genelde Hanefîlik lehine seyretmekle birlikte tarih…
…( An Introduction to Islamic Law , s. 65) Makrîzî’nin bu…
…Abbâsî halifelerinden Nâsır-Lidînillâh’ın kadı tayinlerini bu dört…
…söz konusu tutumun Şâfiîlik lehine bir hayli yumuşamış olması…
…Mülteḳa’l-ebḥur , Câmiʿu’l-fuṣûleyn gibi Hanefî mezhebi…
…devam etmesi veya nasların lafzına bağlılıkla yetinen ve…
…Menâkıb, tabakat ve tarih literatüründe, çeşitli dönemlerde sarayda…
…nesil Hanefî müctehidinin, literatüre yansıyan tasniflerin de…
…göz ardı etmemek gerekir. Literatürde Hanefî fakihlerinin…
…Reddü’l-muḥtâr , I, 77; Leknevî, s. 6-7), bir yönüyle bu…
…de habercisi olmuştur. Literatürde yer alan “meşâyih” tabiri,…
…dönemi Hanefî fıkıh literatürüne malzeme teşkil edecek…
…(ö. 362/973) ve Ebü’l-Leys es-Semerkandî (ö. 373/983)…
…sonraki dönem Hanefî fıkıh literatürü ve fakihleri için önemli bir…
…itibariyle klasik Hanefî literatürü içinde ayrı bir yeri olan…
…göze çarpar. Abdülhay el-Leknevî, herhalde devrin biraz da bu…
...

…kurulmuştur. Bu durum, Latince’de kökü çakıl taşı ile alâkalı…
…kelimesinde ve bu kelimeyi Latince’den alan İngilizce ve Fransızca…
…sistemini kullanmışlardır. “Logistika” adını verip “aritmetika”dan…
…Bathlı Adelard tarafından Latince’ye tercüme edilmiş, arkasından…
…eseri Katalanca’dan Liber algorismi adıyla tekrar…
…algorismi adıyla tekrar Latince’ye aktarmıştır. Domingo…
…edilebilir. Ancak mevcut Latince nüshada konu başlıkları…
…kaynaklanmaktadır. Latince nüshanın müstensihinin…
…bir kitap yazılmış ve bunun Liber augmenti et diminutionis…
…et diminutionis adındaki Latince tercümesi günümüze…
…olarak anılmışlardır. Latince eserlerde bu iki grup hesap…
…bilgilere bakıldığında Latince tercümelerin isimlerinde…
…Alman filozof-matematikçisi Leibniz algoritma kelimesini, “bütün…
…bir harf değişikliğiyle “logarithme” adını vermiştir. İslâm…
…el-Öklîdisî’nin Kitâbü’l-Fuṣûl fi’l-ḥisâbi’l-Hindî ’si,…
…dönemi âlimlerinden Molla Lutfi’nin, Seyyid Şerîf…
…Îżâḥu’l-Maḳāṣıd li’l-ferâʾidi’l-Fevâʾid ’ine…
…fî ʿilmi’l-ḥisâb , el-Lümaʿ fi’l-ḥisâb ve el-Maʿûne…
…tarafından Ḥâvi’l-lübâb fî şerḥi Telḫîṣi…
…rağbet bulduğu görülür. Literatür. Aşağıda, Osmanlı hesap…
...

