…yüzyılda Abbâsî Halifesi Ebû Ca‘fer el-Mansûr tarafından…
…yerine Buğdân, Medînetü Ebû Ca‘fer, Medînetü’l-Mansûr,…
…sarayı (Bâbüzzeheb), câmi-i kebîr, divanlar, halifenin…
…için yapılan görkemli cami ve saraylar da bunu…
…tamamen ihmal edildi. Mansûr Camii saraydan sonra inşa edildi;…
…807’de Hârûnürreşîd bu camiyi yıktırıp tuğlalarla yeniden…
…yeniden inşa ettirdi. Cami 875’te ve 893’te…
…Halife Mu‘tazıd-Billâh camiye yeni bir bölüm ilâve ettirdi…
…bir bölüm ilâve ettirdi ve camiyi onarttı. Caminin minaresi…
…ettirdi ve camiyi onarttı. Caminin minaresi 915’te yanmış,…
…tekrar yapılmıştır. Mansûr Camii Abbâsîler döneminde…
…döneminde Bağdat’ın en büyük camii olma özelliğini korudu.…
…sel baskınına uğrayan cami Moğol saldırısından sonra da…
…müstakil pazar yerleri, çarşıları vardı. Meselâ Kerh’te manav,…
…kitapçılara tahsis edilmiş çarşılar mevcuttu. Şehrin büyümesiyle…
…nakleder. Ancak yapım çalışmaları 762’de başlamıştır. Şehrin…
…planı üzerinde dört mimar çalıştı. Caminin mimarı ise Haccâc b.…
…üzerinde dört mimar çalıştı. Caminin mimarı ise Haccâc b. Ertât…
…Halife Mansûr yapım işinde çalıştırılmak üzere 100.000’e yakın işçi…
…763’te en azından saray, cami ve divanların tamamlandığı,…
...

…annesi Halife Ebû Ca‘fer el-Mansûr’un torunu olan…
…el-Mansûr’un torunu olan Zübeyde bint Ca‘fer’dir. Anne…
…torunu olan Zübeyde bint Ca‘fer’dir. Anne tarafından…
…torunu olan Zübeyde bint Ca‘fer’dir. Anne tarafından da Hâşimî…
…olduğu için İranlı bir câriyeden doğan ağabeyi Abdullah’a…
…silâhlı mücadeleden başka çare kalmamıştı. Emîn’in halife…
…Emîn’in iktidarında yeniden canlandı. Bunlar İran zihniyetini…
…birlik kalmadı. Emîn son çare olarak, babası zamanında…
…kumandanları ve ordusu çaresizlik karşısında Me’mûn tarafına…
…, XIV, 97-99. Ahmed Ferîd Rifâî, ʿAṣrü’l-Meʾmûn ,…
…Shaban, Islamic History , Cambridge 1976, s. 39, 41-45. Hakkı…
…“Documenti relativi al-Califfato di al-Amin in at-Tabarī”,…

…ve son devresinin rastladığı çağ ile kabrinin nerede olduğu…
…Esad Efendi dahil bu ailenin fertleri hep Ebûishakzâde diye…
…şöhret bulmuş ve gençlik çağını Lâle Devri’nin eğlence…
…görüldüğü üzere Şerife Zübeyde olmakla beraber Hüseyin…
…, I, 23), bazan Fıtnat Zübeyde olarak ( a.g.e. , II, 175)…
…bütün kaynaklarda geçen Zübeyde adının mezar taşında da…
…şüphe bırakmamaktadır. Ali Canip Yöntem’in…
…tekrarlanagelir. Ali Canip Yöntem, “Bazı…
…ile beraber murahhas olarak çalışmış (Râgıb Paşa, Telhîsât , İÜ…
…bu manzumenin, Ali Canip Yöntem tarafından yönetilen…
…bazıları Fatih’te Çarşamba’da, büyük babası Şeyhülislâm…
…Şeyhülislâm İsmâil Efendi Camii’nin hazîresinde babası ve…
…iddiası ile ortaya çıkarak Çarşamba’da adı geçen hazîredeki aile…
…kabristanında Seyyide Fıtnat Zübeyde ismini taşıyan 1223 (1808)…
…Uzunçarşılı, Seyyide Fıtnat Zübeyde’nin çok genç yaşta vefat…
…başvurarak geçiştirmeye çalışır (Fıtnat’ın mezarının yeri…
…Bursalı Mehmed Tâhir ve Ali Canip gibi müellifler bu tarifle…
…başka Fıtnat’ın çağdaşı Sürûrî’nin onun ölümüne…
…Hanım’ın baba tarafının Çarşamba’daki aile kabristanında Seyyide…
…kabristanında Seyyide Fıtnat Zübeyde’ye ait mezar taşı kitâbesinin…
...

