https://islamansiklopedisi.org.tr/abbas-b-mirdas
Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Babası Mirdâs putperest idi. Onun ölümünden sonra, rivayete göre 8 (629) yılında veya daha önce Süleym kabilesinden bazı kimselerle birlikte Hz. Peygamber’e giderek müslüman oldu. Kendi kabilesinden topladığı dokuz yüz kişilik bir kuvvetin başında önce Mekke’nin fethine katıldı; Huneyn Savaşı ile Tâif muhasarasında da bulundu. Müellefe-i kulûbdan kabul edilen Abbas b. Mirdâs, Huneyn Savaşı’nda elde edilen ganimetlerin taksimi sırasında, yeni müslüman olan başka kimselere daha çok pay verildiğini öne sürerek hoşnutsuzluğunu dile getiren şiirler söylemeye başladı. Bunun üzerine Hz. Peygamber ona da yüz deve verilerek memnun edilmesini emretti.
Abbas b. Mirdâs, Hz. Peygamber’le birlikte katıldığı savaşlardan sonra Mekke veya Medine’de kalmayıp kabilesinin yanına dönmüştür. Hz. Ömer’in hilâfeti sırasında Basra’ya gidip yerleştiği bilinmektedir. Bazı kaynaklarda Abbas’ın Şam’a da gittiği kaydedilir.
Başta Huneyn olmak üzere Abbas’ın katıldığı savaşlarla ilgili kahramanlık duygularını dile getiren şiirlerinin bir kısmı zamanımıza ulaşmıştır. el-Eġānî ve İbn Hişâm’ın es-Sîre’si gibi kaynaklarda bunlardan bol örnekler vardır. İbnü’s-Sikkît, Ali b. Abdullah et-Tûsî ve Sükkerî tarafından tertip edildiği söylenen divanı günümüze kadar gelmemiştir. Cemil Bek el-Azm’ın derlediği bir kısım şiirlerini ihtiva eden nüsha, Zâhiriyye Kütüphanesi’nde bulunmaktadır (Umumi, nr. 4411, s. 90-112). Yahyâ el-Cübûrî, onun şiirlerinden yetmiş yedisini bir araya getirerek Dîvânü’l-ʿAbbâs b. Mirdâs es-Sülemî adıyla neşretmiştir (Bağdat 1968).
Hz. Peygamber’den dört hadis rivayet eden ve Halife Osman devrinde ölen Abbas b. Mirdâs’ın vefat tarihi kesin olarak tesbit edilememiştir.
BİBLİYOGRAFYA
Vâkıdî, el-Meġāzî, II, 701-705, 812-814; III, 946-947, 952, 990.
İbn Hişâm, es-Sîre², II, 427-428, 460-470, 493-495.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, I, 273, 307-309; IV, 271-273.
İbn Kuteybe, eş-Şiʿr ve’ş-şuʿarâʾ, Kahire 1322, s. 59, 73.
Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eġānî, XIV, 302-320.
İbn Hazm, Cevâmiʿu’s-sîre, s. 238, 245-246.
İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), III, 168-170.
İbn Hacer, el-İṣâbe, II, 272.
Sezgin, GAS, II, 242-243.
Abdullah Abdürrahîm Useylân, “Edvâʾ ʿale’d-dîvâni’l-mecmûʿ li’l-ʿAbbâs b. Mirdâs es-Sülemî”, Mecelletü Külliyyeti’l-luġa ve’l-ʿulûmi’l-ictimâʿiyye, sy. 5, Riyad 1975, s. 367-381.
N. Rhodokanakis, “Abbas”, İA, I, 15.
G. E. von Grunebaum, “al-ʿAbbās b. Mirdās”, EI2 (Fr.), I, 12.