…de denmektedir ( Cemheretü’l-luġa , “ḥkm”). Bu iki kelimenin…
…ilgisine dikkat çeker ( Lisânü’l-ʿArab , “ḥkm” md.). Klasik…
…tarzda yeniden derleyen Lane hikmetin ilk anlamını…
…de dikkat çekmiştir ( Lexicon , II, 617). Seyyid Şerîf…
…eden her türlü söz, gereksiz lafızlardan arındırılmış akla uygun özlü…
…veya müslümanlara bir lutfu değildir. Sonuçlardan…
…Zemahşerî gibi Râzî de Lokman’a verildiği bildirilen…
…şekilde, ilâhî bir lutuf olan insan aklının hikmeti…
…88, 89, 90). Bu hadisin, Lokman’ın Yemen’deki Âd kavmine…
…hikmet kelimesinin bazan Hz. Lokman’a nisbet edilen sözler, bazan…
…Edebî eserlerde de yer yer Lokman’a ait olduğu söylenen “hikmet…
…gerçeğin açığa çıkarılıp lafza dökülmesidir. Seci ise…
…fikir hayatının Arap emsâl literatüründe yer aldığını söyleyen çağdaş…
…bk. s. 123, 129). Edep literatürünün ünlü isimlerinden İbn…
…âlimin, Erdeşîr’in ve Lokman Hekim’in hikmete dair…
…için Allah’ın en büyük lutfu olarak değerlendirmekte,…
…belirtmektedir ( Fusûlü’l-medenî , s. 48). Fârâbî’nin…
…kapsamı içine alır ( Fuṣûlün müntezeʿa , s. 52).…
…olan hikmet ve fazilettir ( Fusûlü’l-medenî , s. 48, 74). Fârâbî…
…ahlâkî hikemiyat literatürü çerçevesinde kaleme aldığı…
...

…farklı görüşlere yer veren literatürde oldukça sık kullanılan…
…sık kullanılan “hilâfen li-fulân” deyimi ise öne…
…derleme faaliyeti, reddiye literatürü istisna edilirse teknik…
…mümkündür. Ancak literatürde çok defa ilm-i hilâf ve…
…uygun görülmektedir. Klasik literatürde ilm-i hilâf ve hilâfiyat…
…boyunca biriken hilâf literatürünün alan ve amaç yönüyle…
…BEŞ SANAT ; CEDEL ). Literatürde geçen “güzel cedel” gibi…
…bu teorik bağlantı, literatürdeki mevcut kullanım…
…ilişkisini gösterdiği gibi literatürde görülen karıştırma ve bazan…
…gösterdiği el-Îżâḥ li-ḳavânîni’l-ıṣṭılâḥ…
…en-Nesefî’nin el-Fuṣûl (el-Muḳaddime,…
…olacak, Nesefî’nin el-Fuṣûl ’ünün İstanbul…
…Şehid Ali Paşa, nr. 2303; Lâleli, nr. 740) verilmektedir. Öte…
…b ); Semerkandî’nin Şerḥu’l-Fuṣûl ’ünün şârihi Abdürrahîm b.…
…Vüṣûlü’n-Nuʿmânî fî şerḥi Fuṣûli’l-Burhânî (Süleymaniye Ktp.,…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 739, vr. 21 b ) ve…
…Meʿârikü’l-fuḥûl fî şerḥi’l-Fuṣûl (Süleymaniye Ktp.,…
…el-İrşâd ve Nesefî’nin el-Fuṣûl ’ünü andıran Muhammed b.…
…dayanağı sayarlar (Molla Lutfî, vr. 20 b ; Taşköprizâde, I,…
…buna muhalif olduğu “hilâfen li-fulân” ibaresiyle belirtilir…
...

…nisbetle kendisine Hudarî lakabı verilmiştir. Yüksek…
…şerhleri, Karâfî’nin Tenḳīḥu’l-fuṣûl ’ü ve İsnevî’nin…
…Karâfî’nin Tenḳīḥu’l-fuṣûl ’ü ve İsnevî’nin el-Minhâc…