…annesi Hayzürân bint Atâ olup Hz. Abbas’ın…
…Basra’da Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî’nin derslerine devam etti.…
…bulûğa ermemiş olan oğlu Ca‘fer’i veliaht tayin etmek…
…bundan vazgeçirmeye çalıştıysa da başaramadı. Fakat annesi…
…sona ermedi; onun hamile câriyesinin doğum yapmasını beklediler…
…arasında meydana gelen çatışmadır. Hârûnürreşîd onlara karşı…
…bulup barıştırdı. Ancak çatışma birkaç yıl sonra yeniden…
…meselenin halli için Ca‘fer b. Yahyâ el-Bermekî…
…bir ordu gönderdi ve Ca‘fer halkın elindeki bütün savaş…
…görülmeyen Uman’da da Îsâ b. Ca‘fer’in vali olarak tayininden…
…arası açıldı ve Ca‘fer öldürülürken Yahyâ ile Fazl…
…vermiştir. İbn Haldûn, Ebü’l-Ferec el-İsfahânî’ye ait…
…mahzun olur ve ağlardı. Câhiz onun karakterini anlatırken…
…mektubu göndermiştir (Ahmed Ferîd Rifâî, II, 188-236). İçki…
…oluşuyordu ( el-ʿİkdü’l-ferîd , II, 73). Bu dönemde idarî…
…zenginleşmesi için büyük çaba harcamış ve bazan cizye…
…da yeniden kuruldu. Hanımı Zübeyde’nin adıyla anılan Kûfe ile…
…eşlerinden ve câriyelerinden birçok evlâdı olmuştur.…
…evlâdı olmuştur. Bunlardan Zübeyde’nin oğlu Muhammed’i Emîn,…
…Emîn, Merâcil adlı câriyeden halife olduğu gece doğan…
...

…Mehdî-Billâh’ın Yemen asıllı câriyesidir. İsminin “Hint kamışı, bambu”…
…gelmiş ve Fazl’ın annesi Zübeyde Hârûn’u, Hayzürân da Fazl’ı…
…ile Rebî‘ b. Yûnus’u çağırmıştı. Rebî‘ daveti kabul edip…
…tek başına yürütmeye çalışıyor, konuyu sadece tasdik için…
…getirerek rızâsını almaya çalışırken kendisinden ibadete ve özel…
…yerine küçük yaştaki oğlu Ca‘fer’i tayin etmekte ısrarlı…
…hasta olduğu bir sırada câriyelerine zehirletmiş veya…
…duyduktan sonraki sözleri ve câriyeleri vasıtasıyla halkın tepkisini…
…halkın tepkisini öğrenmeye çalışması da onun bu işte rolünün…
…Tahran 1363, s. 50. Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eġānî ,…
…101, 111. “al-K̲h̲ayzurān bint ʿAtāʾ al-D̲j̲uras̲h̲iyya”,…

