ABDULLAH b. UBEYD

Halife Hârûnürreşîd’in müneccimi olan Abdullah’ın hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Adının bazı kaynaklarda Abdullah b. Ubeydullah b. Enîsî veya el-Esenî şeklinde yazıldığı görülmektedir. Kendi ifadesinden ve halifenin maiyetinde bulunmasından, Bağdat’ta zamanının en seçkin müneccimi olduğu anlaşılmaktadır. Hârûnürreşîd’in, hayatın bütün hal ve safhalarında geçerli olan zîcleri ihtiva edecek şeklinde bir fal kitabı hazırlatmasını vezirinden istemesi üzerine, Bizans, İran, Hindistan ve başka memleketlerden pek çok müneccim Bağdat’a davet edilmiş ve astrolojiyle ilgili Yunanca ve Hintçe kitapları çok iyi tanıyan Abdullah b. Ubeyd’in başkanlığında bir heyet tarafından halifenin istediği kitap telif edilmiştir. Kitâbü’l-Fâli’l-muʿteber vażʿu’l-ḥükemâʾ ve’l-ʿulemâʾ li-ecli’l-Ḫalîfe Hârûnürreşîd ve fîhi cemîʿu ḥavâʾici’n-nâs ve aġrâżuhüm ve maṭlûbühüm adını taşıyan bu eser, on iki hayvanlı burç işaretlerine dayanarak on iki bölüm üzerine kurulmuş ve her bölüm yine on iki kısma ayrılıp yüz kırk dört soru ve cevaptan oluşmuştur. Yazma nüshaları Süleymaniye Kütüphanesi (Ayasofya, nr. 2685) ve British Library’de (nr. 9607) bulunmaktadır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 139 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.