…verdi. Bildiği Grekçe ve Latince sayesinde Batı kaynaklarıyla…
…Cantemir, François Pétis de la Croix ve Antoine Galland…
…tanıştı. Bunlardan, XIV. Louis tarafından 1670’te elçi…
…bu davetlerin birinde Tenkīhu’t-tevârîh adlı eserinin bir…
…’ın başlıca kaynakları Lutfi Paşa’nın Âsafnâme ’si, Ayn…
…Ancien fonds, nr. 40; Leningrad, Orient Institut, nr. 357).…
…Antoine Galland tarafından Latin harfleriyle yazılmış,…
…İtalyanca’ya, Pétis de la Croix tarafından 1695’te…
…s. 254). Sevim İlgürel eseri Latin harfleriyle yayımlamıştır…
…(Ankara 1998). 2. Tenkīhu’t-tevârîh-i Mülûk . Muhtasar…
…ilgili kısımlarını Grekçe ve Latince kaynaklardan faydalanarak…
…Künhü’l-ahbâr ile Fusûlü’l-hal ve’l-akd ve Kâtib…
…s. 137). Babinger, Tenkīhu’t-tevârîh ’in…
…kaydetmektedir. Tenkīhu’t-tevârîh , Osmanlı tarih…
…, III, 245). 7. Şerhu’l-Lem‘ati’n-nûrâniyye…
…8. Tuhfetü’l-erîbi’n-nâfia li’r-rûhânî ve’t-tabîb…
…Ktp., nr. 3466). 9. Lisânü’l-etıbbâ fî lugati’l-edviye .…
…9. Lisânü’l-etıbbâ fî lugati’l-edviye . Bir tıp lugatı…
…fî lugati’l-edviye . Bir tıp lugatı olan eser iki kısımdan…
…’ın ( a.g.e. , a.y.) Lisânü’l-etıbbâ ile aynı eser…
...

…der Traditionswissenschaft , Leiden 1885; bk. Brockelmann, GAL…
…ṣaḥîḥ ’e bir şerh yazdığı ( Tenḳīḥu’t-taḥḳīḳ , neşredenin girişi,…
…adlı bu şerhin Heinrich Leberecht Fleischer tarafından Almanca…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 3206). 5.…
…ilgili olup el-Ḳaṣîdetü’l-lâmiyye diye de bilinen…
…Ktp., Süleymaniye, nr. 1074, Lâleli, nr. 3770, Lala İsmâil, nr.…
…nr. 1074, Lâleli, nr. 3770, Lala İsmâil, nr. 535, Esad…
…. 9. Lemaʿâtü’l-envâr ve nefeḥâtü’l-ezhâr…
…ilgilidir. 10. Nüket ʿalâ Fuṣûli İbuḳrâṭ . Hipokrat’ın tıpla…
…tıpla ilgili Kitâbü’l-Fuṣûl ’ü üzerine yazılmış şerh…
…en-Nefeḥâtü’s-sırriyye ve leṭâʾifü’l-ʿulûmi’l-ḫafiyye…
…(Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 3493). 14.…
…14. Îżâḥu’l-mübhem min Lâmiyyeti’l-ʿAcem (Köprülü Ktp., Ahmed…
…Nüket ʿale’l-Mühimmât li’l-İsnevî , Nüket ʿalâ…
…Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-Çârperdî li-Minhâci’l-vüṣûl , Ḥâşiye…
…Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-İsnevî li-Minhâci’l-vüṣûl , Şerḥ…
…Şerḥ ʿale’l-Ḳavâʿidi’l-kübrâ li’bni ʿAbdisselâm , Şerḥu…
…, Şerḥu ʿUlûmi’l-ḥadîs li’bni’ṣ-Ṣalâḥ ,…
…, el-Müs̱elles̱ fi’l-luġa , Evs̱aḳu’l-esbâb fî şerḥi…
…, Ḥâşiye ʿale’t-Tavżîḥ li’bni Hişâm , Ḥâşiye ʿalâ…
...

…, Ġāyetü’l-Îcâz li-ḫâʾifi’l-iʿvâz ,…
…ilâ menâsiki’l-ḥâc , el-Lümʿatü’l-celiyye fî…
…bibl.), el-Mûcizü’l-hâvî li-taḥrîri’l-fetâvâ ,…
…, Nebẕetü’l-bâġī fîmâ lâ büdde minhü min Âdâbi’d-dâʿî…
…(Tahran 1274/1857). 5. el-Fuṣûl fî daʿavât aʿḳābe’l-ferâʾiż…
…(eserlerinin geniş bir listesi ve yazma nüshaları için bk.…
…Abdullah Mâmekânî, Tenḳīḥu’l-maḳāl , Necef 1350, I, 92.…
…ve hidâyetü’l-muḳtedî li’bn Fehd el-Ḥillî”, Türâs̱ünâ…
…s. 645-661. Dihhudâ, Luġatnâme , II, 337. “İbn Fehd-i…