…erkek karşısındaki statüsü, ferdî ve içtimaî hayattaki hak ve…
…belge üzerinde yapılan çalışmalara dayandığından o dönemler…
…gerek Asur koloni çağında gerek Hitit döneminde kadın…
…aile tipi hâkim ise de kadın çağının diğer kavimlerine göre daha…
…itibaren Batı’da büyücü ve cadı avı başlamış, pek çok kadın…
…a.mlf., “Anadolu Tarihi Çağlarında Kadın”, Çağlarboyu…
…Tarihi Çağlarında Kadın”, Çağlarboyu Anadolu’da Kadın , İstanbul…
…“Tarih Öncesinden Demir Çağa Anadoluda Kadın”, a.e. , s.…
…dini ve kültürünün kadının ferdî ve içtimaî hayatında yaptığı…
…Kadınların erkek merkezli Câhiliye toplumu içinde ikinci…
…erkeğe bağlıdır. Evlenme çağına gelen kızlar, dul kadınlar…
…örneklerini teşkil eder. Câhiliye devrinde kadın-erkek…
…‘Allah yahudilerin canını alsın! Onlar uğursuzluğun…
…sonra kadınların namazlarını camide kılma uygulamasından…
…cemaate katılmaları değil camiyi süs ve ziynetlerini gösterme…
…Abbott, s. 115). Kadınların camilerden uzak tutulmak istenmesi…
…onların evdeki ibadetlerinin camidekinden daha faziletli olduğu,…
…daha faziletli olduğu, camiye gitmelerinin fitneye sebep…
…şüphesizdir. Konuyla ilgili çağdaş araştırmalarda da bu…
…olan kadının Hanefî ve Ca‘ferîler’in dışındaki mezheplerce…
...

…Kızıldeniz ile bağlantısı Câhiliye döneminde Şuaybe Limanı,…
…dikenli bodur ağaç ve çalılıklardan meydana gelen cılız ve…
…Kâbe’nin inşasında birlikte çalıştıkları kaydedilir (el-Bakara 2/125,…
…faaliyetlerle sağlamaya çalışıyordu. Mekkeliler şehirlerine gelen…
…rekabetinden faydalanmaya çalışırken bir yandan da Kâbe’ye bağlı…
…konaklayan Ebrehe bütün çabalarına rağmen şehre girmeye…
…ederek şehirde muhtemel bir çatışmayı önledi. Hz. Muhammed…
…İki şehrin ilk büyük çatışması olan Bedir Gazvesi’nde…
…Abdümenât ve Huzâa arasında Câhiliye döneminden beri süregelen…
…ve teslim olmaktan başka çarelerinin kalmadığını söyleyerek…
…Hâlid b. Velîd’in Hazvere çarşısına kadar kovaladığı bu…
…kovaladığı bu kuvvetlerden canlarını kurtaranlar evlerine…
…bırakarak eman aldılar. Çatışmalarda Mekkeliler’den on iki veya…
…(Hubeyş b. Hâlid, Kürz b. Câbir ve Seleme b. Mîlâ’…
…yeniden belirlendikten sonra Câhiliye döneminde aynı görevleri…
…valiliğine, Saîd b. Saîd çarşıyı kontrol görevine…
…sürede Hacûn’da kurulan çadırda ikamet etti. Kendisine…
…Sikāye ve hicâbe dışında Câhiliye devri müesseselerini…
…getirdi, Saîd b. Saîd’i çarşıyı kontrolle görevlendirdi.…
…b. Ebû Süfyân’ın bütün çabalarına rağmen (Belâzürî, Ensâb ,…
...

…Muhammed Hamîdullah ise Câhiliye dönemi Araplarında câri olan…
…Câhiliye dönemi Araplarında câri olan nesî’ uygulamasını göz…
…bir süre Ebû Leheb’in câriyesi Süveybe emzirdi; daha sonra,…
…Bekir koluna mensup Halîme bint Ebû Züeyb’e verildi. Hz.…
…Altı yaşına gelen Muhammed’i câriyesi Ümmü Eymen’le birlikte…
…annem dediği hanımı Fâtıma bint Esed de ona kendi…
…fazilet antlaşmasına tekrar çağrıldığı takdirde tereddüt…
…seyahat etti. Ergenlik çağında Hubâşe panayırına, bir veya…
…ittifakla belirttiğine göre Câhiliye devrinin yaygın…
…teklifler aldı. Onun Hatice bint Huveylid ile evlenmesi de bu…
…Hişâm, I, 189) veya Nefîse bint Ümeyye (Münye) adlı bir…
…İbrâhim’in dini üzere olmaya çalışan az sayıdaki Hanîfler gibi…
…b. Ebû Rebîa ve hanımı Esmâ bint Selâme, Ebû Ubeyde b.…
…b. Ebü’l-Erkam, Ebû Seleme, Ca‘fer b. Ebû Tâlib ve Ubeyde b.…
…konuşmasını engellemeye çalışmış, onun bir sihirbaz olduğunu…
…uymayanların âhirette cezaya çarptırılacağını haber veriyordu. Hz.…
…96/9-19; krş. Taberî, Câmiʿu’l-beyân , XXX, 163-166).…
…kullanınca Resûlullah’ı çağırdı ve kabilesine karşı daha…
…dini üstün kılıncaya kadar çalışacağım veya bu uğurda öleceğim”…
…onu davasından vazgeçirmeye çalıştıkları, kendisine para ve mevki…
...

…benzer bir kurumsal yapıyla çare bulma arayışı olarak…
…es-Seffâh ile Ebû Ca‘fer el-Mansûr devrinde vezirlik…
…hepsinin ölüm cezasına çarptırılması ve özellikle Mansûr’un…
…Bermek’e verdiği, Halife Ebû Ca‘fer el-Mansûr’un vezirlerinden…
…devlet hizmetinde çalışanlara karşı iyi davranmak, onların…
…ettiği, vezire bağlı olarak çalışan Dîvân-ı İstîfâ’nın başında…
…ve hâcibler vezirin emrinde çalışırdı. Vezirler göreve başlamadan…
…devlet işlerinde kendi fermanından sonra vezirin fermanının…
…fermanından sonra vezirin fermanının geçerli sayıldığını…
…hükümdarların da gönlünün ferahlayacağını yazar ( Siyâsetnâme , s.…
…halletmesi için Çağrı Bey’e göndermişti. Vezirler…
…de vezire aitti. Vezirler ferman/menşur da çıkarabilirdi. Amîdülmülk…
…Nizâmülmülk’ün çıkardığı fermanların gereğinin hemen yapıldığını…
…kızıyla, halifenin de Çağrı Bey’in kızıyla…
…vezâret, nevbet, minder ve çadır önemli yer tutardı. Vezirler…
…günde üç defa nevbet çaldırabilirlerdi. Büyük Selçuklu vezirleri…
…de Berkyaruk’un annesi Zübeyde Hatun’u boğdurmadan önce…
…görüşmek üzere veziri çağırır ve ona danışırdı; ayrıca…
…Vezir hükümdar adına ferman çıkarabilir, yabancı devlet…
…sarık, hil‘at, mesned, çadır, tuğ, sancak ve nevbetten…
...

…yerleştirilmiştir. Bu metot Câhiz’in el-Beyân ve’t-tebyîn ’i,…
…Leylâ el-Ahyeliyye, Hind bint Esed, Ümmü Hâlid…
…Halîme el-Hudriyye, Fâria bint Şeddâd, Zübeyde bint Ca‘fer,…
…Fâria bint Şeddâd, Zübeyde bint Ca‘fer, Hârise bint…
…Fâria bint Şeddâd, Zübeyde bint Ca‘fer, Hârise bint Bedr…
…bint Şeddâd, Zübeyde bint Ca‘fer, Hârise bint Bedr gibi…
…Zübeyde bint Ca‘fer, Hârise bint Bedr gibi kadın şairlere ait…
…Abdülhamîd el-Kâtib, Câhiz, İbrâhim b. Abbas es-Sûlî,…
…söz etmiştir. Bu arada çağdaşları içinde hayran olduğu…
…kaydedilmektedir. Yine çağdaş edipler içinde Ebû Bekir…
…olmak üzere Ahtal, Cerîr, Ferezdak, Beşşâr b. Bürd, Ebû Nüvâs,…
…adlı hacimli bir doktora çalışması yapmıştır (Libya-Tunus…
…İbn Abdürabbih’in el-ʿİḳdü’l-ferîd ’i kenarında basımı…